«Қазақ әдебиеті», 1985 жылғы 9 август

Жоғарыда айтылған патша чиновниктерімен катар 
қазақ даласында қазақ халқын, онық әдет-ғұрпы мен 
сзлт-дәстүрін, тілін жақсы білген орыс халқының озық 
ойлы ұлдары, демократ азаматтары да болды. Шоқан- 
ның өзі білген, араласқан, достасқандарын атасақ, 
олар — орыстың ұлы жазушысы Ф. М. Достаевский, ұлы 
ғалым П. П. Семенов-Тянь-Шанский, 
сол сияқты 
Н. М. Ядринцев, декабрист А. И. Анненков, орыстың 
ұлы ғалымы Д. И. Менделеевтің туысы С. Я. Капустин, 
декабрист А. В. Басаргин, тарихшы, ғалым Г Н. Пота­
нин жэне т. б. еді. Осылардың ішінен Шоқанға деген 
қатынасының ерекше жылылығы, жақындығы жөнінде, 
қазақ еліне деген ерекше сүйіспеншілігі жөнінен де Гри­
горий Николаевич Потанинді арнайы атап өткен дұрыс. 
Географ, этнограф Г Н. Потанин 
(1835—1920) кадет 
корпусында Шоқанмен бірге оқыған, оның құрдасы. Шо- 
қан кайтыс болғаннан кейін де оның семьясымен 30 
жыл бойы қатынасын үзбеген досы, қазақ елін, дінін, 
әдет-ғұрпын, тілін, әдебиетін өте жақсы білген, сүйген 
парасатты ғалым Г Н. Потанин XIX—XX ғасырдағы 
орыс ғалымдарының ішінен қазақ елінің, рухының мә- 
нін терең түсінген, ерекше бағалаған, халықтың. келе- 
шегіне зор үміт артқан, қалтқысыз сенім білдірген, ал- 
дыңғы қатардағы елдердің мәдениетіне жететініне ешбір 
күмән келтірмеген нағыз демократ Орыс халкының 
адал ғалымының сөзін өз тілінде келтірейік: «Можно 
предвидеть, что скоро народится «молодая Киргизия»1 
Чем она обогатит свой народ, в каком направлений бу­
дет работать ее мысль, какие продукты создает ее ум и 
ее чувства, чем она поделится с русским обществом в 
области науки и искусства? Можно предугадать, что 
киргизская народность, подобно малорусской (казіргі 
Украина.— 
Б. Ғ.)
и польской, даст двухязычных писа­
телей, которые будут писать и на казахском и на рус­
ском языках.
Многие черты характера этого народа очень симпа­
тичны и недают повода думать, чтобы иссушающее на­
родную жизнь мусульманско-клерикальное направление 
отвечали его духу. Это какое-то недоразумение жизни. 
Духовное наследство киргизского народа достаточно 
для того, чтобы киргизская жизнь нашла в нем под-

жүктеу/скачать 4,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: