Бізді кызыктыратын баскарудын бірі-адамның араласуын кажет етпейтін, ал- дын ала берілген алгоритм бойынша баскару максатына жеткізетін баскару жү- йесі. Бұл нұска автоматты баскару жүйесі деп аталады. Автоматты баскарудың бір түрі
автоматты реттеу. Бұл термин баскару мак-
саты — кандай да бір физикалық шаманың тұрактылығын немесе кажетті өз-
герісін белгілі зандылыкка бағындыруды кажет ететін жағдайда қолданылады.
Баскарушы орган бұл жағдайда
реттеуші деп аталады. Егер басқарушы жүйе
баскарушы нысаннан енетін ақпаратты ескермесе немесе алмасса онда оны
тұйыкталмаған дейміз. Мұндай баскарудың сызбасын 4.3-суретінде байланыс-
тың тікелей корсету аркылы берілген.
Мұндай баскарулар бағдаршамда, генетикалык жүйеде, ЭЕМ-де жүзеге
асырылады.
4.3-сурет Тұйыкталмаған жүйенің режимінде (тәртібінде) автоматты басқару ауытку
бойынша жүргізіледі. Бүл мысалды бөлме ішінде калыпты температура ұстап
тұратын автоматты қүрал аркылы түсіндірейік (4.4-сурет).
Буырқану
Г Тікелей
байланыс
1
Г
Термометр
каналы
Кондиционер
Нысан
(реттегіш)
4.4-сурет Бүл жерде реттеуші нысана кондиционер. Ауытқу (сырткы ауанын темпе-
ратурасы) реттеуші (арнайы термометр) эсер етеді де, ауадағы температураны
өзгертеді. Термометр өз ауытқу деңгейіне байланысты кондиционерге сигнал
береді. Кондиционер сәйкес температураны көтеру үшін немесе төмендету
үшін жүмыс істейді. Белгілі температурадағы ауа бөлмеге кіреді. Маңыздысы
сол, бүл жүйедегі температураны жоғарылату немесе төмендету бөлменін ауа-
сының температурасына емес, сырткы ауанын температурасына тәуелді.
Көбірек таралған және эффектілі басқару жүйесіне кері байланысты — тұ-
йыкжүйелі баскару (4.5-сурет) жатады. Бұл жердегі баскару жүйесі сырткы ны-
сандардың жүйесінен келген және акпараттарды өндейді.
