жатқан бөлігі: Қалқан Қалқандардың абсолюттік жасы: 3-3,8 млрд жыл Ірі қалқандар: Канада, Балтық, Украина, Охот, Колым, Алдан, Анабар Платформалардың бетіне әртүрлі шөгінді жыныстардың жауып жатқан бөлігі: Тақта Платформаның бірнеше бөліктерге ажырап кетуі: Параплатформа (Қытай) Жер қыртысының қозғалмалы белдеулері: Геосинклинал Жер бетінде ірі геосинклинальды айматар: Жерорта теңіз жағалауы, Испанияның оңтүстігі, Италия, Альпі және Карпат тауы, Балқан түбегі, Кіші Азия түбегі, Қырым, Кавказ, Копетдаг, Памир, Тянь-Щань, Жетісу Алатауы, Алтай, Гималай, Байкал мағы жане сырты таулары, Тынық мұхит аралдары Геосинклинальды аймақтағы баяу тербелудің аумағы: 10-12 км Катаклизм: жойқын апатты жағдай, табиғаттағы катастрофа. Литосфералық катаклизмдер:жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, цунами Жер қыртысы қозғалуының екі түрі болады: 1.Жер қыртысының баяу көтерілуі мен төмендеуі 2.Тау жасалу қозғалысы Жер сілкіну дегеніміз - жер қыртысы мен жоғарғы мантиядағы кенет ығысу және ыдыраулардың әсерінен туатын жер асты дүмпулері мен жер бетінің тербеле қозғалуы Жер сілкіну ошағы - жердің терең қойнауындағы тау жыныстары қабаттарының кенет жарылып, ығысатын жері Эпицентр: Жер сілкіну кезінде дүмпудің жер бетіне шығатын жері. Эпицентр Грекше эпи-үстіңгі, центр-шеңбер орталығы деген мағына береді Жер бетінде жер сілкіну жиі қайталанатын аймақтарды Сейсмикалық аймақтар деп атайды. Жер сілкіну болған аймақтар: ✔ 1908 жылы Италияның Мессина қаласында ✔ 1923 жылы Жапонияның Токио мен Иокогама қалаларында ✔ 1948 жылы Түркменстанның Ашғабат қаласында ✔ 1954 жылы Моңғолияның Гоби-Алтайда (11 балдық) ✔
