Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

Umax L
V
0 
Imax U m ax 
Ft
ТоқтаР' 
Д Ы Ң Ө С І
0
18.4-сурет
0 
L a x
Тоқтар- 
дың өсі 
б
18.5-сурет
0 
Ітах
Тоқтар-
дыңөсі
б
18.6-сурет
18.3. АЙНЫМ АЛЫ ТОҚ ТІЗБЕГІНДЕГІТОЛЫҚ КЕДЕРГІ. 
КЕРН ЕУЛЕРРЕЗОНАНСЫ
Өзара тізбектей жалғанған резисторлы, индуктивтілікті, катушка және 
конденсатордан тұратын тізбекті қарастырайық (18.7-сурет). Тізбектің 
a, b
кілтіндегі сырттан берілетін кернеудін шамасы бізге белгілі (18.22) тәуелділігі 
бойынша өрнектеледі, оның амплитудасы 
Umax.
Тізбектей жалғанған тізбектегі ток күшінін шамасы оның барлык бөлігін- 
де бірдей, ал кернеуліктің шамасы әр түрлі. §14.2 көз жеткізгеніміздей, жалпы 
жағдайда тізбектегі ток күші және кернеулік бірдей фазада болмайды, сондык- 
тан:
І = Ітаі
cos(co/-(p), 
(18.29)
мұндағы ф — ток күші мен кернеуліктің фаза айырымдары.
Тізбектің әр бөлігіндегі кернеуліктің жалпы қосындысы сыртқы кернеудің 
шамасына тең:
U = U
cosc
ot = U.+ U. + Ur-
(18.30)
max 
R 
L 
С
v 
7
§18.2 көрсеткеніміздей, 
UR, UL, Uc
кернеулерін төмендегі түрде жазамыз:
UR = UmaxRcos(wt-q>)
(тоқпен фазасы бірдей); 
(18.31)
Uі ~
ф+л/2) (ток күшімен фаза бойынша алда); 
(18.32)
Uc = UmaxC
cos(co/-(p—л/2) (ток күшімен фаза бойынша кешігеді). (18.33)
(18.31)—(18.33) тендіктерін (18.30) тендігіне қойып, тригонометриялық 
түрлендірулер жүргізсек, айнымалы ток тізбегі үшін толык кедергіні және ф 
бұрыштың мәнін аламыз. Бірак мұндай мәнді векторлы диаграмма аркылы ка- 
рапайым және көрнекті түрде алуға болады.
18.8-суретте тоқтар осі бойынша ток күшінің амплитуда векторы / бағыт- 
талған. Барлық тізбекте ток күшінің амплитудасы бірдей болғандыктан, кернеу 
амплитудасының әр бөліктегі шамасын осы векторға катысты орналастыра- 
мыз: 
UmaxR
векторы — тоқ күшімен бірдей фазада; 
UmaxL
векторы — ток күшінің 
шамасынан л/2 фазаға озық; 
UmaxC —
тоқ күшінен л/2 фазаға кешігіп отырады.

Осы үш векторды векторлы түрде косып, 
Umax
және л графикті мәнін аламыз. 
Пифагор теоремасын колдансак, онда:

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: