Бұлардың ішіндегі мұхиттық тақталар: Тынық пен Наска ХХ ғ. Литосфералық тақталар теориясын ұсынған: Альфред Вегенер Плиталар қозғалысының негізгі үш түрі бар: 1. Соқтығысу (коллизия) 2. Кірігу (субдукция) 3. Ажырау (спрединг) Еуразия тақтасы мен Үнді Аустралия тақтасының соқтығысуынан Гималай тауы пайда болған (коллизия) Оңтүстік Америка тақтасы мен Наска тақтасының соқтысуынан Анд тауы және Перу шұңғымасы пайда болған. (Кірігу шекарасы) (субдукция) Еуразия тақтасымен Тынық мұхиты тақтасы соқтығысуынан Куриль науасы мен Куриль аралдары пайда болған (Кірігу шекарасы) Жер қыртысындағы неғұрлым терең жарылыстардың жиынтығы Рифт деп аталады. Мыс: Шығыс Африка Рифтер плиталардың ажырау шекарасы және мұхит табанының қалыптасу ауданы болып табылады. (спрединг) “Ғаламдық жаңа тектоника”, “Литосфералық тақталар теориясы” атты болжамының авторлары: Г.Хесс , Р.Диц Тынық мұхиттық плита жылына 10-11 см жылдамдықпен, Араб плитасы 5 см жылдамдықпен жылжиды. Жалпы қозғалу жылдамдығы: 2-5 см
Платформалар: материктің негізін жер қыртысының тегістелген, салыстырмалы түрде тұрақты бөлігі: Платформалардың құрылымы екі қабаттан тұрады: Фундамент(қалқан), Шөгінді(плита) Архей және протерозойда қалыптасқан Ежелгі платформалар: Шығыс Еуропа(Орыс), Үндістан, Қытай- Корей, Сібір, Африка- Арабия, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Аустралия, Антарктида Палезойда қалыптасқан Жас платформалар: Орта Еуразиялық, Батыс Еуропа, Батыс Сібір, Тұран Ежелгі платформалардың негізін құрайтын қатты кристалды жыныстардың жер бетіне ашық шығып
