Қазақтан республикасы білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,27 Mb. Pdf көрінісі
|
Бердібаева С.Қ. ... Психология оқу құралы Рухани жаңғыру
| Қызығушылық
– бір нәрсе туралы жағдайға қарай білуге құмарлық, дүниедегі заттар мен құбылыстарды танып-білуге бағытталған адамның жеке ерекшеліктерінің бір көрінісі. Адамның іс-әрекетіне, көзқарасы мен талғамына, мұрат-мүддесіне байланысты қызығушылықтары әртүрліболады. Қызығушылық тұрақты қасиетке айналғанда ғана адам өз іс- әрекетінен жақсы нәтиже шығара алады. Ереже белгіленген стандарт болып табылады, қолданыстағы бағалау және жаңа объектілерді құру стандарты. Ережелер тек адам қажеттіліктері болған кезде және мақсатқа байланысты. Табиғатта, адам қызметіне кірмейтін, ешқандай ережелер жоқ. Бұл ережеге сәйкес келеді, демек, тек адамға ғана емес, тек жақсы мақсатқа, яғни адам өмірінің мәнін іске асыру процесіне енгізілген нысанға ғана қызмет ететін объект. Ережелердің түрлері: Статистикалық – организмнің жұмыс істеу деңгейінің деңгейі немесе ауқымы, ол көптеген адамдарғатән. Ideal – адамның мемлекеттің мінсіз үлгісі; субъективті, өздігінен белгіленген стандарты, ол тамаша үлгі үшінқабылданады. Негізгі – адамның жағдайын олардың зардаптары (зиянды немесе зиянсыз) немесе белгілі бірмақсатқа жету мүмкіндігі бойынша бағалау. Әлеуметтік-адамның мінез-құлқын бақылайды, ол оны кейбіреулеріне сәйкес немесе биліктің үлгісіне сәйкес келтіреді. Адам – адамның жағдайын басқалармен емес, адамның әдетте ертеректе қалдырған және оның жеке мақсаттарына, өмірлік құндылықтарына, өмірдің мүмкіндіктері мен жағдайларына сәйкес келетін мемлекетке салыстыруды қамтиды. Ереже өзінің сапасын сақтайтын объектідегі сандық өзгерістердің шекараларын белгілейді, жақсы мақсатқа қол жеткізу құралыретінде қызмет етеді. Ережелердің төменгі шекарасын (ең төменгі), жоғарғы (ең жоғары) және олардың арасындағы «алтын ортаны» (оңтайлы) бөліңіз. Мақсатқа жетудің оңтайлы жолы-ақ идеал депаталады. Ереже–бұл шараның ерекше жағдайы – объектінің сандық өзгеретін сапасы сақталатын интервал. Ережедегі шектеулер тек қарапайым жағдайларда ғана беріледі. Ереже шекараларын анықтау үшін алып-сатарлық критерийлер жоқ. Бұл үшін тек таза теория ғана емес, сондай-ақ нақты істер туралы да білуқажет. Ережені қолданудың ең танымал аймағы – нақты эмпирикалық объект ереже шегінде тұратынын анықтауға мүмкіндік беретін когнитивтік құрылғы ретінде қойылатын диагноз. Медициналық, әлеуметтік, техникалық және диагностиканың басқа түрлері мен шешілетін міндет. Ереже – диагнозға қатысты өте қатаңкритерий. Әлеуметтік, медициналық, техникалық, грамматикалық, эпистемологиялық және басқа да ережелерді ғылымның арнайы бөлімдері және тіпті толық ғылымда зерттейді. Адамгершілік құндылықтарды меңгеру бұл өзіне деген қатынасын өзгерту, өз іс- әрекеттеріне жауапкершілігін арттыру. Құндылықтарды танудағы ең қиын мәселе-нағыз құндылықтарды жалғандарынан ажырата білу. Құндылықтар әр адам үшін әр түрлі болады. |