Бағдарламасы бойынша жарық көрді Әмірбек К

65
№26
Ж±МА С¦ЛЕМ
Жаңа үйленген жас жігіт əйелінің бір тауықты төртке 
бөліп, бір ғана ширегін қазанға асатынын байқайды да:
– Əй, жарымағандай мынауың не? Мұны саған кім үй-
ретті? – дейді.
– Білмеймін, мамам сөйтетін, – дейді əйелі күмілжіп. 
Күйеу бала енесіне телефон шалып: «Мұны сізге кім үйрет-
ті?» деп сұраса, ол:
– Білмеймін, менің шешем солай жасайтын, – дейді. Əйе-
лінің шешесінің шешесінен, яғни, кемиек болған кемпірден 
«Мұны қайдан үйрендіңіз?» деп мəнісін сұраса, əжеміз:
– Е-е-е, шырағым-ай, мұны маған біреу үйретті дейсің 
бе? О заманда көтере қоятын қазан жоқ, кəстрөліміз кіш-
кентай болатын. Сондықтан да тауықтың төрттен бірін 
ғана асатынбыз, – депті. 
 
 
 
 
(Қазіргі заманның қалжыңы)
Бұлан да бұлан, бұлан сан,
Бұланның санын оқ тесер.
Бұлаңдап жүрген жігіттің
Жомарт қолын жоқ кесер.
 
 
 
(Ақтамберді)
Шіркін-ай, үйімде ұным болса, мына көршіден май сұрап, 
анау көршінің қазанына қуырар ем.
 
 
 
 
 
(Əпендінің əңгімесі)
Екі көзі мақаудың май қазанда,
Саудагердің сұқ көзі қай базарда?
Ұстын болған ұлтына азаматтар
Өз-ағаңдай
1
көз салар Тайқазанға.
1
Өз-ағаң – Өзбекəлі Жəнібеков, екі ғасыр бұрын Эрмитажға кет-
кен Тайқазанды кері қайтарып алуға мұрындық болған ұлт қайрат-
кері. 

66
Сақта Құдай, адамның асқағынан,
Артылмайтын шаруасы бас қамынан.
Қазаныңның қаймағын қалқып берсең,
Дəметеді-ау тағы да қаспағынан.
Баз біреудің беделі малдан да əрман,
Жем салам деп атыңа арбаңды алған.
Қазаныңнан ас ішіп, түбін тесер,
Сақтай гөрші, Құдая, «маңмаңдардан»
1
.
Қарамаймыз қазан мен кəстрөлге, 
Көп жүреміз өйткені «гастрольде».
Қазан аузы жоғары қазақпыз ғой,
Өнер үшін ықылас – басты рольде.
Араласқан аға-іні аз ақпыз ғой,
Тербетеді бесіктей ғажап бізді ой.
Асқанына риза болмаса да,
Сасқанына риза қазақпыз ғой.
Хан ұлындай жігіттің күтімі асса, 
Қыдыр дарып қонбай ма құты басқа?!
Қазақтың талай ыстық дəмін таттым,
Жетпейді-ау бірақ ыстық ықыласқа!..
1
«Маңмаң» – бір ағамыздың лақап аты. 

67
№27
Ж±МА С¦ЛЕМ
Ілгеріде біреу:
– Бүгін Сейсенбайдың бүркіті сегіз түлкі алды! – деп 
желпінсе, оны естіген құрдасының иегі қышып: 
– Əй, онда үйіне барайық, құр қол қайтпаспыз, – дейді 
жылмаңдап.
Екеуі емпеңдеп үйіне келсе, Сейсенбайдың қыраны сегіз 
түлкі емес, бір-ақ түлкі іліпті.
– Оу, бұл қалай? – демей ме құрдасы. Сонда өтірік соққан 
əлгі əпенді:
– Қайдам, таңертең құсының шүйілісіне қарағанда, сегіз 
түлкі алатын сияқты еді, – деп ақталса керек. 

 
 
 
 
 
(Ел аузынан)
Ақыл-ойдың толысып, піскені ме,
Аға, сізді теңедім құсбегіге. 
– Қожа көкем сыпырды томағамды,
«Түс!» деді ме білмеймін, «Ұш!» деді ме? – 
Деп айтамын сұраса үлкен-кіші,
Болғаным ба жігіттің икемдісі?!
Құсбегінің құны да арта қоймас,
Қу
1
ілмесе құйылып ителгісі. 
Ұшқаным жоқ аспанға биік үшін,
Қоса қабат сүйініш, күйінішім.
Сегіз түлкі алатын сияқты ма,
Селт еткізер сенімді шүйілісім?
Əңгіменің айтпай ма ел расын,
Бұл ойымнан, Өмеке, нені ұғасың?
Бір түлкінің ізіне қарап қалды-ау,
Сегіз түлкі ілетін сері басым...
1
Қу – аққу. 

68
№28
Ж±МА С¦ЛЕМ
«Жақсы мал жалғыз жоғалмайды»
 
 
 
 
(Қожалы ауылдың мақалы)
Өмеке, жоғалғам жоқ, бармын əлі,
Санауменен күн кештім əр күнəні.
Ақан сері секілді қол байланып,
Жүрегімді тербеді салдың əні. 
Мұқағали мұңдары жүр есімде,
Тағдыр мені тастады күресінге.
Баяғыда бабамыз іздеуші еді
Жоғалған бақырауық түйесін де.
Өмеке, жоғалғам жоқ, əлі бармын,
Іздесеңіз бір жерден табылармын. 
«Артқаны – алтын, жегені – жантақ»
1
болып, 
Керуенді бастаған кəрі нармын…
1
Шерхан Мұртазаның қаламгерлер туралы қанатты сөзі. 

69
№29
Ж±МА С¦ЛЕМ
Үйіндегі қонақтармен бірге ішімдік ішіп масайған ма-
масы төсекте жатқан төрт жасар ұлының маңдайынан 
иіскеп:
– Ұйықтай ғой, құлыным! Ұйықтай ғой! – деп еміреніпті. 
Сөйтсе баласы:
– Мама-а-а, – депті таңырқай қарап, – сіз папамның əті-
рін жағып алғансыз ба?
 
 
 
 
(Қазіргі заманның қалжыңы)
Жанына ерткен ақын мен батырыңды,
Жайсаңдардың жолында жатыр үлгі.
Бұрқыратып жылына бір себетін
Беу, Өмеке, сағындым «əтіріңді».
№30
Ж±МА С¦ЛЕМ
Жетістік деген не?
Егер 4 жасыңда бұтыңа жіберіп қоймасаң – бұл жетіс-
тік.
Егер 12 жасыңда күліп-ойнайтын достарың болса – бұл 
жетістік.
Егер 20 жасыңда қырындаған қыз-қырқынды дегеніңе 
көндірсең – бұл жетістік.
Егер 35 жасыңда ебіл-дебіл еңбек етіп, ақшаның астын-
да қалсаң – бұл жетістік.
Егер 60 жасыңда төске шауып, төсектен қалмасаң – бұл 
жетістік.
Егер 70 жасыңда сайдың тасындай сенімді достарың 
қасыңда жүрсе – бұл жетістік.
Егер 80 жасыңда бұтыңа жіберіп қоймасаң – бұл да 
жетістік.
 
 
 
 
(Қазіргі заманның қалжыңы)

70
«Еһе-һе-еумен» өтіпті екі-үш күнім,
Сонда менің осы ма жетістігім?!
Біле алмадым – қанша дос сырт айналып,
Біле алмадым – дұшпан боп кетісті кім?
Осы ма сонда менің жетістігім?!
Қайран, жастық!
Өмірдің басы қайда?
Таудан аққан тас бұлақ тасымай ма?
Қылышындай Қыпшақтың кейбір досым
Өкпеледі бір атым насыбайға.
Сонда өмірдің, Өмеке-ау, басы қайда?
Алла білер өмірдің бас-аяғын,
Мен несіне жетісіп масаямын?
Тəуба!
Тəуба!
Тоба қып жүрмін, аға,
Тазаланып қалды деп ас-аяғым.
Соған ғана, Өмеке, масаямын!.. 

71
№31
Ж±МА С¦ЛЕМ 
Мысал жазған Крылов тұспалменен,
«Мені айтты!» деп патшалар қысқан неге?
Бедірейген дəуірді бейнелеген
Аю, 
Түлкі,
Арыстан,
Тышқанменен.
Қатты айтуға қаймығып қаласың да,
Амал нешік, тұспалға барасың ба?
Астарлаймыз,
Байланыс бардай осы
Адам менен хайуанның арасында.
Тура кетсең туралып қаласың да,
Амал нешік, тұспалға барасың ба?!
Астарынан мысалдың аңғарсаңыз,
Айтылмайтын ақиқат – бəрі осында.
КƏРI ЌАСЌЫР

жүктеу/скачать 4,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: