Бүгінгі таңда ҚР АК корпорациялар, холдингтер, фирмалар мен өзге де
сондай құрылымдар нысанындағы
заңды тұлғалардың
құрылуын көздейді.
Бұдан әрі “шағын кәсіпорын” ұғымы жоғалып кетті 1998 жылғы 1-қаңтарда
әділет органдарда қайта тіркеуден өтуі тиіс
.
Мысалы «кәсіпорын» ұғымының
өзінің қайта қаралуына байланысты орын алды
.
Бұрын кәсіпорын қоғамдық
қатынастардың субъектісі болып табылады, енді - бірыңғай мүліктік кешен
ретінде сатуға және сатып алуға болатын объект.
Мұндай түсінік
кәсіпорын” ұғымының батыстағы тұжырымдамасына
сай келеді және көптеген себептер бойынша бұрынғыларынан асып түседі.
Онда мынадай сұрақ туындайды: бір тұлға құрған ұйымды (бұрынғы “шағын
кәсіпорынды”) қалай атауға болады?
Бұған жай жауап бар және ол батыс тәжірибесінен алынған: бұл
“компания”, яғни, қолданыстағы заңнамамыз бойынша, толық, коммандиттік
серіктестік, жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар
серіктестік немесе акционерлік қоғам.
Белгілі бір нысандағы коммерциялық ұйымдардың кәсіпкерлер арасында
түрлі дәрежеде танымал болып отырған фактісін атап кетпеуге болмайды.
Мәселен, Алматы қ-сы Әділет Департаментінің деректері бойынша тіркеуден
өткен 55 мың ұйымның арасында бірінші орында жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктер - 95 пайызға жуығы, одан кейінгі орында акционерлік
қоғамдар, өндірістік кооперативтер мен ұйымдық-құқықтық нысандар.
Сондықтан шаруашылық серіктестіктеріне, өндірістік кооперативіне
қысқаша сипаттама берген жөн. Акционерлік қоғамдар туралы толығырақ сөз
етпейміз, себебі заңды тұлғалардың осы ұйымдық-құқықтық нысаны шағын
кәсіпкерлікке жатпайды.
Коммерциялық ұйымдардың құрылтайшыларының тағы да бір назар
аударуын қажет ететін заңдағы маңызды өзгерістер бар. Олар «Заңды
тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді кәсіпкерлік
мәселері бойынша өзге де заң актілерінің қатарына тіркеу туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына (6-бап) 2001 жылы 05 қаңтарда енгізілді. Өзге
заңды тұлға заңды тұлғаның құрылтайшысы болған жағдайда, тіркеуші
органға құрылтайшы және өзге құжаттармен бірге заңды тұлғаның салық,
жинақ және бюджетке өзге де төлемдері бойынша қарыздарының бар не жоқ
екендігі жөнінде салық органының анықтамасын ұсынады.
Бұл тек қана резидентке ғана емес, сонымен қатар Қазақстан
Республикасының резидент еместеріне де қатысты.
Сәйкес нарықтағы басым жағдайы бар заңды тұлғаны мемлекеттік
тіркеуден өткізу үшін, монополияға қарсы заңдармен көзделген жағдайларда
қосымша монополияға қарсы органның келісімі қажет.
Достарыңызбен бөлісу: