Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин Ұлттық білім академиясы
Педагогикалық менеджмент әдістері
жүктеу/скачать 1,17 Mb. Pdf көрінісі
|
| Педагогикалық менеджмент әдістері
Педагогикалық менеджменттің ғылыми негіздерін дамыту педагогикалық менеджменттің мақсаттарына жетудің және оның негізгі функцияларын жүзеге асырудың тәсілі ретінде әрекет ететін басқару әдістері мәселесін өзекті етеді. Педагогикалық басқару әдістерінің төрт тобы бар: - бірінші топ-экономикалық әдістер немесе экономикалық ынталандыру әдістері; - екінші топ-ұйымдастырушылық-басқарушылық немесе әкімшілік әдістер; - үшінші топ-психологиялық-педагогикалық ықпал ету әдістері; - төртінші топ - қоғамға әсер ету әдістері [9]. Экономикалық әдістер немесе экономикалық ынталандыру әдістері нақты өмірде енді ғана жүзеге асырыла бастайтын "әрқайсысынан қабілеттеріне, әрқайсысына жұмысына қарай" маңызды қағидатын іске асыру арқылы іске асырылуы тиіс. Біздің қоғамымыз жақсарған сайын, педагогикалық кадрларды олардың еңбек саны мен сапасына сәйкестігі тұрғысынан экономикалық ынталандыру әдістері де жетілдірілетін болады, өйткені педагогикалық тәжірибе белгілі бір мәнге ие болса да, педагогикалық жұмыс тиімділігінің абсолютті көрсеткіші емес. Бүгінгі таңда білім беру жүйесіндегі түбегейлі өзгерістер кезеңінде педагогикалық менеджментте экономикалық әдістерді тиімді пайдалану мәселесіне назар аудара бастайды, ол тек мемлекеттік қана емес, сонымен бірге қоғамдық және жеке болады. Ұйымдастырушылық-басқару немесе әкімшілік әдістер орындаушылардың қызметін реттеу және орындаушыларға бұйрықтар, талаптар және т.б. түрінде нұсқау беру арқылы жүзеге асырылады. Осы әдістердің көмегімен педагогикалық кадрларды іріктейді, орналастырады және тәрбиелейді, лауазымдық нұсқаулықтарды әзірлейді және жүзеге асырады. Әкімшілік әдістер өте маңызды және қажет, бірақ осы әдістердің көмегімен ғана басқару автократиялық басқару стилінің қалыптасуына үлкен ықпал етеді және педагогикалық ұжым мүшелерінің шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал етпейді . Басқарудың демократиялық стилі негізінен психологиялық- педагогикалық әсер ету әдістерін қолдану арқылы қалыптасады, олар кеңестер, өтініштер, тілектер, талап ету (бірақ қатыгездіксіз) бұйрықтар, мадақтау, алғыс айту және т.б. түрінде жүзеге асырылады. Бұл әдістер педагогикалық ұжымның әлеуметтік дамуын жоспарлауға, ұжымда қолайлы психологиялық ахуал орнатуға, білім беру ұйымының барлық қызметкерлерінің шығармашылық белсенділігі мен бастамасын арттыруға, топтық өзін-өзі тәрбиелеуге және ұжымдық жауапкершілік сезімін тәрбиелеуге мүмкіндік береді. педагогикалық 12 қызметтің жағымды, әлеуметтік маңызды мотивтерін зерттеп, қалыптастырады. Бұл әдістер ұжымдық және жеке моральдық көтермелеудің әртүрлі формаларын қолдануға негізделген, педагогикалық ұжым мүшелерінің жеке психологиялық ерекшеліктерін ескереді [10]. Әлеуметтік әсер ету әдістері педагогикалық ұжымды білім беру ұйымын басқаруға кеңінен тартуды, ондағы демократиялық принциптерді оқу-тәрбие процесінің негізгі проблемалары мен оларды жеңу жолдарын ашық ұжымдық талқылау арқылы дамытуды көздейді. топ мүшелерінің әдістемелік оқуымен, ұжымдағы салауатты шығармашылық бәсекелестіктің дамуы. Бұл әдістерді қолдану көп жағдайда еңбекке деген адал көзқарасты, тапсырылған жұмыс үшін парыз бен жауапкершілік сезімін қалыптастыруға, әр түрлі меншік түрлеріне үнемді және ұқыпты қатынасты тәрбиелеуге, педагогикалық ұжым мен студенттердің қоғамдық белсенділігін дамытуға қызмет етеді. . Бұл әдістер жеке тұлғаның және оның мүдделерінің басымдылығын қолдауға, әрбір мұғалімнің және әрбір оқушының жеке тұлғасының еркіндігін қамтамасыз етуге көмектеседі. Педагогикалық басқару әдістері басқару іс-әрекетінің деңгейлеріне сәйкес жүйеленуі керек. Мұндай үш деңгей бар: 1) жеке (жеке) – қызметкерді белгілі бір жұмыс орнына сәйкестендіру міндеттері шешілетін микродеңгей; 2) топтық (әлеуметтік-психологиялық) – мезодеңгей, оның шегінде ұжымда жұмысшыларды оңтайлы орналастыру жүзеге асырылады; 3) социологиялық – макродеңгей, онда басқарудың «элиталық топтарын» (әртүрлі деңгейдегі жетекші қызметкерлер) құрудың әлеуметтік механизмдері қалыптасады. Микро деңгей аясында нақты қызметкерлерді таңдауды оңтайландыру, үздіксіз білім беру және ұтымды пайдалану мәселелері шешіледі. Ол үшін қызметкердің жеке басын зерттеу, оның жалпы және ерекше ерекшеліктерін, жеке басының динамикалық қасиеттерін (ең алдымен темперамент), сипаттамалық ерекшеліктерін (коммуникативті, іскерлік, эмоционалды, ерікті және т.б.) анықтау қажет. Мездеңгейдің (мезуровень) негізгі міндеті - педагогикалық ұжымның құрылымдарындағы қызметкерлерді дұрыс орналастыру. Арнайы зерттеулер бүкіл ұжымның қалыпты жұмысы үшін «басшы-орынбасар» деңгейіндегі үйлесімділік өте маңызды екенін көрсетті. «Директор-әкімші», «орынбасар- коллективист» комбинациясы оңтайлы болды, дегенмен кейбір жағдайларда екеуі де әкімшінің түріне жатады. Жетекші-ұжымдастырушыға жұмыс істеу қиынырақ, бірақ оның қызметінің тиімділігі әлдеқайда жоғары. Қызметкерлердің үйлесімділігінде олардың темпераменті маңызды рөл атқарады. Адамдардың қарама-қарсы темпераментімен үйлескен кезде үлкен үйлесімділікке қол жеткізілетіні анықталды. Макро деңгейдің міндеті — әр түрлі басқару буындарын – «элиталық топтарды»қалыптастыру процестерін оңтайландыру [11]. жүктеу/скачать 1,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|