Бағдарламасы Түсіндірме жазба
-параграф. «Қатынас» білім беру саласы
жүктеу/скачать 0,84 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7-параграф. I-жартыжылдық
- 8-параграф. II-жартыжылдық
- 10-параграф. "Таным" білім беру саласы
| 6-параграф. «Қатынас» білім беру саласы
129. «Қатынас» білім беру саласының базалық мазмұны «сөйлеуді дамыту, көркем әдебиет, сауат ашу негіздері, орыс тілі (оқыту қазақ тілінде жүргізілетін топтарда)» ұйымдастырылған оқу қызметінде жүзеге асырылады. 130. Мақсаты ересектермен және балалармен еркін қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру, мемлекеттік тілді білу, оқу мен жазудың бастапқы дағдыларын меңгеруге дайындау, көркем әдебиетке қызығушылықты дағдыландыру; балалардың шығармашылық белсенділігі мен бастамашылығын дамыту болып табылады. 131. Міндеттері: 1) қарым-қатынас: әңгімелесушіні тыңдай және ести білу, диалог жүргізу, өз ұстанымын білдіруге дайын болу біліктері мен дағдыларын дамыту; 2) қазақ және өзге де ұлттардың мәдениетіне, салт-дәстүрлеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу; 3) әр түрлі нысандар мен қызмет түрлерінде ауызша сөйлеуді дамыту; 4) ойын, ән, би импровизациясын қолдана отырып, көркем образ жасауда шығармашылық дербестікті дамыту. 7-параграф. I-жартыжылдық 132. Сөйлеуді дамыту. Оқыту және тәрбиелеудің міндеттері. Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті: 1) ана тілінің дыбыстарын тыңдау, айту, анық және дұрыс айту дағдыларын жетілдіруді жалғастыру (ысқырық, ызың, аффрикаттар (үнді дыбыстардың дұрыс айтылмауына жол беріледі); 2) берілген дыбысқа сөздерді таңдауға және оларды бір-бірімен салыстыруға үйрету; 3) сөздерді дыбыстық талдауға үйрету – сөзде берілген дыбыстың болуын анықтау. Сөздік қор: 1) балалардың сөз қорын зат есімдермен, етістіктермен, сын есімдермен, есімдіктермен кеңейтуді жалғастыру; 2) заттарды ұқсас белгілері мен функционалдық тиістілігі бойынша жалпылауға, әртүрлі заттарды сипаттауға үйрету; 3) сөйлеу тілінде антоним сөздерді таңдауға және қолдануға үйретуді жалғастыру; 4) заттық белгілер мен әрекеттерді, берілген әрекетке арналған заттарды таңдауға үйретуді жалғастыру. Тілдің грамматикалық құрылымы: 1) сөйлемдегі сөздерді септік, сандық және уақыттық белгілері бойынша дұрыс үйлестіруге үйрету; 2) сөйлеу тілінде жекеше және көпше зат есімдерді ажыратуға және қолдануға үйрету; 3) «-дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен», «астынан, жатқан, салған» шылауларын түсінуге үйрету; 4) «менің» есімдігнің дұрыс қолданылуы мен сәйкестігін бекіту. Байланыстырып сөйлеу тілі: 1) тыңдау және сөйлеу тілін түсіну дағдыларын бекітуді жалғастыру; 2) ересектермен және құрдастарымен диалогты сауатты құруды және жүргізуді үйрету; 3) негізгі ойды анықтауға, оны дұрыс тұжырымдауға және басқаларға жеткізуге үйрету; 4) келісілген мәлімдемелер құруды, естілген мәтінді дәйекті және дәл қайталап айтуды үйретуді жалғастыру; 5) сипаттамалық әңгімелер жазуға үйретуді жалғастыру; 6) балаларға өлең жаттауды үйретуді жалғастыру. Жұмыс мазмұны: 1) балаларда бар дыбыстардың дұрыс айтылуын қадағалау. Өзінің сөйлеу тілі дағдыларын бақылау, өзіне сын тұрғысынан қарау; 2) сөздерді дыбыстық талдау арқылы фонематикалық естуді дамытуды жалғастыру. Берілген дыбыстың сөзде болуын, берілген дыбысты көру арқылы есту қабілетін қолдайтын сөздердегі орнын анықтауға үйрету; 3) балалардың өз сөйлеу тілінде заттарды, заттардың белгілерін, оның әрекетін білдіретін сөздерді қолдану, сөйлеу тілінде «менің» есімдігін қолдану қабілеттерін бекіту; 4) бекіту үшін лексикалық материалды таңдай отырып, бірдей белгілері бар бір лексикалық тақырыпқа қатысты заттарды жалпылауға үйрету. Бұл заттарды тірек сызбалары бойынша сипаттау, әңгіме сипаттамасын жасау; 5) сабақ барысында балалардың назарын әртүрлі заттар белгілерінің ұқсастығы мен айырмашылығына аудару, антоним сөздерді таңдауға үйрету; 6) балалардың заттардың бірдей және әртүрлі әрекеттеріне назар аудару, осы әрекеттерге заттарды таңдауға үйрету; 7) балалардың уақыттық ұғымдар туралы білімдерін бекіту, осы ұғымдарды ескере отырып, сөз тіркесін құру кезінде сөздерді үйлестіруге үйрету; 8) дидактикалық материалды қолдана отырып, көпше зат есімдермен аяқталуын саралау дағдысын бекіту; 9) көрнекі материалда балаларды «-дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен», «астынан, жатқан, салған» күрделі шылауларының мағынасын түсінуге үйрету; 10) негізгі ойды айқындай отырып, оны дұрыс айқындап, айналасындағыларға жеткізе отырып, балаларға қайталап айтуды және дәйекті әңгімелер құрастыруды үйретуді жалғастыру; 11) айналасындағылармен диалог жүргізу, сұрақтарға жауап беру, өз ойларын дұрыс қалыптастыру дағдыларын бекіту үшін жағдайлар жасау; 12) балалардың өлең жаттау дағдыларын бекіту. Күтілетін нәтижелер: бар дыбыстардың дұрыс айтылуын қадағалайды, өзінің айтуын бақылауға тырысады; сигналдық карталар мен естуге сүйене отырып, сөздегі берілген дыбыстың болуын, сөздегі берілген дыбыстың орнын анықтайды; зат есімдермен мағынасын үйлестіре отырып, сөйлеу тілінде «менің» тәуелді есімдігін пайдаланады; заттарды функционалдық тиістілігі, ұқсас белгілері бойынша жинақтайды; тірек сызбаны пайдалана отырып, сипаттау әңгімесін құрастыра алады; заттардың ерекше белгілерін бөле отырып, оларды белгілері бойынша таңдайды, сөйлеу тілінде антоним сөздерді қолданады; әртүрлі әрекеттерге берілген әрекеттерді орындай алатын заттарды таңдайды; етістіктерді шақтарына қарай қолдана отырып, ажыратады; зат есімдердің жекеше және көпше түрлерін ажыратады, оларды өз сөзінде қолданады; «-дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен», «астынан, жатқан, салған» шылауларының мағынасын түсінеді; таныс әңгімелерді, ертегілерді қайта айтады, басты ойды айқындап, әрекеттер тізбегін сақтай отырып, суреттерден әңгімелер құрастырады; өз ойын дұрыс қалыптастыра отырып, диалогтік сөйлеу дағдыларын жетілдіреді; өлеңдерді жаттайды. 133. Көркем әдебиет. Оқыту және тәрбиелеу міндеттері: 1) түрлі жанрлар мен тақырыптардағы әдеби туындыларды тыңдауға қызығушылығын бекіту; 2) әдеби-көркемдік талғамға, туындының көңіл-күйін түсіну және сезіну қабілетіне тәрбиелеу, әңгімелердің, ертегілердің, өлеңдердің әуенін, дыбысталуын, ырғағын, сұлулығы мен поэтикалығын сезіну, поэтикалық естуді дамыту; 3) балаларды жаңа көркем жанрмен таныстыру (мақал); 4) туындылардың жанрларын ажырата білуге үйрету (ертегі, өлең, жұмбақ); 5) балаларды шағын театрлық қойылымдарға қатысуға үйрету. Жұмыс мазмұны: 1) тәрбиеші баяндайтын және оқитын түрлі жанрлар мен тақырыптардағы әдеби туындыларды тыңдауға қызығушылығын бекіту үшін жағдай жасау; 2) туындының көңіл-күйін түсіну және сезіну қабілетін дамытуға ықпал ету, әңгімелердің, ертегілердің, өлеңдердің әуенін, дыбысталуын, ырғағын, сұлулығы мен поэтикалығын сезіну, поэтикалық естуді дамыту; 3) туынды жанрларының (ертегі, өлең, жұмбақ) ерекшеліктерін бөліп көрсету және айрықша белгілерін табу; 4) жаңа көркем жанрмен таныстыру (мақал); 5) шағын ұжымдық театрлық қойылымдарға қатысу үшін жағдай жасау. Күтілетін нәтижелер: құрбылар тобымен бірге түрлі жанрлар мен тақырыптардағы әдеби туындыларды (фольклор, жұмбақтар, санамақтар, ертегілер, мақал - мәтелдер, авторлық туындылар – өлеңдер, әңгімелер, мәтіндер) тыңдайды; туындының көңіл-күйін түсінеді және сезінеді; көркем жанрмен (мақал) танысады; туындылардың жанрларын ажыратады (өлеңдер, проза, ертегі, жұмбақ); шағын театрлық қойылымдарға қатысады. 134. Сауат ашу негіздері. 135. Мақсаты: балаларды тілдің фонетикалық және графикалық жүйесін меңгеру барысында оқу және жазу дағдыларын игеруге дайындау. 136. Міндеттері: балалардың фонематикалық есту және фонематикалық қабылдауын дамытуға ықпал ету; ұғымдардың мағынасын түсінуге үйрету: дыбыс, сөз, сөйлем, сөз схемасы, әріп; буынның дыбыстық және дыбыстық-әріптік құрамы дағдыларын дамыту; сөздің дыбыстық және дыбыстық-әріптік құрамы дағдыларын дамыту; сөздерді буындарға бөлуге үйрету; буындағы дыбыстардың реттілігі мен орнын белгілеуді, сәйкес түсті фишкамен белгілеуді үйрену; сөздердің буынындағы дыбыстардың реттілігі мен орнын белгілеуге үйрету: -басы-ортасы-соңы, позициялық мәні; буындағы, сөздегі әріптер тізбегін құруды үйрету; ерекшеленген дыбыстарды (екпінді дауысты, екпінсіз, қатты – ұяң дауыссыз дыбыстарды) сапалы сипаттауға үйрету; алғашқы екпінді дауысты дыбысты анықтауға үйрету; дыбыстарды тиісті фишкалармен белгілеуге үйрету: қызыл – дауысты дыбыс, жасыл – ұяң, көк – қатаң дауыссыз дыбыстар, тиісті терминдерді дұрыс қолдану; алғашқы екпінді дауысты дыбысты табуға үйрету; дыбыстарды тиісті әріптермен белгілеуді, дыбыстар мен әріптер арасындағы айырмашылықты түсіндіру, дыбыстарды естіп, әріптерді жазуды үйрету; алдымен көрсетіп, содан кейін ауызша нұсқаулар бойынша қолдың ұсақ моторикасын қалыптастыруға арналған жаттығуларды орындау білігін қалыптастыру; графомоторлық дағдыларды қалыптастыру: айналдырып сызу, штрихтау, көлденең және тік сызықтарды сызу, өрнектерді салу, күрделілігі әртүрлі дәрежедегі сызықтарды қоршау (тікелей сынған толқынды); қағаз парағында бағдарлауды үйрету, заттарды сөздік нұсқаулық бойынша орналастыру; дәптерде бағдарлауды үйрету. Тор бойынша сызықтар, үлгі бойынша өрнектер салу; баспа әріптері мен баспа әріптерінің элементтерін графикалық салу дағдысын қалыптастыру; сөйлем ұғымын қалыптастыру. Бас әріп ұғымын беру. Екпінді дауысты дыбысты графикалық символмен белгілеуге үйрету; сөйлемдегі сөздерді, сөзді қашықтықта сызбалық графикалық түрде белгілеуге, схемадағы бас әріпті белгілеуге үйрету; мәлімдеменің интонациялық дизайнын ажырата білуге үйрету. Сөйлемнің соңын тыныс белгілерімен белгілеу: нүкте, сұрақ, леп белгісі; балаларға буындарды оқуға үйрету (тікелей, кері, жабық); балаларға қарапайым буындық құрылымы бар сөздерді (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса) буындап және қосып оқуды үйрету; қарапайым сөйлемді оқуды үйрету; жазу гигиенасы ережелерімен таныстыру. Оқыту мазмұны: 1) сауат ашудың қарапайым негіздерін игерудің алғышарттарын қалыптастыру бойынша жұмыс балалардың зияткерлік және сөйлеу қабілеттері оларға белгі-символдық құралдарды игеруге мүмкіндік берген кезде жүзеге асырылады; 2) ұсақ моториканы дамыту бойынша жұмыс оқытудың барлық жылдарында жүргізіледі және оның мазмұны біртіндеп күрделене түседі; 3) балаларға ойын түрінде сауат ашу негіздерін, графомоторлық дағдыларды қалыптастыру бойынша тапсырмалар ұсынылады; 4) сауат ашу негіздерін оқыту процесінде әліппеге дейінгі, әліппе, әліппеден кейінгі кезеңдер бөлінеді. Әліппеге дейінгі кезең. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері: 1) жазу гигиенасы ережелерімен таныстыру; 2) балалардың жеткілікті қалыптасқан фонематикалық есту қабілетін дамытуды көздейтін фонематикалық көріністерді дамыту, жаттығуларды орындау: «Дыбысты ұстап ал» (сөйлемейтіндер арасында сөйлемеу, сөйлемейтіндер арасында сөйлеу, сөйлеу дыбыстары арасында берілген сөйлеу дыбысы, буындар арасында берілген буын). «Дыбысты затпен, суретпен сәйкестендіру». Сөздердің фонетикалық жағын тыңдауға үйрету, пароним сөздер бар екеніне назар аудару (тақ-тоқ, қар-қал); 3) сөйлеудің құрылымдық компоненттері туралы алғашқы түсініктерді қалыптастыру: дыбыс (сөйлеу тілді-сөйлеу тілді емес ұғымдары), буын, сөз, сөйлем. Сөз схемасының таңбалық-графикалық бейнесі, сөйлемдегі сөздердің реттілігі, сөйлемнің басы-соңы; 4) саусақ гимнастикасы сияқты ойын жаттығуларын орындау арқылы ұсақ моториканы дамыту; 5) ұсақ заттарды жазықтыққа (қағаз парағына) салу арқылы кеңістіктік ұғымдарын дамыту; 6) графомоторлық дағдыларды қалыптастыру: айналдырып сызу, штрихтау, көлденең және тік сызықтарды сызу, өрнектерді салу, күрделілігі әртүрлі дәрежедегі сызықтарды қоршау (тікелей сынған толқынды); 7) мәлімдеменің интонациялық жағын ажырата білуге үйрету. Сөйлемнің соңын тыныс белгілерімен белгілеу: нүкте, сұрақ, леп белгісі. Оқыту мазмұны: 1) сауат ашу негіздерін оқыту сабақтарын ұйымдастыру процесінде сөзбен дидактикалық ойындар қолданылады, мақсаты – балаларды сөйлеу тілі сөйлемдерден, сөздерден, буындар мен дыбыстардан тұратындығын түсінуге жеткізу; 2) сөздегі дыбыстар мен буындар, сөйлемдегі сөздер белгілі бір ретпен айтылатындығы туралы түсінік қалыптастыру; 3) сөз туралы түсінігін қалыптастыру, зат пен оны атайтын сөзді нақты ажырата білуге үйрету; 4) сөздерді дыбысталуы бойынша салыстыруға үйрету, табиғи заттарға немесе суреттерге сүйене отырып, берілген дыбысқа сөздерді таңдау; 5) әр сөзді суретпен немесе сызбамен белгілей отырып, сызықтық қатардан (2-3 сөзден) сөздерді бөліп көрсетуге жаттықтыру; 6) балаларды «буын» терминдерімен таныстыру. 2-3 күрделі сөздерді сөздердің бөлігін (буындарын) шартты-графикалық бейнемен, қозғалтқыш тіректерін (шапалақтар, қадамдар) қолдана отырып, буындарға бөлуге үйрету; 7) сөйлем туралы түсінік қалыптастыру (грамматикалық анықтамасыз). Шартты-графикалық сызбаны белгілеп, кейіннен «оқу» арқылы сөйлемді сөздерге бөлуді үйрету; 8) ситуациялық, заттық суреттер бойынша 2-3 сөзден тұратын сөйлем құрастыруға жаттықтыру; 9) қолды жазуға дайындау: парақ жазықтығында бағдарлай білуді қалыптастыруға бағытталған жаттығулар мен тапсырмаларды орындауға; ересек адамның көрсетуіне және оның ауызша нұсқауларына бағдарлана отырып, үйрету, содан кейін ауызша нұсқаулар бойынша ұсақ заттарды қағаз парағында жылжыту, олардың қозғалыстарына түсініктеме беру (жоғары-төмен, солдан оңға, оң жақ жоғарғы бұрыш, сол жақ төменгі бұрыш), қағаз парағында заттың орналасуы туралы нұсқаулық бойынша аппликация орындату; ұсақ моториканы (саусақ гимнастикасын) жылдамдату дағдыларын дамыту үшін тапсырмаларды алдымен бір (жетекші) қолмен, содан кейін керісінше орындату. Әрі қарай, олар бір уақытта екі қолмен жаттығулар жасауға көшеді. Жаттығулар алдымен еліктеу арқылы, содан кейін ауызша нұсқауларды сипаттау арқылы жүзеге асырылады. Қозғалыс серияларын жасауға арналған жаттығуларды орындау кезінде позицияның өзгеруі алдымен бір қолмен, содан кейін екінші қолмен, кейіннен екі қолмен бірге қарама-қарсы қозғалыстар түрінде жасалады. Тапсырмаларды қиындату ауыстыру санын арттыру және жылдамдық пен ырғақты жеделдету; қол және саусақ қозғалыстарын үйлестіруді дамытуға бағытталған жаттығуларды орындату: саусақтарды жұдырыққа қысу және саусақтарды ашу, шарлармен ойындар (алақандар арасында домалату), моншақтарды шаншу, бау байлау, өрім тоқу, мозаикамен ойнау, ұсақ бөлшектерден қолөнер жасау, түймелерді, ілмектерді түймелеу; графикалық дағдыларды қалыптастыру. Контуры және шектеулі кеңістікке түсірілген нүктелер бойынша суретті үзбей, бірқалыпты айналдырып сызуға үйрету. Қарапайым суреттерді аяқтауға жаттықтыру; екі нүктенің арасында қағаз парағында тікелей қысқа және ұзын сызықтар салу білігін қалыптастыру. Осы сызықтарды әртүрлі бағытта жүргізуге, негізгі геометриялық фигураларды қолмен сызуға үйрету; педагог берген үлгі бойынша кәсекте тік, көлденең және көлбеу сызықтармен штрихтау дағдыларын қалыптастыру; жол шегінде түзу, көлбеу, сынық сызықтардан тұратын жиектемелерді салу. Үлгіні кезекпен қайталату; баспа әріптерінің элементтеріне ұқсас конфигурациядағы суреттерді салуды үйрету: тік таяқша (қақпаша), көлбеу тік таяқша (қақпа құлайды), сопақ (қара өрік), жартылай сопақ (ай), түзу тік және көлденең байланыстырушы таяқшалар (баспалдақ), игерілген элементтерден жиектер салу. Күтілетін нәтижелер: жазу гигиенасының ережелерін біледі; сөйлеудің құрылымдық компоненттері туралы алғашқы түсініктері бар: дыбыс (сөйлеу тілдік-сөйлеу тілдік емес ұғымдар), буын, сөз, сөйлем. Сөз схемасының таңбалық-графикалық бейнесі, сөйлемдегі сөздердің реттілігі. Сөйлемнің басы - соңы; тапсырмаларды орындай біледі және көрсету мен сөздік нұсқау бойынша түрлі ойын жаттығуларын орындауға қатыса алады; қағаз жазықтығында бағдарлай біледі; графомоторлық дағдылары бар: айналдырып сызу, штрихтау, көлденең және тік түзу сызықтарды жүргізу, өрнектерді салу, күрделілігі әртүрлі дәрежедегі сызықтарды жиектеу (тік сынған толқынды); мәлімдеменің интонациялық жағын ажырата біледі, сөйлемнің соңын тыныс белгілерімен белгілейді: нүкте, сұрақ, леп белгісі. Әліппе кезеңі. Оқытудың әліппе кезеңі оқудың екінші айынан басталып, оқу жылының соңында аяқталады. Әріптерді зерделеу реті: а, р, л, у, н, с, о, т, қ, ы, з, м, е, д, ш, ұ (бірінші жартыжылдық), б, й, к, і, ң, ғ, ж, ә, п, ү, ө, г, и, я, ю, х, h, щ, в, э, ұ, ц, ф, ч, ь-ъ (екінші жартыжылдық). Әліппе кезеңінің міндеттері: 1) балалардың фонематикалық есту және фонематикалық қабылдауын дамытуға ықпал етуді жалғастыру; 2) баспа әріптері элементтерінің графикалық жазылуын және баспа әріптерін үйрету; 3) ұғымдарды қолдануға үйрету: дыбыс, сөз, сөйлем, сөз схемасы; 4) буынның дыбыстық және дыбыстық-әріптік құрамы дағдыларын қалыптастыру және дамыту; 5) сөздің дыбыстық және дыбыстық-әріптік құрамы дағдыларын қалыптастыру және дамыту; 6) сөздерді буындарға бөлуді үйретуді жалғастыру; 7) дыбысты графикалық таңбамен – әріппен белгілеуді үйрету; 8) дыбыстардың буындағы реттілігі мен орнын белгілеуді, сәйкес түсті фишкамен белгілеуді үйрету; 9) сөздегі дыбыстардың реттілігі мен орнын белгілеуге үйрету; басы-ортасы-соңы, позициялық мәні; 10) балаларға буындарды оқуға үйрету (тікелей, кері, жабық); 11) балаларға қарапайым буындық құрылымы бар сөздерді (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса) буындап және қосып оқуға үйрету; 12) қарапайым сөйлемді оқуды үйрету. Бірінші жартыжылдықтағы оқыту міндеттерін бекіту: 1) ерекшеленген дыбыстарды (екпінді дауысты, соқпалы, қатты - жұмсақ дауыссыз дыбыстарды) сапалы сипаттауға үйрету; алғашқы екпінді дауысты дыбысты анықтауға үйрету. Стресс белгілеуінің графикалық символын беріңіз. Сөздегі дыбыстардың реттілігін анықтаңыз; 2) дыбыстарды тиісті фишкалармен белгілеуге үйрету: қызыл – дауысты, жасыл – ұяң, көк – қатаң дауыссыз дыбыстар, тиісті терминдерді дұрыс қолдану; 3) алдымен көрсетіп, содан кейін ауызша нұсқаулар бойынша қолдың ұсақ моторикасын қалыптастыру бойынша жаттығуларды орындау дағдыларын жетілдіру және икемділігін қалыптастыруды жалғастыру; 4) графомоторлық дағдыларды қалыптастыруды жалғастыру: айналдырып сызу, штрихтау, көлденең және тік түзу сызықтарды жүргізу, өрнектерді салу, күрделілігі әртүрлі дәрежедегі сызықтарды сызу (тік сынған толқынды); 5) дәптерде бағдарлау дағдыларын жетілдіру, торкөз бойынша сызықтар, үлгі бойынша өрнектер салу. Тиісті торкөзді қалдыруға, элементтер мен баспа әріптер қатарын және мөлшерін ұстануға үйрету; 6) баспа әріптері элементтерін графикалық салу дағдысын қалыптастыру; 7) сөйлемнің басын белгілеуді бекіту, бас әріп ұғымын беру; 8) сөйлемдегі сөздерді, сөздерді қашықтықта сызбалық түрде графикалық белгілеуді үйренуді жалғастыру. Сызбадағы бас әріпті белгілеу; 9) мәлімдеменің интонациялық жағын ажырата білуді жалғастыру. Сөйлемнің соңын тыныс белгілерімен белгілеу: нүкте, сұрақ, леп белгісі; 10) оқытудың әліппе кезеңі оқудың екінші айынан басталады және оқу жылының соңында аяқталады. Әріптерді зерделеу реті: а, р, л, у, н, с, о, т, қ, ы, з, м, е, д, ш, ұ (бірінші жартыжылдық), б, й, к, і, ң, ғ, ж, ә, п, ү, ө, г, и, я, ю, х, h, щ, в, э, ұ, ц, ф, ч, ь-ъ (екінші жартыжылдық). Күтілетін нәтижелер: дәптерде бағдарлай біледі; баспа әріптерге және баспа әріптерінің элементтерін графикалық салу дағдысына ие; дыбыс пен әріпті сәйкестендіре алады; ұғымдарды қолдана біледі: дыбыс, сөз, сөйлем, сөз схемасы; буынға, сөзге дыбыстық және дыбыстық-әріптік талдау жасай біледі; сөздерді буындарға бөлу дағдысы бар; дыбысты графикалық символмен-әріппен белгілей білу; буындағы дыбыстардың реттілігі мен орнын анықтай, тиісті түсті фишкамен белгілей алады; сөздегі дыбыстардың реттілігі мен орнын анықтай алады; басы-ортасы-соңы, позициялық мәні; біркелкі оқу дағдысына ие (тікелей, кері, жабық буындар); қарапайым буындық құрылымы бар (үш дыбыстық, төрт дыбыстық) сөздерді буындап оқу білігіне ие; қарапайым сөйлемді оқи алады. 137. Орыс тілі. Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті: 1) орыс тілінде 2-3 сөзден тұратын сөйлемді дұрыс құруды, күнделікті өмірде қолдануды үйрету; 2) дауыс және артикуляциялық аппаратты, сөйлегенде тыныс алуды, анық дикцияны дамыту. Тілдің грамматикалық құрылымы: 1) орыс тіліндегі сөздер мен сөйлемдерді түсінуге және қолдануға үйрету; 2) сөз тіркестерін түсінуге үйрету және сөздерді байланыстырып жаттықтыру; 3) балаларды зат есімнің жекеше және көпше түрлерін, етістікті қолдана білуге, сөзді дыбыстап айту кезінде екпінді дұрыс қоюға үйрету; Сөздік қор: 1) күнделікті өмірде кездесетін кейбір тұрмыстық заттардың атауларын (қазақтың киіз үйі, оның ішінде жиһаздар, тұрмыстық заттар), жеміс-жидек, көкөніс, аң, құс атауларын айту және түсіну дағдыларын қалыптастыру; 2) заттардың белгілерін (түсін, өлшемін), заттармен әрекетті білдіретін сөздерді айтуға және түсінуге үйрету; 3) 10-ға дейін тура және кері санауға үйрету. Байланыстырып сөйлеу. 1) қарапайым сұрақтар қоюды және оларға жай сөйлемдермен жауап беруді үйрету, диалогқа қатысу; 2) тұрғылықты жерін (қала, ауыл) атауды үйрету; 3) «Ол не істеп жатыр?» деген сұраққа жауап бере білу (қозғалыстың негізгі түрлері: тұру, отыру, ойнау, жүгіру, секіру, жазу, оқу, сөйлеу, ұйықтау, ұшу, т.б.) Күтілетін нәтижелер: таныс сөздерді дұрыс атайды және ажыратады; кейбір тұрмыстық заттардың (жиһаздар, тұрмыстық заттар), жемістердің, көкөністердің, жануарлардың, құстардың атауларын атайды және олардың атауларын түсінеді; заттың түсін, көлемін, санын, олармен іс-әрекетті білдіретін сөздерді айтады; 10-ға дейін және кері санай алады; күнделікті өмірде таныс сөздерді қолданады; өзінің тұрғылықты мекенжайын (қала, ауыл) біледі; - «Ол не істеп жатыр?» деген сұраққа жауап беру (қозғалыстың негізгі түрлері: тұру, отыру, ойнау, жүгіру, секіру, жазу, оқу, сөйлеу, ұйықтау, ұшу, т.б.). 8-параграф. II-жартыжылдық 138. Оқыту және тәрбиелеудің міндеттері. Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті: 1) ана тілінің дыбыстарын анық және дұрыс айту дағдыларын жетілдіруді жалғастыру; 2) берілген дыбысқа сөздерді таңдауды, берілген дыбыстың сөздегі орнын анықтауды үйренуді жалғастыру; 3) сөйлемдегі буындардың санын және сөйлемдегі сөздерді анықтауға үйрету. Сөздік қор: 1) балалардың сөз қорын зат есімдермен, етістіктермен, сын есімдермен, есімдіктермен кеңейтуді жалғастыру; 2) балалардың сөз қорын сан есімдермен, үстеулермен және жалғаулықтармен байыту, толық бағыныңқы құрмалас және салалас құрмалас сөйлемдерді құруға үйрету; 3) сөйлеуде синоним сөздерді таңдауға және қолдануға үйрету. Тілдің грамматикалық құрылымы: 1) сөйлемдерді біртекті мүшелермен, зат есімдермен, сын есімдермен және етістіктермен көрсетілген сөйлемдерді тарата отырып, сөйлемдегі сөздерді септік, сандық және уақыттық белгілері бойынша дұрыс сәйкестендіруді үйретуді жалғастыру; 2) сөйлеу тілінде көпше зат есімдерді ілік және көмектес септіктерде дұрыс үйлестіруге және қолдануға үйрету; 3) сөйлеу тілінде «-дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен», «астынан, жатқан, салған» шылауларынан фраза құрастыра отырып, оларды қолдану дағдысын бекіту; 4) «менің» есімдігінің дұрыс қолданылуы мен сәйкестігін бекіту. Байланыстырып сөйлеу тілі: 1) диалог жүргізу дағдысын жетілдіру; 2) ертегілерді, әңгімелерді және басқа да әдеби туындыларды еркін айтып беру дағдысын бекіту; 3) сөйлеу мәдениетін және қарым-қатынас этикетін жетілдіру; 4) өлеңдерді жаттау дағдыларын жетілдіру. Жұмыс мазмұны: 1) балалардың бар дыбыстарды дұрыс айтуына және айтуын бақылауына ықпал ететін жағдайлар жасау; 2) балаларды берілген дыбысқа сөздерді таңдауға үйрету үшін материалды таңдау және сөздегі берілген дыбыстың орналасуын анықтау, сөздегі буындардың санын және сөйлемдегі сөздерді анықтау; 3) сабақ барысында балалардың сөйлеу тілінің барлық бөліктерін қолданып, сан есімдерді, үстеулерді, жалғаулықтарды дұрыс қолдануға назар аудара отырып, толық бағыныңқы құрмалас және салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру дағдыларын жетілдіру; 4) сөйлемдерді тарата отырып, мағынасы бірдей сөздерге назар аудару, осы сөздерді сөйлеу тілін әсерлі ету үшін қолдануды үйрету; 5) ілік және көмектес септіктердегі көпше түрдегі зат есімдерді сөйлеу тілінде дұрыс үйлестіруге және қолдануға үйрету үшін лексикалық материалды таңдау; 6) сөйлемдерді құру, әңгімелерді құрастыру кезінде сөйлемдерді біртекті мүшелермен, зат есімдермен, сын есімдермен, етістіктермен, сан есімдермен және үстеулермен тарату арқылы сөйлемдегі сөздерді род, септік, сандық және уақыттық белгілері бойынша дұрыс үйлестіру дағдыларын бекіту; 7) туындылар мен қысқа сахналардың жекелеген эпизодтарын драматизациялау кезінде өлеңдерді жаттау, монологтар мен диалогтар жүргізу дағдыларын жетілдіру. Күтілетін нәтижелер: барлық дыбыстарды дұрыс айтады (үнді дыбыстар жатпауы мүмкін) және өзінің айтуын бақылайды; сөзде берілген дыбыстың бар-жоғын және орнын анықтайды; сөздердегі буындардың санын және сөйлемдегі сөздерді анықтайды; сөйлеу тілінде сөйлеудің барлық бөліктерімен таралған күрделі сөйлемдерді қолданады, пайымдайды, талдайды; өз сөйлеу тілінде синоним және антоним сөздерді қолданады; сөйлеудің барлық бөліктерін бір-бірімен дұрыс үйлестіреді; кейіпкерлердің сөздерін жатқа оқып, шағын көріністер мен туындылардың жекелеген эпизодтарын драматизациялауға қатысады. Лексикалық тақырыптар және үлгі сөздік: қыркүйек: 1 апта. Балабақша. Ойыншықтар (қуыршақ, доп, машина, текшелер, аю, қоян, робот, ұшақ, пирамида, барабан, сыбызғы, зырылдауық, ойыншықтар. Ойнау, жинау, тамақтандыру, салу, тербету, шомылдыру, айналдыру, соғу, бұрау, үрлеу, іске қосу, жүктеу, түсіру. Үлкен, кіші, жаңа, әдемі, қызыл, көк, сары, жасыл, көп, аз); 2 апта. Отбасы (атасы, әжесі, әкесі, анасы, ағасы, әпкесі, көкесі, тәтесі, немересі, ұлы, қызы, баласы, туыстары, отбасы. Жақсы көреді, пісіреді, оқиды, тоқиды, жұмыс істейді, жуады, үтіктейді, серуендейді, ойнайды, келді, көмектеседі. Ескі, жас, мейірімді, жанашыр, қатал, жақсы, жаман); 3 апта. Үй және оның бөліктері (үй, шатыр, аула, қоршау, қақпа, кіші қақпа, ас үй, жатын бөлме, қонақ бөлме, жуынатын бөлме, кіреберіс. Жуады, жинайды, сыпырады, көмектеседі. Ашық, таза, кең, даңғырадай, жайлы); 4 апта. Жиһаз (шкаф, үстел, орындық, диван, кресло, кереует, сөре, тумба, жиһаз. Отыру, ұйықтау, жату, ілу, қою, сүрту, жинау. Биік, жұмсақ, дөңгелек, шаршы, ұзын, қысқа); қазан: 1 апта. Адам және дене бөліктері (бас, қол, аяқ, қарын, арқа, көз, ауыз, мұрын, маңдай, шаш, мойын, тізе, шынтақ, саусақтар, тырнақтар, өкше, білезік. Жуу, сүрту, тарау, тазалау, күту, қию. Таза, лас, дымқыл, құрғақ, ұзын, қысқа, ауыр); 2 апта. Күз. Күздегі адамдардың еңбегі (жапырақтар, жаңбыр, бұлт, күз, күн, шөп, гүлдер, сыпырғы, тырма, күрек, арба, үйінді. Түседі, барады, келді, сарғайды, солды, сыпыру, тазалау, қазу, жинау, тасымалдау. Салқын, бұлтты, суық, жаңбырлы); 3 апта. Бақ. Жемістер (алма, алмұрт, қара өрік, өрік, банан, анар, ағаш, бұта, жемістер, егін, бақ, жемістер. Пісті, жинау, жұлу, сақтау, өсіп тұр, артығымен сақтау. Піскен, тәтті, қышқыл, дәмді); 4 апта. Бақша. Көкөністер (қызанақ, қияр, картоп, сәбіз, қырыққабат, пияз, бұрыш, кәді, баялды, атыз, жер, көкөніс бақшасы, көкөністер. Жинау, реттеп жинау, қазу, сатып алу. Пайдалы, шырынды, көп, аз); қараша: 1 апта. Киім-кешек. Бас киімдер (жемпір, шалбар, көйлек, шұлық, куртка, қалпақ, жейде, жатын киім, футболка, іш киім, кепка, панама, берет, шляпа, бас киімдер, киім. Шешу, кию, жуу, киіп жүру, киіп көру, үтіктеу, кептіру, тігу, тоқу. Жаңа, әдемі, жылы, жеңіл, джинсы, мыжылған, үтіктелген, ұқыпты); 2 апта. Аяқ-киім (бәтеңке, етік, сандали, тәпішке, кроссовка, кеды, сланцы, туфли, аяқ киім. Кидіру, былғау, сүрту, жөндеу, байлау, тағу, тазалау. Ыңғайлы, жаңа, ескі, дымқыл, құрғақ); 3 апта. Ыдыс-аяқ (табақ, қасық, шанышқы, пышақ, шыныаяқ, кәстрөл, шәйнек, стақан, нан ыдысы, қант ыдысы, самаурын, майшабақ, ыдыс-аяқ. Жеу, құю, кесу, салу, жуу, сүрту, бөлу, жинау, қою. Өткір, ыстық, суық); 4 апта. Азық-түлік өнімдері (нан, ботқа, сорпа, компот, сүт, айран, шай, котлет, печенье, тоқаш, құймақ, бәліш, май, шұжық, өнімдер. Дайындау, қайнату, қуыру, пеш. Жұмсақ, тұзды, тәтті, қайнатылған, қуырылған, пісірілген, ұн, ет, сүт); желтоқсан: 1 апта. Менің Қазақстаным (ел, Отан, Қазақстан, астана, Президент, қала, халық, дала, орман, таулар, өзендер, көл. Өмір сүру, жақсы көру, туылу, саяхаттау. Туған, бай, шексіз, кең, тар); 2 апта. Тәуелсіз Қазақстан. Мемлекеттік рәміздер (Ту, Әнұран, Елтаңба. Мерекелеу (атап өту), ән айту, құрметтеу. Мемлекеттік, еркін, көгілдір, тәуелсіз); 3 апта. Қыс. Қысқы көңіл (қар, шана, шаңғы, коньки, сырғанауға арналған төбешік, қаршық, бекініс, боран, қар күркіреуі, мұз, қар, қыс. Серуендеу, ойнау, сырғанау, мүсіндеу, салу, лақтыру, жүру, басып қалу. Салқын, ақ, жабысқақ, үлпілдек, жұмсақ, қатты, көңілді, мұңлы, суық, аязды, бұлтты); 4 апта. Жаңа жыл. Шырша мерекесі (мереке, шырша, гирлянд, сыйлықтар, қол ұстасып әндетіп ойын ойнау, Аяз Ата, Ақшақар, костюм, маска, карнавал. Әсемдеу, тойлау (қарсы алу), сыйлау, көңіл көтеру, әкеледі, жүргізу, билеу, қуану); қаңтар: 1 апта. Үй жануарлары (мысық, ит, сиыр, жылқы, қой (қошқар), ешкі, есек, түйе, жануарлар. Мекендейді, күту, тамақтандыру, суару, ұшады, мөңірейді, мияулайды, маңырайды, ыржияды, пайдасын әкеледі, қысқарту. Зұлым, үлпілдек, күшті, қыңыр, мүйізді, бүкір, үй); 2 апта. Үй құстары (тауық, қораз, үйрек, қаз, күркетауық, құстар. Айқайлайды, шоқиды, жүзеді, жұлады, жұмыртқа салады, қытқылдайды, былдырлайды, қаңқылдайды. Әдемі, маңызды, ұзын мойынды, түрлі-түсті); 3 апта. Жабайы аңдар (қасқыр, түлкі, қоян, аю, тиін, тышқан, кірпі, ақтүлкі, бұлан, бұғы. Секіреді, ұйықтайды, серуендейді, ұстайды, жүгіреді, ұлиды, ақырады. Зұлым, айлакер, қорқақ, күшті, маймақ, шалшық, жабайы); 4 апта. Қыстап қалатын құстар (қарға, торғай, сауысқан, көгершін, тоқылдақ, суықторғай. Ұшады, қыстайды, тамақтандырады, қамқорлық жасайды. Қара, қыстайтын, аш, аштық); ақпан: 1 апта. Мамандықтар (мұғалім, дәрігер, тәрбиеші, күтуші (тәрбиешінің көмекшісі), жүргізуші, сатушы, шаштараз, шахтер, құрылысшы, кітапханашы, мамандықтар. Емдейді, үйретеді, тасымалдайды, сатады, қияды, салады, өндіреді. Мейірімді, ақылды, күшті, батыл); 2 апта. Еңбек құрал-саймандары (көрсеткіш, кітап, машина, касса, шприц, тарақ, қайшы, қалақ. Есептейді, толтырады, оқиды, жұмыс істейді, көрсетеді. Қызықты, жылдам, өткір, ағаш); 3 апта. Көлік (автобус, машина, ұшақ, тікұшақ, пароход, қайық, троллейбус, пойыз, электр пойызы, көлік. Жүреді, жүзеді, ұшады, тасиды, тасымалдайды. Жылдам, жолаушылар, жүк, су, жер үсті, әуе); 4 апта. Жол қозғалысы ережелері (көше, жаяу жүргінші, жүргізуші, жол, тротуар, өткел, бағдаршам, ережелер. Өту, қарау, сақтау, күту. Мұқият, қауіпті, қауіпсіз); наурыз: 1 апта. Көктем (көктем, бүйрек, шұңқыр, мұз, аспан, гүлдер, құстар, бұталар, шөптер. Гүлдейді, пайда болады, ериді, ұшады, ән айтады, байлайды, жарқырайды, ериді. Жылы, көктемгі, жас, шуақты, ашық, белгілі, жылы); 2 апта. Анамның мерекесі (гүлдер, сыйлық, тілек, мереке, тосынсый. Сыйлайды, қуанады, құттықтайды, дайындайды, дәм татқызады, орындалады. Қуанышты, мерекелік, бақытты, отбасылық); 3 апта. Көктемгі күтім (тұқымдар, атыз, тырма, шелек, су құйғыш, щетка. Отырғызу, суару, тазарту, ағарту, жөндеу); 4 апта. Наурыз мейрамы. Отбасылық дәстүрлер (салт-дәстүр, Наурыз, қонақтар, дәм татқызу, дастарқан, тағамдар. Сақтау, шақыру, дайындау, дәм татқызу, қарсы алу); сәуір: 1 апта. Қоныс аударатын құстар (қарлығаш, бозторғай, қараторғай, ақ тұмсық қарға, көкек, бұлбұл, қараторғай ұясы, ұя. Ұшып келу, ұя салады, қайтады, ұялайды, шығарады, басу. Қоныс аударатын, шаршаған, аш, қамқор); 2 апта. Бұталар. Ағаштар (қайың, емен, сүмбіл терек, үйеңкі, қарағай, шырша, шаған, қарағаш, ағаштар. Таңқурай, қарақат, жұпаргүл, итмұрын, шетен, бүрген, бұта. Өседі, ерекшеленеді, жасылға айналады, қорғайды (күннен). Жоғары, төмен, кең, жұқа, көп, аз); 3 апта. Гүлдер (гүлдер, бақбақ, раушан, қызғалдақ, жұпаргүл, нарцисс, астра, гладиолус, нарғызгүл. Гүлдейді, жұлу, кесу, иіскеу, аңқиды, қуантады. Хош иісті, жарқын, әдемі, тікенді, тегіс); 4 апта. Жәндіктер (шыбын, көбелек, ара, қоңыз, маса, ара, инелік, шегіртке, жәндіктер. Ұшады, жинайды, шырылдайды, ызыңдайды, тістейді, шағады, жорғалайды, бұлғайды. Жолақты, шалшық, зиянды, пайдалы, жылдам); мамыр: 1 апта. Қазақстан – біздің ортақ үйіміз (Республика, дала, таулар, орман, жайлау, ел, халық, қала (атауы). Дос болу, сыйлау, сүю. Туған, тату, біртұтас); 2 апта. Батырларға мәңгі естелік (жауынгер, батыр, медаль, марапат, салют, жеңіс, мәңгілік от. Еске түсіру, құттықтау, есте сақтау, қою, қорғау. Әдемі, мейірімді, мықты, батыл); 3 апта. Орман. Саңырауқұлақтар. Жидектер (орман, шөп, жол, алқап, діңгек, себет, саңырауқұлақ, шыбын ағашы, улы саңырауқұлақ, түлкішек, қайың саңырауқұлақ, ақ түсті саңырауқұлақ, томарқұлақ, жидек, құлпынай, таңқурай, қарақат, қарлыған. Саяхат, серуендеу, жасырыну, жинау, іздеу. Жоғары, төмен, қалың, жіңішке, хош иісті, пайдалы, жеуге жарамды, жеуге жарамсыз); 4 апта. Жаз (жаз, күн, аспан, еңбек демалысы, демалыс, теңіз, құм, жағажай. Демалу, шомылу, күнге қыздырыну, қуану, жиналу. Ыстық, ашық, жарқын, қуанышты, ыстық, көңілді). Балалардың жасы мен мүмкіндіктері, әр аймақтың климаттық және мектепке дейінгі ұйымның басқа да ерекшеліктері ескеріледі. 139. Көркем әдебиет. Оқыту және тәрбиелеу міндеттері: 1) Отанға, туған халыққа және өнерге деген сүйіспеншілікті тәрбиелеуді жалғастыру. Әдеби шығармаларда көрініс тапқан қазақ халқының өмірі мен тұрмысының ерекшеліктері туралы, республикамыздың әртүрлі ұлттары туралы түсінік қалыптастыру; 2) шағын әңгімелердің, таныс әдеби туындылардың сюжетін сақтай отырып, айтып беруге үйрету; 3) балалармен өлеңді интонациялық және мәнерлеп жаттау; 4) иллюстрациялар бойынша әңгімелер құрастыруға, әңгіменің жалғасы мен аяқталуын ойлап табуға үйрету; 5) балалардың кітапқа деген ұқыпты көзқарасын қалыптастыруды жалғастыру. Жұмыс мазмұны: 1) патриоттық сезімін оятуға тәрбиелеу: туған әдебиетке, тарих пен мәдениетке деген сүйіспеншілік, өз Отаны – Қазақстанға деген мақтаныш. Қазақ халқының өмірі мен тұрмысының ерекшеліктері, республикамыздың әртүрлі ұлттары туралы әңгімелесу, әңгімелеу және оқу; 2) балаларды айтып беруге үйрету үшін әртүрлі әдістерді қолдануды жалғастыру. Шағын әңгімелер, таныс әдеби туындылар сюжетінің дәйектілігіне назар аудару; 3) балалармен бірге өлеңдерді жатқа айтуды жалғастыру. Өлеңді айту кезінде мәнерлеп айтуын дамыту; 4) иллюстрациялар бойынша әңгімелер құрастыруға, пайымдауға, сюжетті жалғастыру және аяқтау үшін жағдай жасауға үйрету; 5) әңгімелесу және балаларға кітаптарға ұқыпты қарау ережелері туралы айту. Күтілетін нәтижелер: қазақ халқының өмірі мен тұрмысының ерекшеліктері, республикамыздың әртүрлі ұлттары туралы түсініктері бар; сюжеттің дәйектілігін сақтай отырып, кішігірім таныс әдеби туыныдыларды айтып береді; өлеңдерді мәнерлеп жатқа айтады; иллюстрациялар бойынша әңгімелер құрастырады, әңгіменің жалғасы мен аяқталуын ойлап табады; қызығушылық танытады, кітаптарға ұқыпты қарайды. Оқуға арналған үлгі шығармалар. Өлеңдер: «Ана» (Ө. Тұрманжанов), «Күз» (І. Жансүгіров), «Наурыз» (Б. Жақып), «Жаз» (Т. Молдағалиев), «Қазақстан жалауы» (Е. Өтетілеуұлы), «Елтаңбасы елімнің» (С. Қалиев), «Жақсы мен жаман» (Р. Тышқанбаев). Қысқа авторлық шығармалар (әңгімелер, ертегілер): «Адал дос» (М. Төрежанов), «Әке мен бала» (Ы. Алтынсарин), «Ақылды лақ» (ертегі), «Алдаркөсе мен бай» (ертегі), «Шалқан» (ертегі). 140. Сауат ашу негіздері. Екінші жартыжылдықтағы оқыту міндеттері: 1) ерекшеленген дыбыстарды сапалы сипаттай білу (екпінді, екпінсіз дауысты, қатаң – ұяң дауыссыз); алғашқы екпінді дауысты дыбысты анықтауға үйрету. Екпінді белгілеуінің графикалық таңбасын беру. Сөздегі дыбыстардың реттілігін анықтау; 2) дыбыстарды тиісті фишкалармен белгілей білу: қызыл – дауысты, жасыл – ұяң, көк – қатаң дауыссыз дыбыстар, тиісті терминдерді дұрыс қолдану; 3) көрсетіп, содан кейін нұсқаулық бойынша қолдың ұсақ моторикасын қалыптастыру үшін жаттығуларды орындау дағдысына ие болу; 4) графомоторлық дағдылардың болуы: айналдырып сызу, штрихтау, көлденең және тік түзу сызықтарды жүргізу, өрнектерді салу, күрделілігі әртүрлі дәрежедегі сызықтарды сызу (тік сынған толқынды); 5) дәптерде бағдарлау дағдысының болуы, торкөз бойынша сызықтар, үлгі бойынша өрнектер салу; 6) тиісті торкөзді қалдыруға, элементтер мен баспа әріптер қатарын және мөлшерін ұстануға үйрету; 7) баспа әріптері элементтерін графикалық салу дағдысының болуы; 8) басқа әріптердің арасынан зерделенетін әріпті таба білу; 9) екпінді дыбысты графикалық белгілей білу; 10) сөздің дыбыстық схемасын жасай білу; 11) дыбыстық схема мен сөзді сәйкестендіре білу; 12) түзу сызықты жүргізе білу; 13) ұсақ моториканы қалыптастыруға арналған жаттығуларды бір және екі қолмен бірдей және әртүрлі әрекеттерді орындай білу; 14) сөйлем схемасын графикалық таңбалармен құрастыра білу; 15) сөйлемнің басталуын белгілей білу; 16) сөздің, сөйлемдегі сөздердің қашықтықта схемалық графикалық белгіленуі туралы түсініктері болу, схемадағы бас әріпті белгілеу; 17) мәлімдеменің интонациялық жағын ажырата білу; 18) сөйлемнің соңын тыныс белгілерімен белгілей білу: нүкте, сұрақ, леп белгісі. Әліппеден кейінгі кезең. Әліппеден кейінгі кезеңді оқытудың міндеттері: 1) балаларға буындарды оқуға үйрету (тікелей, кері, жабық); 2) балаларға қарапайым буындық құрылымы бар сөздерді (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса) буындап және қосып оқуға үйрету; 3) балаларды жай сөйлемді буындап және қосып оқуға үйрету. Оқыту мазмұны (әліппе кезеңі, әліппеден кейінгі кезең): 1) оқытудың бірінші жартыжылдығынан бастап меңгерген білімдерін бекіту және жүйелеу; 2) тапсырмалар үш дыбыстан тұратын тік, кері, жабық сөздердің буынына дыбыстық талдау жүргізу біліктері мен дағдыларын қалыптастыруға бағытталған, яғни сөздегі дыбыстардың реттілігі мен орнын белгілеу, ерекшеленген дыбыстарды сөздегі дыбыспен сәйкес атау; дыбыстарды сөздегі әріптермен белгілеу; кеспелі әріптермен және пластикалық әріптермен жұмыс істеудің қарапайым дағдыларын қалыптастыру; 3) дыбыстың сапалық сипаттамасын беру, «сөз», «дыбыс», «дауысты дыбыс», «қатаң дауыссыз дыбыс», «ұяң дауыссыз дыбыс» терминдерін тиісінше пайдалану дағдысын қалыптастыру. Берілген дыбыспен, әріппен сөздерді таңдауға үйрету; балалардың назарын сөздегі дыбыс пен әріп өзгерген кезде сөздің мағынасы өзгеретініне аудару (күн-түн); дыбыстарды өзгерту және жаңа сөздерді қалыптастыру ойындарында балаларды жаттықтыру; 4) зерделенетін дыбысқа, әріпке заттық суреттерді таңдау бойынша жаттығуларды қосу; 5) оқытудың бастапқы кезеңінде алдымен буындарды оқып, содан кейін сөздерге ауысуды үйрету. Балаларға қарапайым буындық құрылымы бар сөздерді (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса) буындап және қосып оқуға үйрету. Жаңа әріптер зерделенгенде қарапайым сөйлемдер құрастырылады; 6) қолды жазуға дайындау. Күтілетін нәтижелер: сөздегі дыбыстардың реттілігі мен орнын, дыбыстарды сөздегі әріптермен белгілейді; ерекшеленген дыбыстарды сөздегі дыбыспен сәйкес атайды; кеспелі әріптермен және пластикалық әріптермен жұмыс істей алады; дыбыстың сапалық сипаттамасын береді, «сөз», «дыбыс», «дауысты дыбыс», «қатаң дауыссыз дыбыс», «ұяң дауыссыз дыбыс» терминдерін тиісінше пайдаланады; берілген дыбыспен, әріппен сөздерді таңдайды; сөздегі дыбыс пен әріп өзгерген кезде сөздің мағынасы өзгеретінін біледі (күн-түн); зерделенетін дыбысқа, әріпке заттық суреттерді таңдайды; буындарды оқиды, сөздерді буындап және қосып оқиды (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса). Оқыту мазмұны (әліппеден кейінгі кезең): 1) бірінші жартыжылдықтан бастап жаттығулардың барлық типтері мен түрлерін бекіту; 2) графикалық дағдыларды қалыптастыру. Әріптерді контур бойымен үздіксіз және біркелкі сызуға, нүктелі қолдануға, әріптер элементтерін жалғастырып жазуға, әріптер элементтерін жазуға, дисграфия мен дислексияның алдын алуға үйрету; 3) педагог берген үлгі бойынша әріптер контурының кәсегінде тік, көлденең және көлбеу сызықтармен штрихтау дағдыларын қалыптастыру; 4) бұрын зерделенген 2-3 әріптер арасынан жаңа әріпті табуға арналған дидактикалық ойындар мен жаттығуларды таңдау; 5) конфигурациясы бойынша баспа әріптерінің элементтеріне ұқсас суреттерді салуды жалғастыру: тік таяқ (қақпаша), көлбеу тік таяқ (қақпа құлайды), сопақ (қара өрік), жартылай сопақ (ай), түзу тік және көлденең жалғаушы таяқшалар (баспалдақ), меңгерілген элементтерден жиектер салу. Күтілетін нәтижелер: буындарды біркелкі оқи алады (тікелей, кері, жабық); қарапайым буындық құрылымы бар сөздерді (үш дыбысты, төрт дыбысты: нан, күн, түн, қар, қала, шана, маса) буындап және қосып оқу дағдысының болуы; жай сөйлемді буындап және қосып оқу дағдысының болуы; әріптердің элементтерін, әріптерді, буындарды, сөздерді, қарапайым сөйлемдерді жаза алады. 141. Орыс тілі Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті: 1) орыс тілінде 2-3 сөзден тұратын сөйлемді дұрыс құруды, күнделікті өмірде қолдануды үйрету; 2) дауыс және артикуляциялық аппаратты, сөйлеуде тыныс алу мен анық дикцияны дамыту дағдыларын жетілдіру. Тілдің грамматикалық құрылымы: 1) орыс тіліндегі сөздер мен сөйлемдерді түсінуге және қолдануға үйрету; 2) сөз тіркестерін түсінуге үйрету және сөздерді байланыстырып жаттықтыру; 3) балаларды зат есімнің жекеше және көпше түрлерін, етістікті қолдана білуге, сөзді дыбыстап айту кезінде екпінді дұрыс қоюға үйрету. Сөздік қор: 1) күнделікті өмірде кездесетін кейбір тұрмыстық заттардың атауларын (қазақтың киіз үйі, оның ішінде жиһаздар, тұрмыстық заттар), жеміс-жидек, көкөніс, аң, құс атауларын айту және түсіну дағдыларын қалыптастыру; 2) заттардың белгілерін (түсін, өлшемін), заттармен әрекетті білдіретін сөздерді айтуға және түсінуге үйрету; 3) 10-ға дейінгі санау дағдыларын бекіту. Байланыстырып сөйлеу: 1) қарапайым сұрақтар қоюды және оларға жай сөйлемдермен жауап беруді үйрету, диалогқа қатысу; 2-3 сөйлеммен заттарды сипаттау; 2) белгілі бір заттарды суреттеп беру (төртбұрыштың түсі - қызыл, көлемі - кішкентай); 3) сөздерден сөйлем құрау. Жай сөйлемдерден шағын әңгіме құрастыр. Күтілетін нәтижелер: таныс сөздерді дұрыс атайды және ажыратады; сөздегі қазақ тіліне тән ерекше дыбыстарды дұрыс айтады; күнделікті тұрмыста қолданылатын кейбір тұрмыстық заттарды (ыдыс, жиһаз), жеміс-жидек, көкөніс, аң, құс атауларын және ұлттық салт-дәстүрлер мен мерекелерге байланысты сөздерді атайды және түсінеді; заттардың белгілерін (түсін, өлшемін), заттармен әрекетті білдіретін сөздерді атайды; 10-ға дейін жоғары және төмен санауды біледі; күнделікті өмірде таныс сөздерді қолданады; өзінің тұрғылықты мекен-жайын (қала, ауыл) біледі, туған жері туралы әңгімелді; заттар туралы шағын мәтіндерді өз бетінше құрастырады; өзбетінше сөздерден сөйлем құрау. Жай сөйлемдерден шағын әңгіме құрастыру; «Ол не істеп жатыр?» деген сұраққа жауап береді (қозғалыстың негізгі түрлері: тұру, отыру, ойнау, жүгіру, секіру, жазу, оқу, сөйлеу, ұйықтау, ұшу, т.б.); диалогқа қатысады. 10-параграф. "Таным" білім беру саласы 142. "Таным" білім беру саласының базалық мазмұны математика негіздері, құрастыру, жаратылыстану ұйымдастырылған оқу қызметінде іске асырылады. 143. Мақсаты – сенсорлық стандарттар жүйесін дамытуға ықпал ететін қабылдау әрекеттері мен бағдарлау іс-әрекетін қалыптастыру, балалардың салыстыру, ара қатынастарын орнату, әртүрлі жиынтықтар мен жиынтық элементтер арасында сәйкестікті орнату дағдыларын дамыту, қоршаған әлеуметтік, заттық және табиғи ортасына танымдық қызығушылықтарын дамыту; жобалау-құрастыру процесіне, құрылыс материалдарымен ойындарға қызығушылықты қалыптастыру. 144. Міндеттері: математикалық түсініктерін басқа қызмет түрлерімен (құрастыру-жобалау, ойын) байланыстырып өзара әрекеттесу кезінде бекіту; балалардың алған математикалық білімдері мен дағдыларын өз бетінше ойын және практикалық іс-әрекеттерінде пайдалануы үшін жағдай жасауға; балалардың танымдық қабілеттерін дамытуды жалғастыру: талдау, жіктеу, жалпылау, салыстыру, заңдылықтарды, байланыстар мен қарым-қатынастарды орнату, алдағы іс-әрекеттерді жоспарлау; құрастыру-жобалау процесіне, құрылыс материалдарымен ойындарға қызығушылықты қалыптастыру. табиғат әлеміне танымдық қызығушылықты, табиғаттың тірі объектілеріне жанашырлық сезімін, өздері жасаған кейбір әрекеттерінің қоршаған ортаға қандай ықпал ететінін түсіну, олардың элементарлық салдарын болжай білу қабілеттерін дамыту; коммуникативті және әлеуметтік дағдыларды дамыту: топта жұмыс істеу, өз көзқарасын білдіру, басқа адамдардың пікірін ескеру; экологиялық мәдениет негіздерін қалыптастыру. жүктеу/скачать 0,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|