ҚАЗАҚСТАН МОНҒОЛ ЖАУЛАУШЫЛЫҒЫ ДӘУІРІНДЕ (ХIII ғ). АЛТЫН ОРДА

 

10 

Моғолстанның саяси түғырларының әлсіреуі. Қазақ хандығының Орталық  Азиядағы ең 

күшті мемлекеттердің біріне айналуы. Жетісуды қазақ хандығы территориясына қосу. Қасым 

хан түсында хандықтың территориясының үлғаюы. Шайбанидтердің Қазақ хандығына қарсы 

жорығы.  XVI  ғасырдың  екінші  ширегіндегі  Қазақ  хандығы.  Тақ  үшін  күрес.  Қазақ 

хандығының  Моғолстанмен  өзара  қарым-катынасы.  XVI  ғ.  ортасына  қарай  хандықтың 

өлсіреуі. Қазақ-ноғай қатынастары. 

XVI    ғ.  екінші  жартысындағы  Қазак  хандығы.  Хақназардың  баеқаруы.  Қазақ-ойрат 

қатынастары.  Қазақ-ноғай  байланысы.  Қазақ хандығы  және  Маверенахрдағы  Шайбанидтер. 

Қазақ  хандарының  Бүхар  мен  Сібір  хандығының  одағына  қарсы  күресі.  Ташкент 

көтерілісінің  Қазақ  хандығы  мен  Маверенахрдың  өзара  қарым-қатынасына  әсері. 

Аштарханидтердің Орта Азиядағы билік басына келуі. 

XVII ғ. және ХҮIIІғ. басындағы Қазақ хандығы 

ХҮІғ.  Қазақ  хандығының  әлеуметтік-экономикалық  және  саяси  жағдайы.  Есім  ханның 

Сырдария  бойындағы  қалалар  үшін  күресі.  Қазақ  жөне  Бүхар  хандықтары  арасындағы 

қарым-қатынас. Қазақ хандығы және Шығыс Түркістандағы феодалдық иелік. Қазақ-жоңғар 

қатынастары. Жоңғар хандығының пайда болуы, оның басқыншылық саясатының басталуы. 

ХҮІІғ.  екінші  жартысындағы  қазақ-жонғар  қатынастарының  шиеленісуі.  Қазақ  қоғамында 

батырлар  мен  билердің  ықпалының  өсуі.  Жәңгір  түсындағы  Қазақ  хандығы.  Төуке  ханның 

басқаруы. Қазақ-Жоңғар қатынасында шиеленістің күшеюі. Тәуке ханның «Жеті жарғысы». 

Төле би, Әйтеке би. 

Қазақстанның XIV ғасырмен ХVIII ғғ. бас кезіндегі мөдениеті 

Қазақтардың  дөстүрлі  көшпелілер  мәдениеті.  Үй  жануарларының  селекциясы.  Еңбек 

қүралдары. Қарулар. Қолөнер және үй кәсіпшілігі. Саудасы және сауда жолдары. 

Халықтың  рухани  мөдениеті.  Әдет-ғүрпы  және  нанымы.  Наурыз.  Діни  және  басқа  да 

мерекелер,  Діни  сенімі.  Халықтың  ауызша  шығармашылығы.  Ойшылдар.  Ақындар  жөне 

жыраулар:  Майқы  би,  Асанқайғы,  Шалкиіз,  Қазтуған,  Доспамбет,  Марқасқа,  Ақтамберді. 

Олардың мүраларының негізгі идеалары. 

Қазақстанның  қалалық  мәдениеті.  Қала  мен  даланың  езара  байланысы.  Қазақстанның 

түрлі аймақтарындағы қалалардың қүрылымы.  XVII ғ. - XVIII ғ. басында мәдениетінің кері 

кетуі, оның себептері. 

Тарихты  ауызша  айту  (тарихи  дөстүр),  оның  ерекшеліктері  мен  маңызы.  Жазбаша 

тарихнама, Мүхаммед Хайдар Дулатидің, Қадырғали Қасым үлы Жалайыридің аса көрнекті 

еңбектерінің маңызы. 

 

ҚАЗАҚСТАНДА ОТАРШЫЛЫҚ КЕЗЕҢІНІҢ БАСТАЛУЫ 

XVIII ғ. бірінші ширегіндегі Қазақстан 

Қазақстанның  жаңа  заманға  өтуі:  мәселенін  теориялық  аспектілері.  Дәуірлеу. 

Тарихнамасы мен деректері. 

Қазақстанның халықаралық  жағдайы: ерекшеліктері  және келешегі.  Қазакстан Орталық 

Азия жүйесінде. 

XVIII  ғ.  бірінші  ширегіндегі  Қазакстанның  ішкі  саяси  және  әлеуметтік-экономикалық 

жағдайы.  Қазақстанға  жасалған  жоңғар  шапқыншылығы.  «Ақтабан  шүбырынды».  Қазақ-

жоңғар  соғыстары.  Жоңғар  шапқыншылығы  кезінде  қазақ  қоғамының  топтасуы.  Жоңғар 

шапқыншылығына  қарсы  кдзақ  халқының  жасақтарын  баскарған  қолбасшылар  мен 

идеологтар.  Бүланты  Аңырақай  шайқастары.  Жоңғар  шапқыншылығының  зардаптары. 

Қазақ-жоңғар соғыстарының халықтың ауызша тарихи жырларындағы көрінісі. 

Қазақстан және Ресей жаңа заман жағдайында 

ХV-ХVП ғасырлардағы қазақ-орыс қарым-қатынасының алғышарттары. XVIII ғ. Бірінші 

ширегіндегі  казақ-орыс  қарым-катынасы.  I  Петр  патшаның  «Шығыс  саясаты»  жүйесіндегі 

Қазақстан. Казак отарлауы. 

 

11 

Қазақстанның  Ресейге  бодандықка  өтуінің  басталуы:  тарихнамасы  жөне  деректер. 

Әбілхайыр  хан  мемлекеттік,  саяси  кайраткер  жөне  қолбасшы.  XVIII  ғ.  екінші  ширегіндегі 

Ресейдің сыртқы саясаты шеңберіндегі Қазақстан, 

Қазақстанда отаршылдық кезеңінің басталуы 

Проблеманың тарихнамасы. Деректер. 

XVIII ғ. екінші ширегіндегі Қазақстанның экономикалык жөне әлеуметтік-саяси дамуы. 

Қазақстанньщ  ішкі  және  сыртқы  саяси  дамуындағы  өзгерістер.  Циндік  Қытай  жөне 

Жоңғария. Патшалык Ресейдің Қазақстандағы отарлау саясаты. 

Абылай хан дөуіріндегі Қазақстандағы мемлекетгілік. Қазақстандағы ішкі жөне сыртқы 

саяси жағдай. Абылай ханның егемендікке үмтылып, біртүтас төуелсіз қазақ мемлекетін қүру 

өрекеті.  Қазак,  қоғамының  әлеуметтік  дамуы.  XVIII  ғ.  соңындағы  Орталык,  Азиядағы 

геосаяси жағдайдың динамикасы мен трансформациясы. 

XVIII  ғ.  соңы  XIX  ғ.  екінші  жартысы  аралығындағы  Қазақстан  жөне  Орта  Азиялық 

мемлекеттер. 

Жоңғар хандығының өлсіреуі. Қазақ-Жоңғар қатынастары. Ресей мен Қытайдың сыртқы 

саясатындағы Қазақстан және Жоңғария. 

XVIII  гасырдағы  қазақ  қоғамы.  Көшпелі  мал  өсіру-қазақ  қоғамының  материалдық 

өндірісінің  негізі.  Қазақ  көші.  Егіншіліктің  даму  ерекшеліктері.  Қолөнердің  жайы. 

Экономикадағы  өзгерістер.  Сыртқы  сауда.  Қазақтардың  қоғамдық  қүрылымы.  Әлеуметтік 

бөлініс. «Ақ сүйек», «қара сүйек» үғымдары, олардың мазмүны мен қүрылымы. 

Абылай  заманындағы  Қазақстанның  мемлекеттілігі.  Қазақстанның  ішкі  жене  сыртқы 

саяси  жағдайы.  Абылай  хан  саяси  және  мемлекетгік  қайраткер,  оның  саяси  теуелсіздікке, 

егемендікке ұмтылуы. Абылайдың Орыс империясымен қарым-қатынасы. 

Қазак  қоғамының  әлеуметгік  дамуы.  Азиядағы  геосаяси  жағдайлардың  динамикасы. 

Қазакстан  мен  Орта  Азияның  егемендік  пен  тәуелсіздікті  сақтап  қалу  проблемалары. 

Ресейдің  Қазақстандағы  өкімшілік  реформалары.  Қазақстанда  хандық  биліктің  жойылуы. 

XVIII  ғ.  мен  XX  ғ.  басы  аралығында  қазақ  халқының  егемендігі  мен  мемлекеттілік 

тәуелсіздігінен 

айырылған 

кездегі 

үлт-азаттық 

қозғалысы. 

Негізгі 

кезеңдері, 

қорытындылары, проблемалары. 

Қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысының бірінші кезеңі (1731-1837 жж.). Қазактардың 

Ресейдегі азаттық қозғалыстарға қатысуы. Сырым Датүлы, Исатай Тайманүлы мен Махамбет 

Өтемісүлы,  Қасым  Абылайханүлы,  Саржан  Қасымүлы,  Жоламан  Тіленшіүлы  бастаған 

көтерілістер.  Қазақстандағы  үлт-азаттық  қозғалыстың  басталу  кезеңінің  идеологиялык 

ерекшеліктері мен өзіндік өзгешеліктері. 

 

 

ХIХ - ХХ Ғ. БАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ, 

САЯСИ ДАМЫУ 

XIX  ғасырдағы  жөне  XX  ғ.  басындағы  Қазақстанның  өлеуметтік-экономикалық,  саяси 

дамуы 

Тарихнамасы мен деректері 

Қазақстанның  әлеуметтік-экономикалық  жағдайының  ерекшеліктері.  ХІХғ.  бірінші 

жартысындағы Ресей империясының сыртқы саясатындағы Қазақстан. 

Қазақстан  территориясы  мен  мемлекеттілігінің  бүтіндігін  сақтау  үшін  күрес.  Қазақ 

халқының  үлт-азатгық  козғалысының  екінші  кезеңі  (1837-1870  жж.).  Кенесары  Қасымов  - 

қаһарман,  патриот,  билеуші.  1837-1847  жж.  Халық  соғысы.  Жанкожа  Нүрмүхамедов  жөне 

Есет  Кетібаров  бастаған  көтерілістер.  Маңғыстаудағы  қарсылық  қозғалысы.  Қазақстандағы 

үлт-азаттық  қозғалысының  екінші  кезеңіндегі  ортақтық  жене  ерекшеліктер.  Азаттық 

қозғалысындағы Қазақстан жөне Ресей. 

Қазақстанның  Ресей  империясына  біржола  бағынуы.  Қазақстанның  егемендігі  мен 

тәуелсіздігінен айырылуы. Қазақ жерлерін Ресей мемлекетінің меншігі деп жариялау. Патша 

екіметінің XIX ғ. екінші жартысындағы Қазақстандағы реформалары. 

 

12 

XIX  ғ.  жөне  XX  ғасырдың  бас  кезіндегі  Қазақстанның  әлеуметгік-экономикалык  және 

саяси дамуы. Қазақстан-Ресей империясының отары. ХХғ. басындағы Қазақстандағы қоныс 

аудару саясаты және столыпиндік модернизация. 

Түркістан өлкесін және далалық облыстарды басқару туралы Ереже. Отарлық баскаруды 

орталықтандырудың  күшеюі.  Сот  ісі  күрылымындағы  өзгерістер,  сот  ісіне  енгізілген 

жаңалықтардың  мөні.  Жүмысшы  козғапысының  басталуы.  Халықтың  өлеуметтік  теңсіздігі. 

Балалар еңбегін кашу. Жүмышшгардщ наразшшганьщ формалары. Алғашкы забастовкалар. 

Қазақстанда  полиэтникалық  қоғамның  қалыптасуы:  жалпы  сипаттамасы.  XIX  ғ.  соңы 

мен  XX  ғ.  бас  кезіндегі  этникалық  процестер  және  олардың  әлеуметтік-демографиялық 

сипаттамасы.  Халықтың  полиэтникалық  қүрамы:  негізгі  факторлары,  қалыптасу  негіздері, 

қүрамы. Қазақ ауылы. Жатақтар (шетке кету). Қонысаударушылар деревнясы. 

Ресей империясы халықтар түрмесі. Қазақтар. Халықтардың өзара қарым-қатынасы. 

Қазақстандағы  орыстар.  Қазакстанға  жер  аударылған  поляктар.  Қазақстанға  үйғырлар 

мен  дүнғандардың  қоныс  аударуы.  Қоныс  аударудын  себептері.  Қытай  жеріндегі  үйғырлар 

мен  дүнғандардың  жағдайы.  Алғашқы  қоныстары.  Шаруашылығы,  егіншіліктің  дамуы. 

Үйғырлар мен дүнгандардың мөдениетінің дамуы. 

Жетісуда  егіншіліктің  дамуы.  Сауда.  Жәрменкелер.  Кәсіпшілік.  Өнеркәсіп. 

Урбанизациялау  процестері.  Қалалардың  әлеуметтік-мәдени  бейнелері.  Банк-ақша 

қатынастары.  Өлкедегі  сауда  және  жол  қатынастары  жағдайы.  Жүмысшы  кадрларының 

қалыптасуы.  Жерді  пайдалану  жүйесі  және  аграрлық  мәселенің  шиеленісуі.  Столыпиннін 

аграрлык реформаларының салдары. 

Қазақстанның  Қытаймен  байланысы.  Бүқтырма,  Семей  жөне  Петропавлдың 

Синьцзянмен  сауда  жасау  орталықтарына  айналуы.  Сауда  қатынасынын  одан  әрі  дамуы. 

Қазақ-Қытай сауда қатынастарының әлсіреуі, оның себептері. 

Қазақстандағы  үлт-азаттық  қозғалысының  үшінші  кезеңі  (XIX  ғ.  соңғы  ширегі  -  XX  ғ. 

басы).  XIX  ғ.  соңы  мен  XX  ғ,  басындағы  қазақ  интеллигенциясының  реформаторлық 

қозғалысының ерекшеліктері. Қазақ ұлттық мемлекетгігі идеяларының жаңа мазмүны. 

1905-1907  жж.  Орыс  революциясының  халықаралық  маңызы  және  оның  Қазақстанға 

өсері.  Патша  өкіметінің  отарлау  саясатының  күшеюі.  Жүмысшы  қозғалысының  басталуы, 

қазақ  шаруаларының  оппозициялық  қозғалысының  өршуі.  1905  ж.  Қарқаралы  петициясы. 

Қазақтардың  Ресейдің  І-ІІІ  Мемлекеттік  Думаларының  қызметіне  қатысуы.  Халық  азаттық 

қозғалысындағы  казақ  интеллигенциясының  рөлі.  Парламенттік  және  үлттық  автономия 

идеялары. Қазақ халқының үлттық сана-сезімінің қайта өркендеу, өсу проблемасы. 

XX  ғ.  басьшда  Қазақстанда  үлттық-демократиялық,  реформаторлық  қозғалыстардың 

қайта  кетерілуі.  Қазақтың  саяси,  интеллектуалды,  рухани  элитасы.  (Ә.Бөкейханов, 

М.Дулатов,  А.Байтүрсынов,  ағайынды  Досмүхамедовтер,  М.Тынышбаев,  Ш.Қүдайбердиев 

т.б.).  Үлттық  езіндік  сананың  қалыптасуындағы  «Қазақ»  газеті  мен  «Айқап»  журналының 

рөлі. 

Метрополия  Ресей  және  отар  Қазақстан  бірінші  дүниежүзілік  соғыста.  Қазақстандағы 

1916 ж. оқиғалар: себептері, сипаты, сабақтары. Қозғалыстьщ 

негізгі ошақтары және қозғалыстың лидерлері. Патшаның 1916 ж. 15 июндегі жарлығына 

турлі өлеуметтік слойлардың қатынасы. Қозғалыстың жеңілу себептері, тарихи маңызы. 

Қазак  халқының  мемлекеттік  дербестігі  мен  тәуелеіздік  үшін  ХҮІП-ХХ  ғғ.  жүргізген 

күресінің тарихи маңызы. 

1917  ж.  Қазақстан.  Үлт-азаттық  жөне  үлттық  демократиялық  қозғалыстар.  Ресейдегі 

буржуазиялық-демократиялық  революция,  оның  Қазақстанға  жасаған  ықпалының 

ерекшеліктері. В.И. Лениннің қоғамдық-саяси қызметі. Кеңес органдарының қүрылуы. 1917 

ж. көктемі  мен жазындағы саяси партиялар мен ағымдар.  Большевиктер, кадеттер, эсерлер, 

«Алаш» қозғалысы және партиясы, «Үш жүз», «Шуро- и улемия» т.б. 

Жаңа  заман  кезіндегі  үлттық  идея  мен  үлттық  мемлекеттіліктің  эволюциясы.  XVIII  ғ. 

басынан  XX ғ. бас кезіне дейінгі аралықта қазақ халқының өзіндік үлттық  санасының өсуі. 

 

13 

Дүние  жүзі  халыктарының  жаңа  замандағы  үлттық  қайта  өрлеу  тарихи  тасқынындағы 

Қазақстанның орны. 

 

ҚАЗАҚСТАН МӘДИНИЕТІ (ХVIII- ХХ Ғ.) 

Қазақстан мөдениеті 

(XVIII ғасыр - XX ғасырдың басы) 

XVIII ғ. Қазақстандағы Ресей экспедициялары. Қазақ әдебиеті. Ақтанберді жырау. Бүқар 

жырау, Тәттіқара, Үмбетей Тілеуүлы, Шал Күлекеүлы. 

Мүсылмандық  жөне  орысша  білім  беру.  Орыс  историографиясындағы  Қазақстан. 

А.И.Левшин - қазақ тарихының Геродоты. Орыс-қазақ әдебиетінін байланыстары. 

Қазақ өдебиетінщ негізгі бағыттары. Музыка енері. Жыраулар, айтыскерлер, сазгерлер. 

Материалдык мәдениет. Үй кәсіпшілігі және қолөнер. 

XIX  ғ.  60-70  жж.  Оқу-ағарту  мекемелері  мен  ғылыми  қоғамдар.  Облыстык 

статистикалық  комитеттер.  Кітапханалардың  ашылуы.  Халық  ағарту  ісі:  қиындықтар  мен 

кемшіліктер. 

Өнер  мен  мәдениет.  Бейнелеу  өнеріндегі  Қазақстан  тақырыбы.  Қүрманғазы 

Сағырбайүлы, Дәулеткерей ІПығайұлы, Тәттімбет Қазанғапүлы, Біржан Қожақүлы, Ақансері 

- Ақжігіт Қормасаүлы жөне басқалар. 

Үлттық  сана-сезімнің  жетілуі.  Қазақ  демократиялық  әдебиеті.  Қазақ  тіліндегі  алғашқы 

мерзімді басьшымдар. 

XIX  соңы  мен  XX  ғ.  басындағы  Қазақстан  мәдениетіндегі  ағартушылық  жөне 

реформаторлық  бағыттар.  Ш.Ш.Уелихановтың,  Ы.Алтынсаринның,  Х.М.,  С.Бабажановтың, 

Б.  Дауылбаевтың,  Д.Чуваковтың,  Ш.Қүдайбердіүлының  қызметі  мен  ғылыми  мүрасы  т.б. 

Қазақ  халқының  материалдық  және  рухани  мүраларының  әлемдік  мәдени  мүрадағы  орны. 

қазак халкының білімді жөне білікті элитасының мүралары. 

 

1917 Ж. ҚАЗАН ТӨҢКЕРІСІ, ОНЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ 

(ҚАЗІРГІ ЗАМАНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН) 

1917 ж. Қазан төңкерісі, оның алғышарттары 

Қоғамның түрлі өлеуметтік топтарының революцияға қатынасы. Қазан революциясьшың 

әлеуметтік  базасы  және  қозғаушы  күштері  (Отарлык  революция),  «Қаланың  революциясы» 

т.б. мәселелер бойынша туралы дискуссиялар. 

Қазақстанда  Кеңес  өкіметі  орнауының  ерекшеліктері.  Өлкедегі  саяси-өлеуметтік 

ситуация.  Азаматтық  қарсыласудың  басталуы.  II  жалпы  казах  съезі  және  оның  үлттық 

автономия туралы шешімі. «Алаш» партиясы - саяси күрес факторы. «Қоқан автономиясын» 

талқандау. Кеңестердің алғашқы қадамдары жөне оны қоғамның қабылдауы. 

Азамат соғысы (1918-1920 жж.) халық трагедиясы 

Саяси ситуацияньщ ушыға түсуі, азаматтық қарсыласудың одан ері өршуі. Қазақстанның 

солтүстігі  мен  Солтүстік-шығысында  Кеңес  өкіметінін  қүлатылуы.  Қазақстан  соғыс 

қимылдары  жылдарында.  Өлкенің  батысы  мен  оңтүстігіндегі  оқиғалар.  Жетісу,  Орал, 

Ақтөбе, Түркістан майдандарынын қүрылуы. Халық баррикадалардың әр түрлі жақтарында: 

азамат  соғысы  кезінде  қоғамның  соғыс  -  саяси  жағынан  дифференциялануы.  «Ақ»  және 

«Қызыл» террор. Соғыс жылдарындағы саяси партиялар мен қозғалыстардыц ролі мен орны. 

«Революциялық»,  «контрреволюциялық»  екіметтердің  жүргізген  идеологиясы,  саясаты,  ісі. 

Азамат соғысының әлеуметтік-экономикалық жөне саяси корытындылары. 

 

 

20-40 ЖЖ. ХХ Ғ. ҚОҒАМДЫҚ-ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ САЯСИ ДАМУЫ 

Қазақ кеңестік мемлекеттілігінің қүрылуы 

Қазақ  олкесін  басқару  жөніндегі  Революциялық  комитеттің  қүрылуы,  Ревкомдардан 

Кеңестерге  кешу.  РСФСР  БОАК  мен  ХКК-нің  Түркістан  ісі  женіндегі  Комиссиясының 

қызметі. Кеңес Үкіметінің 1920 ж. 26 тамыздағы «Автономиялы Қырғыз (Қазақ) Социалистік 

 

14 

Кеңестік республикасын қүру туралы» Декреті. ҚАКСР Кецестерінің Қүрылтай съезі. «Қазақ 

АКСР  еңбекшілері  праволарының  Декларациясы»  және  оның  мазмүны,  Республиканың 

Орталық Атқару Комитеті мен Халық Комиссарлар Кеңесінің қүрылуы. 

Қазақстандағы «Соғыс коммунизм» саясаты (1918-1921 ж. наурыз) 

«Соғыс  коммунизм»  болыневиктердің  «тауарсыз  утопиясын»  іске  асырудағы  алғашқы 

өрекеті.  Өнеркөсіпті  национализациялау.  Тауар-ақша  қатынастарын  тоқтату  (еркін  саудаға 

тиым  салу,  еңбек  ақы  төлеуді  натуралдандыру  т.б.  Экономиканы  басқаруды 

орталықтандыру.  Азық-түлік  диктатурасын  ендіру  (Мемлекеттің  ауыл  шаруашылық 

өнімдерін  дайындауға,  бөлуге  монополия  орнатуы  -алым-салық  салғырты).  Өндіріс 

қүралдарын (жер, жүмыс көлігі, еңбек қүралдары) арендаға беруге, жүмыс күшін жалга беру 

(жалдамалы еңбек) қатынастарына тыйым салу. 

«Таптық террордың» күшеюі. Экономикалық дағдарыс - «Соғыс коммунизм» саясатына 

бағытталған  реакция.  Өнеркәсіптің  қүлдырауы,  Ауыл  шаруашылығы  өнімінің  кері  кетуі. 

1921-1922  жж.  аштықтын  қайыршылық  масштабы.  Қоғамда  әлеуметтік  шиеленісудің  өсуі 

және  саяси  дағдарыс.  Шаруалардың  қарсылық  козғалыстары:  өлкедегі  кеңеске  қарсы 

кетерілістер. 

Қазақстандага ЖЭС 

ЖЭС-ке  көшудің  әлеуметтік-экономикалық  жөне  саяси  алғышарттары.  Орта  жене  үсақ 

өнеркәсіпорындарын  денационализациялау.  Тауар-акша  қатынастары  қызметінің  үлғаюы 

(саудаға еркіндік беру, еңбекке заттай ақы төлеуді ақшамен ауыстыру, 1922-1924 жж. ақша 

реформасы). Азық-түлік диктатурасын жою (алым-салық салғыртын салык қатынастарымен 

ауыстыру). 

Социалистік,  капиталистікке  дейінгі  және  стихиялық-рыноктық  тенденциялардың 

күресі:  «кім-кімді»  мөселесі.  Экономикада  көп  укладты  қүрылымның  қалыптасуы. 

Қазақстанның оңтүстігіндегі жер-су реформасы жөне оның нөтижесі. 

Өлкедегі Кеңестік мемлекет қүрылысы 

Территориялық-өкімшілік  орналасу.  Қазақ  жерлерін  ҚКАСР  қүрамына  біріктіру. 

Демографиялық ситуация: 1926 ж. халық санағы. 

Мемлекеттің  жер  қатынастары  саласындағы  реттеушілік  акциясы  (Қазакстанның 

оңтүстігіндегі 1921-1922 жж. Жер-су реформасы). 

Қоғамдык-саяси  оппозиция.  «Кеңестік-таптық»  реформалар  ауылда  қалыптасқан 

дәстүрлі өлеуметтік және экономикалық қүрылымга берілген алғашқы соққы: жайылымдық-

егістік  жерлерді  қайта  бөлу,  ірі  «байлар  мен  жартылай  феодалдардың»  малдарын  тәркілеу, 

кредиттік және салықтық саясаттағы большевиктік «елеуметтік өділдік» идеясы. 

Өлкедегі  қоғамдык-саяси  және  идеялық  күрес.  «Кіші  Октябрь»  және  қазақ  ауылын 

күштеп  кеңестендіру  саясаты:  Ф.И.Голощекин  және  оның  креатурасы.  Отшозиция. 

Республиканың  әлеуметтік-экономикалық  даму  жолдары  туралы  дискуссиялар:  мал  жөне 

астық  шаруашылығының  келешегі,  индустриализациялау  және  мөдени  қүрылыс  т.б. 

проблемаларды талқылау. 

ЖЭС-тің өлеуметгік-экономикалық қорытындылары 

Өнеркесіпті,  транспортты  және  ауылшаруашылығын  қалпына  келтірудің  басталуы. 

Кооператив  қозғалысы.  Сауданың  дамуы.  Тарихнамадағы  ЖЭС-тің  аяқталу  кезеңі  туралы 

мәселе. 

ЖЭС-тің  идеологиясынан  шегінудің  басталуы.  1927-1928  жж.  ауылшаруашылық 

өнімдерін  дайындаудағы  дағдарыс.  Ауыл  шаруашылық  өнімдерін  дайындауды  күштеуге 

кешу. Салық режимінің күшеюі. Шаруаларға қарсы жаппай репресияның өрістей бастауы. 

Өлкедегі 

мәдени 

емір. 

Үлттық 

интеллигенцияның 

идеялық 

көзқарастары: 

М.Жүмабаевтың,  А.Байтүрсыновтың,  Ж.Аймауытовтың,  М.Дулатовтың,  Ә.Бөкейхановтың, 

Ш.Қүдайбердіүлының 

қызметтері 

мен 

творчествосы. 

Жаңа 

кеңестік 

қазақ 

интеллигенциясының қалыптасуы. 

Ауш шаруашылығын үжымдастыру - Қазақстан шаруаларының трагедиясы 

 

15 

«Сталиндік  аграрлық  ревволюция»:  мақсаттары  мен  мәні.  Экономиканың  аграрлық 

секторын 

мемлекет 

қарамағына 

алу 

қорлану 

проблемасын 

және 

өнеркесіпті 

модернизациялауды шешу проблемасының механизмі. 

Көшпелілер  мен  жартылай  көшпелілерді  отырықшылыққа  көшірудің  күште  саясаты. 

«Отырықшыландыру»  саясатының  экологиялық,  рационалды  экономикалык,  мақсаттылық 

жөне  әлеуметтік  тиімділік  мәселелері  туралы  сипаты.  Қазақстан  фашистік  Германияның 

жоспарларында. Қазақстандықтар 

Көшпелілерді отырықшыландыруға ауыстырудың экономикалық және саяси мақсаттары: 

«Таптық  кыспақтьщ»  өршуі.  Кулактар  мен  байлардың  шаруашылығын  жоюға  бағыт  алу. 

«Кулактарды»  жою.  Қазақстанның  дәстүрлі  қүрылымын  біржолата  бүзу  және  оның 

трагедиялық  салдары.  1931-1933  жж.  Аштық.  Халықтың  жаппай  қоныс  аударуы. 

Шаруалардың  қарсылы  қозғалыстары.  Шаруалардың  бас  көтерулерін  кеңестік  режимінің 

басып жаншуы. 

Индустрализациялау: сипаты, қарқыны, масштабы. 

Қазақстандықтардың Украинаны және баскд да туыскан 

КСРО-ның  халық  шаруашылығын  дамытудың  бірінші  бес  жылдын  жоспары  жөне 

ондағы Қазақстанның орны. 

Республиканың  өнеркәсіп  инфраструктурасының  үлғаюы.  Өндіргіш  күш    қүрылымы 

өндіруші  сектор-доминант  (шикізат  өндіруге  бағыт  алу)  Жүмысшы  табы  кадрлары 

қалыптасуының ерекшеліктері. Урбанизациялау процесі Қоғамдық-саяси ситуация. 

Саяси және идеялык оппозицияны жазалау. Идеологиялық және саяси. терррордың одан 

әрі өршуі. Саяси репрессиялар. 

Халыққа  білім  беру.  Ересек  адамдардың  сауатсыздығын  жою  қабылдау,  орналастыру. 

Латындандырылған  алфавитке  көшу.  20-30  жж.  Халық  ағартудың  үлттық  жүйесін  жасауға 

интеллигенцияның косқан үлесі. Жалпы білім беретін мектептің жетістіктері. Орта арнаулы 

оқу  орындары.  Қазақстанның  алғашқы  жоғары  оқу  орындары.  Ғылымның  және  ғылыми 

мекемелердің қалыптасуы қатысуы Қазақстан зерттеу қоғамы. КСРО- ҒА Қазақ филиалының 

қызметі  (ҒА  КазФ)  Қаз  АССР  Наркомпросы.  А.Байтұрсынов  пен  басқа  да  мөдениет 

қайраткерлерінің үлттық шығармашылық интеллигенцияны топтастырудағы рөлі 

Қазақ  кеңес  әдебиетінің  қалыптасуы.  С.Сейфуллин,  І.Жансүгіров,  Ж.Аймауытов,  М. 

Дулатов,  Б.Майлин,  М.Әуезов,  М.Жүмабаев,  С.Мүқанов,  Ғ.Мүсірепов  т.б.  И.  Анов, 

И.Шухов, Д.Снегин, Х.Алиев, Х.Хамраев т.б жазушылардың шығармашылығы.  

Қазақ  кеңес  өнерінің  қалыптасуы.  Халық  театрларының,  клубтарынын  пайда  болуы. 

Композиторлар А.В.Затаевичтің және Е.Г.Брусиловскийдің. 

Қазақстанның  музыка  және  опера  өнерін  дамытудағы  орны  мен  рөлі.  А.Қашаубаев  аса 

көрнекті  қазақ  әншісі.  Қазақ  өнерінің  кернекті  қазақ  әншісі.  Қазақ  өнерінің  көрнекті 

қайраткерлері: К. Байсейітова, К. Жандарбеков; Ж. Шанин т.б.  Ұлттық  драмалық  театрдың 

қалыптасуы.  

“Ұі,  ж.  қазақ  өнерінің  Мәскеудегі  тұнғыш  декадасы.  Бейнелеу  өнері  (Н.  Хлудов;  Ә. 

Қастеев).  Кітап  басып  шығару  және  баспасөз.  Қазақстандағы  мәдени  құрылыстың 

тәжірибиесі.  Мәдени  құрылыстың  келеңсіз  және  жағымды  жақтары.  Ұлттық 

интеллигенцияның трагедиялық тағдыры. 

 

 

жүктеу/скачать 339,85 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: