11.17-сурет
электр өрісінің пайда болуын туғызады. Бұл физикалык кұбылыс Холл эф
ф е к т а деп аталады.
Ux
кернеуі (Холл кернеуі) иондардын козғалыс о
жылдамдығына тәуелді,
яғни канның жылдамдығына [(11.19) караныз]. Сондықтан бұл кернеуді өл-
шей отырып, қанның жылдамдығын аныктауға мүмкіндік туады. Тамырдың
S
кимасын біле отырып канның көлемдік жылдамдығын
есептеу киындық ту-
ғызбайды (м
3
/с):
Q = \ S .
(11.20)
Практикада бұл әдісті колданудың тиімділігі айнымалы магнит өрісін кол-
дануға болады (11.17-сурет). Бұл содан кейін күшейетін және өлшенетін айны
малы
Ux
холл кернеуінің пайда болуына әкеледі.
Бұл тарауда көптеген молекулалардан тұратын табиғаттың әртүрлі
дене-
лерінің бей-берекет қозғалысымен туындайтын құбылыстар карастырылды.
Бұл кұбылыстарды зерттеуде негізгі екі әдіс колданылады. Біріншісі,
термо-
динамикалык әдіс, ол термодинамика басы деп аталады (зандар, принциптер)
негізгі тәжерибелік зандарға негізделген. Бұл әдісте заттың ішкі кұрылымы ес-
керілмейді.
Екінші әдіс — молекулалы-кинетикалық әдіс,
бұл заттың молекуласының
кұрылымына негізделген. Заттардағы молекулалардың көп санын ескеріп ық-
тималдыктеориясын колдана отырып, кейбір зандылыктарды аныктайды.
Бұл тарауда әртүрлі деңгейде екі әдіс те колданылады.
Дәрігерлер үшін бұл мәселелер ағзаның энергетикасын, биологиялык жүй-
енін ортамен жылу
алмасуын, биологиялык мембраналарда болып жаткан фи-
зикалык үдерістерді түсінуге мүмкіндік береді.
