Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Pdf көрінісі

бет	193/313
Дата	31.12.2021
өлшемі	1,78 Mb.
	#22005
түрі	Оқулық

1 ... 189 190 191 192 193 194 195 196 ... 313

Байланысты:
treatise20490

«Кант және эпигондар (Kant und die Epigonen)», «Кантқа оралу!» (1865)
«Қатысты қисық

8.5. Неокантшылдықтың негізгі мектептері, танымдық және
әдістемелік мәселелер (Г. Коген, П. Наторп, Э. Кассирер, В. Виндельбанд,
Г. Риккерт).

Неокантшылдық  (Канттың  ілімін  дамытушы  философиялық  ағым)
неміс  философиясы  жүйенің  жасалуы  мәселесінде  тығырыққа  тіреліп,
дағдарысқа ұшыраған кезде ХІХ ғасырдың екінші жартысы  – ХХ ғасырдың
басында  Германияда  пайда  болды.  Неокантшылдық  ағымның басты  ұранын
О.  Либман  «Кант  және  эпигондар  (Kant  und  die  Epigonen)»,  «Кантқа
оралу!»  (1865)  деп  аталатын  еңбектерінде  қалыптастырған  болатын.  Ол
материалистік
метафизиканың
және
позитивистік
әдістеменің
зорлықшылдығына қарсы қатаң сын айтты.
Неокантшыл философияның бағдарламасы Канттың трансценденталды
идеализмін қайта дамытуға бағытталды. Ол әсіресе жаратылыстанудағы және
қоғамдық  ғылымдағы  белсенді  ақылдың  конструктивтік  қызметіне  ерекше
мән  берді.  Жаңа  дәуірдің  идеалистері  мен  тұрпайы  материалистері
қарқынмен  дамып  келе  жатқан  ғылымның  нәтижелерін  философиялық
түсіндіруге  қорғансыз  болып  шықты,  бұл  ағым  осы  кемшіліктің  орнын
толтырды.
ХІХ-ХХ  ғ.  тоғысында  Ньютон  мен  Галилейдің  механикалық  заңдары
ӛзінің  күшін  жоғалтып,  философиялық  және  әдістемелік  талаптар
тиімділігінен  айырылды,  осы  ретте  жаратылыстанудың  жаңа  зерттеу

нысандары  мен  міндеттері  анықталды.  ХІХ  ғ.  ортасына  дейін  дүниенің
жасалуына классикалық механиканың заңдары негіз болды деген пікір үстем
болды,  осыған  сәйкес  Евклидтің  кеңістік  геометриясы  «ғылымдардың
патшайымы», әрі жалғыз деп танылды. Уақыт кеңістіксіз жасай береді және
ӛткеннен  бүгінге  бірқалыпты  ӛтіп  отырады  деп  есептелінді.  Кӛпшілікпен
қабылданған  бұл  пікірлер  Гаусстың  (1777-1855  жж.)  «Қатысты  қисық

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 189 190 191 192 193 194 195 196 ... 313