Қазақстанда кейінгі кездерде өнімдердің сұранысына байланыс


Дəнді бөлшектеу, өскінді бөліп алу жəне жуу



Pdf көрінісі
бет271/375
Дата14.12.2022
өлшемі17,34 Mb.
#57141
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   375
Дəнді бөлшектеу, өскінді бөліп алу жəне жуу
Жүгері дəндерін бөлшектеудегі негізгі мақсат одан өскінді бөліп 
алу болып табылады жəне онымен бір мезгілде эндосперманың 
ұнды қабатынан крахмалды бөліп шығару. Бүлінген өскінның майы 
мезгадан крахмалды бөліп шығару технологиясын қиындатады, се-
параторларда крахмалды-ақуызды қоймалжыңнан крахмалды бөліп 
алу кезінде оның мезга мен глютен арқылы шығып кету жағдайының 
жиілеуін туғызады. Сондықтан, өскінді бүлінуден сақтау үшін 
жəне майдың басқа өнімдерге түсіп кетуін болдырмас үшін, дəнді 
екі қайтара бөлшектеуді жүргізеді, аралығында бөлінген өскінды 
түсіріп отырады.
Сумен шыланған дəннің өскіні 60% шамасындағы ылғалдылықта 
болады жəне икемді, бөлшектеу кезінде эндоспермадан оңай ажырай-
ды. Бірінші бөлшектеу кезінде дəнді төрт-алты бөлікке бөледі. Осы 
үдеріс дəнді кесектеп ұсақтау деп аталады. Бірінші бөлшектеуден 
кейін бөлінген өскінді бақылауға қойып қайта бөлінуін қадағалайды, 
ал, ботқаны екінші рет бөлшектеуге жібереді. Екінші қайтара 
бөлшектеу эндосперма бөліктерінен өскінінің толықтай ажырауы 
үшін қажет болады. Ол үшін өнімді одан əрі ұсақтап 10-12 бөлікке 
дейін бөлшектейді.
Бөлшектеудің жоғары сапада жүргізілуі бөлшектеуге түскен 


444
өнімнің бірқалыпты деңгейде болуы мен келіп түсетін 1 л дəн 
өніміндегі құрғақ затының мөлшері 250-300г болатындай, бастапқы 
берілген құраманың ауытқымауын қамтамасыз ету арқылы қол 
жеткізіледі.
Бірінші жəне екінші қайтара ұсақтаудан кейін ботқадан өскінді 
бөліп алуды гидроциклондар немесе сепараторлар көмегі арқылы 
қамтамасыз етеді. Бөлшектелген массадан өскіннің бөлініп шығуы 
негізінен лезде атқарылады. Сондықтан өскіннің бөліну дəрежесі 
мен сапасын реттеп отыруды тек қана бөлінер алдындағы массаның 
тығыздығы мен құрамасын бір деңгейде ұстап отыру нəтижесінде 
мүмкін болады.
Өскінді бөліп алу үшін бірінші кезеңде түсірілетін өнім құрамы 
крахмал қоймалжыны тəріздес болуы қажет, 230 г/л шамасындағы 
құрама 12-13% көлеміндегі қоймалжың құрамын бере алатындай бо-
луы керек.
Бұл арада эндоспермамен байланысқан өскіннің бір бөлігі ауыр 
фракцияға түседі жəне екінші қайтара бөлшектеуден өтеді.
Өскіннің толық бөлініп шығуы мен аз мөлшердегі тұқым 
араласқан ботқаға айналған өнімнің екінші қайтара тұқым бөлудегі 
құрамы 280 г/л құраманың 14-15% дейінгі қоюлықта болуы қажет. 
Осындай жағдайда бөлу кезінде өскіннің еркін түрі ғана емес 
байланысқан түрі де бөлініп шығады.
Өскінді бақылау түріндегі гидроциклондарда соңғы бөлуде өнім 
10-11% құрамдағы қоюлықта жəне 200 г/л шамасындағы құрамда 
болуы қажет. Бұл жағдайда эндоспермамен байланысқан өскін 
бөлген кезде қою түрде екінші бөлшектеуге жəне өскінді бөліп алуға 
жіберіледі, мұнда байланысқан өскін еркін түрге айналады да бөліп 
алу жүргізіледі.
Өскінді бөліп алғаннан кейінгі жүгері ботқасы екпінді қимылдағы 
майдалап ұсақтауға түсіріледі. Жақсылап сумен шыланған сапалы 
дəнді өңдегенде өнімдегі байланысқан крахмалдар мөлшері 10-12% 
құрайтын болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   375




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет