Қазақ фразеологиясының зерттелуі
|
Қырықыншы жылдардан бері қазақ тілінің фразеологизмдері әр қырынан зерттеліп, мақалалар көлемінен шығып, диссертциялық зерттеулер обьектісіне айналды. Қазақ фразеологиясын тілдік тұрғыдан зеттеуге алғашқа кезеңде ұлттық тіл білімін қалыптастырудағы аса көрнекті тілші ғалымдар дені түгел назар аударды. Фразеологизмдердің теориялық – практикалық мәселелерін І. Кеңесбаев, Ғ. Мұсабаев, Н. Сауранбаев, С. Аманжолов, К. Аханов, Р. Сәрсенбаев және кейінгі буын зерттеушілер А. Байтелиев, Қ. Қалыбаева, Н. Қашанова, С. Сәтенова т.б. фразеологизмдердің тақырыптық – мағыналық топтарын, синтаксистік қызметін арнайы зерттеп, тұжырымдар жасады. Фразеологияны дербес пән ретінде қарастыру туралы ой тастап, түркі тілдес халықтар тіл білімінде осы мәселеге байланысты зерттеудің тууына игі әсер еткен, қазақ фразеологиясының мәселесімен шұғылданып, арнайы зерттеу жүргізген, сол жайында еңбек жазған І. Кеңесбаев болды.Автордыңбұлсаладағыдамылсызізденістерініңнәтижесінде «Қазақтіліндегітұрақтысөзтіркестері» дегенеңбекжазылды да, олкейін (1944 ж.) докторлықдиссертациясынанегізболды. Бұл — фразеологизм туралытүркологиядағыалғашқыеңбекболатын. Бұл салада ғалымның, әсіресе, көпжылдықеңбегініңжемісі 1977 ж. басылыпшыққан «Қазақтілініңфразеологиялықсөздігі» ерекшеатауқажет. Мұнда бай фразеологиялыққоржүйегекелтіріліп, қыруардерекпайдаланылған. Бұлшынында, бүкілотандықсондай-ақ, шетелдіктүркологияда да көлемжағынан да (88 баспа), сапа жағынан да осы саладағытұңғышеңбекболыпотыр.
|
