Қазақтан республикасы білім және ғылым министрлігі
Тұлғааралық конфликтіні шешудегі психологиялық әдістер
жүктеу/скачать 1,27 Mb. Pdf көрінісі
|
Бердібаева С.Қ. ... Психология оқу құралы Рухани жаңғыру
- Бұл бет үшін навигация:
- Қарым-қатынас процесінде конфликтіге апармайтын кері байланыстың
- Конфликт жағдайдағы мінез-құлықтың психологиялық себептері
- Конфликтідегі мінез-құлықтың ережелері
| Тұлғааралық конфликтіні шешудегі психологиялық әдістер
: көндіру принциі, мәселені бірлесіп шешу ережесі, жақсылыққа әкелетін әдіс, өзара екі жаққа да пайдалы әдіс, психологиялық жақындастыру әдісі, психологиялық оқшаулау әдісі, практикалық эмпатияны қолдану әдісі, жұмсарту әдісі, конфликтіден кету әдісі, келісім сөз жүргізу әдісі. Қарым-қатынас процесінде конфликтіге апармайтын кері байланыстың нәтижелілігін көтеретін белгілі бір ережелер бар. Бұл ережелер бірнешеу: 1. Сіз ескертулер айтатын болсаңыз тұлғаның жеке басына тиіспеңіз, әріптесіңіздің мінез-құлқындағы ерекшеліктерді ескеру керек. 2. Көбінесе қорытынды туралы емес, бақылау туралы айту керек. Бақылау – сіздің көргеніңіз бен естігеніңіз, ал қорытынды – сіздің мәліметке негізделген қайта толықтауыңыз. 3. Бағалау формасында сөйлемеу керек, яғни сен жамансың, алдадың деген сияқты. Баға беріп сөйлеу қарым-қатынас процесіндегі жақсы түсінушілікке көмектеспейді. 4. Бұрын болған өтіп кеткен маңызды жағдайларға емес, жақын уақытта болғандарға назар аудару керек. 5.Кеңесті барынша аз беру керек. Қарым-қатынас серіктесімен ойлар, ақпараттар алмаса отырып, өз бақылағаныңызды ғана айтуыңыз керек. 6.Сұхбатта серіктесіңіздің тұлғасына емес оның мінез-құлқындағы ерекшеліктерін сынға алу артық. 7.Қарым-қатынаска жағымды түсу үшін, керекті ақпаратты қолайлы жағдайда жеткізіп оның жеткізілу формасына мән беру. Конфликт жағдайдағы мінез-құлықтың психологиялық себептері: 1.Өзара сенім жоқ және серіктестің жағдайын жасамау. 2.Өзгенің мінез-құлқын, қимыл-әрекетін төзімсіз деп бағалау; 3.Психологиялық тұрақтылықтың жетіспеуі; 4.Басқаларды сыйлау, құрметтеу қабілетінің жетіспеуі (эмпатияның нашар дамуы); 5.Өзін өзгеден жоғары деңгейде санау, өзгелерді кемсіту, кекету, жоғары талаптар қою. Конфликтідегі мінез-құлықтың ережелері: -егер серігің соншалықты ашу-ызаға берілсе, оның ішкі сезім күштерін төмендетуге көмектесу керек. Өйтпейінше, онымен келісу өте қиын немесе мүмкін емес. Оның ашулы сәтінде өзіңді сабырлы, сенімді ұста. Бірақ өзіңді жоғары қойма. Егер адам ашуға қатты берілсе, ойы теріс пікірлер мен сезімдерге толады. Сондықтан қалайда оның өз-өзіне келуі үшін әрекет ету керек; -серігіңнің өзінің тілек, талабын сабырмен түсіндіруді талап ет. Осы жағдайға байланысты тек ғана нақты дәлелдер мен мысалдарды ғана негізге алуын түсіндір. Адамдарға тән қасиет дәлел мен сезімді шатастырады. Сондықтан да серігіңнен «айтып тұрғаның нақты дәлел ме, әлде пікірің бе» деп сұрап ал; - ашуды күтпеген әдістермен қайтар. Серігіңнен сенімді түрде басқа бір кеңестер сұра, бірақ бұл кеңестер оған маңызды болуы тиіс. Оған әр түрлі әзіл-қалжыңдар айт. Ең бастысы, сенің өтініштерің, еске түсірулерің, қалжыңдарың оның ашуын қайтаратындай болу керек; -серігіңе қарсы баға берудің орнына өз сезімдеріңді айт. «Сен мені алдап тұрсың –ау» дегеннің орнына «мен өзімді алданғандай сезініп тұрмын»; -қиындық туғызған мәселемен өзің қалаған соңғы шешімді мақұлдауын сұра. шешілмеген мәселенің қалайда шешімін табу керек. Серігіңмен бірге қандай мәселені шешу керегін анықта, одан соң бірге күш салыңдар. Өзіңді ашуға, сезімге билетпе; -серігіңе шешімін таппаған мәселелер жөніндегі ойын және одан шығудың жолдарын айтқызып көр. Бұл жағдайда кінәлі адам іздеп, болмаса түсіндіріп әуре болмай, одан 77 шығудың жолын ізде. Бір ғана нұсқамен тоқтап қалма. Ең соңында көңіліңдегі бірнеше пікірдің біреуіне тоқта. Алайда, серігіңмен келісуді есіңнен шығарма. Өйткені жетістікке, жеңіске бірге жетулерің керек; -қандай жағдай болмасын серігіңе өз пікірін сақтауға мүмкіндік бер. Өзіңді еш уақытта өз қолыңнан шығарма, ашуға ашумен жауап беруге мүлдем болмайды. Оның ар-намысына тиме.Тіпті сенімен амалсыздан келіскен жағдайдың өзінде сені еш уақытта кешірмейді. Сондықтан оның өзіне емес, іс-әрекетіне ғана жауап бер; -оның талап-тілектері мен айтқандарының мағынасын дұрыс қабылда. «Сіз осыны айтқыңыз келді ме? Мен сізді дұрыс түсіндім бе?-деп жиі-жиі сұраңыз. Бұл әдіс дұрыс түсінбей қалудан сақтандырады және оны ықыласпен тыңдап отырғаныңызды көрсетеді; -өзіңді тең ұста. Өзің сенімді, сабырлы бол. Серігіңді ашу-ызаға берілуден сақтау екеуіңді де абыройсыз жағдайға қалдырмайды; -кінәлі болсаң, кешірім сұрауға ұялма. Біріншіден, ашудың алдын аласың. Екіншіден, саған көзқарасы өзгереді. Өзіне сенімді, өзін жетілдірген адам ғана кешірім сұрай алады; -қарама-қайшы ойлар шешімін тапқан соң, ол адаммен қарым-қатынасыңды сақтауға тырыс; -серігіңе сыйластық сезіміңді көрсете отырып, түсініспеушіліктен болған арадағы жағдайға қиналатыныңды айт. Егер арадағы қарым-қатынасты дұрыс сақтасаң, оның сенімен алдағы уақытта да бірге жұмыс істейтіні даусыз. жүктеу/скачать 1,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|