М. Ғабдуллин, Т. Сыдықов. Батырлар жыры. Алматы

б а с ы л ып шықты, сол с ия қ т ы фи л ол о ги я ғ ылымының док- 
торы, профессор М. Ғ аб д у л л и н н і ң ба с шыл ы ғ ым е н фольк- 
л о р л ы к ж а н р л а р д ы ң зерттелуін, д а му ы н аныктайтын жэ- 
не к а з а к кеңес ф о ль кл орис т ері ні ң өмірі мен еңбегіне ар- 
н а л ғ а н екі о р т а қ з ер т т е у 1 ж а р и я л а н д ы .
Қ а з а к ма қ ал - м ә т е л д е р і мен ше шенд і к 
өнерінің 
қа- 
л ып та сып, д а м у ы н а а р н а л ғ а н осы еңбек те а л д а ғ ы атал- 
ған ж а н р л ы қ з ертте ул ер д і ң к а т а р ы н а ж а т а д ы .
Қ а з а қ ауыз әдебиеті нде м а қ а л - м ә т е л д е р мен шешен* 
дік сөздёр — аз зерттелген ж а н р л а р . Ъ а с п а с ө з беттерін- 
де, о к у л ы қ т а р д а б а с ы л ға н кейбір м а қ а л а л а р д ы , әдебиет 
т а р и х ы н д а ж а р и я л а н ғ а н бірлі-екілі ғ ылыми
очерктерді
а нт п ағ ан да , ж а н р л а р д ы ң т аб и ғ атын, өзіндік ерекшелі к- 
терін ашып, а н ы қ т а й т ы н д а й м о н о г р а ф и ял ы қ зерттеулер 
ж а з ы л ғ а н емес. Оның себебі соңғы ж ы л д а р ғ а дейін діл- 
м а р л ы қ ұ с а қ ж а н р л а р ғ а л а й ы к т ы мән 
берілмей 
келді, 
о л а р д ы ң көлемдері ш а ғ ын болғанмен, м а з м ұ нд а р ы бай, 
ті лдері көркем б ай ыр ғы ж а н р л а р екені же те ескерілме- 
ді. Ш е ше нд і к сөздер, әдетте, а й тыс- д ау л армен байланыс- 
ты жә не билер атынан а й т ы л а т ы нд ы к т а н оған үстем тап- 
тың ғ ан а м ұр а сы реті нде б і р ж а қ т ы к ө з қ а р а с т а р кедергі 
болып келді. А к ыр ын да , қ а з а қ ф о л ьк л ор ын ың ба с қ а түр- 
лері не қ а р а ғ а н д а , бүл ж а н р л а р д ы ң , әсіресе шешендік 
сөздерді ң аз ж и н а л ғ ан д ы ғ ы , ж и н а л ғ а н д а р ы кезінде рет- 
теліп, іріктеліп ж а р и я л а н б а ғ а н ы о л а р д ы зерттеуді киын- 
д атты. Сан ж а ғ ы н а н көп, бір-біріне өте үқсас, уакиғасыз,
кейі пкерсі з ұ с а қ ж а н р л а р д ы ң ішкі ерекшелі ктері де ол ар 
жөн і нд е ж и н а қт ы , жүйелі пікір айтуға белгілі д әр е ж е д е 
бөгет болды. Осы ж а ғ д а й л а р д ы ң б а р л ығ ы бізді бірнеше 
ж ы л ғ ыл ы ми с а па рмен елге шығып, алдымен,
а та лға н 
ж а н р л а р д ы ң н ү с к а л а р ы н х а л ык т а н , к а р и я л а р д а н жинау- 
ға, бұрын ж и н а л ғ а н д а р ы н ғ ылы ми жү йе г е салып,
тәр- 
ті пке келтіріп, і ші нар а ж а р и я л а у ж у м ы с т а р ы ме н айна- 
л ыс уғ а м ә ж б ү р етті. Осындай көп ж ы л д ы к іздену, жи- 
нау, зерттеу ж ү м ы с т а р ы н ы ң
нәтижес і нде 
1967 
жылы 
« Ше ше нд і к сөздер» ж и на ғ ы,
1969 
ж ы л ы
«Шешендік 
өнер» атты м о н о г р а ф и я л ы к зерттеу ж а р ы к көрді.
Қ а з а к ф ол ь кл орис тик а ғ ылымын да , ж о ға ры д а айтыл- 
ғанындай, м а к а л- м ә т е лд ер д і ж а н - ж а к т ы зерттеген ғылы- 
м и - т ео рия лык 
еңбекте рді ң та п шы л ығ ы,
ал шешендік 
енер т у р а л ы тіпті ж о қ т ы ғ ы а л ғ а ш қ ы зерттеушіге қ а нд а й
к и ы н д ы к келтіргені түсінікті. Со нд ык т а н біз бұл зерттеу-

жүктеу/скачать 4,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: