Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Pdf көрінісі

бет	88/387
Дата	10.12.2023
өлшемі	28,1 Mb.
	#135579

1 ... 84 85 86 87 88 89 90 91 ... 387

Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

8.2-сурет 1 Бұл формуладағы р дыбыстық кысымның орташа амплитудасы деп түсіну кажет.

1
L
±
ІІІ_ J J __ 1 1 ..
О
400
800 1200 1600 2000 У ,Г ц
1 0 0
75
50
25
О
1 1 1
.- _. U
О
400
800 1200 1600 2000 у ,Г ц
8.1-сурет
Шуға машиналардың вибрациясы, кол шапалактау, шырағданжалыны-
ның шуы, шикыл, сықырлау, дауыссыз дыбыстап шығатын дыбыстар жатады.
Шуды күрделі тонның бей-берекет өзгерісінен шығатын дыбысы деп карасты-
руға да бол ад ы.
Егер шуды шартты спектрге бөліп карасак, онда оның спектрі тұтас болып
шығады, айталык
8
.
2
-суретте көрсетілген бунзенды газды жылыткышынан
шыккан шу.
Дыбыстық соққы
—
бул дыбыстың аз мезеттегі эсері; тырсьи, жарылу т.б.
Дыбыстық соққыны толқындық соғумен шатастыруға болмайтынын ескереміз
(§7.10 қараңыз). Дыбыстың механикалық толкын ретіндегі энергетикалық си-
паттамасы каркындылык (§7.9 караңыз) болып табылады, ол Умов векторы
аркылы өрнектеледі. Тәжірибеде, дыбысты бағалау үшін каркындылыкпен ка
тар дыбыстық кысым колданылады, ол дыбыс толкындары сұйык және газды
ортадан өткенде косымша түрде пайда болады.
Жазык толкын үшін /каркындылығы
р
дыбыстын кысыммен мынадай бай-
ланыста:
І = р 2/(2рс),'
мұндағы р — ортаның тығыздығы;
с
— жа-
рык жылдамдығы.
Адамның қалыпты күлағы дыбыстың кен
диапазонды каркындылығын қабылдайды:
мысалы, 1 кГцжиілікте
/ 0
= 10
~ 12
Вт/м2және
р0
=
2
-
1 0 - 5
Па (есту табалдырығы) шамасынан
Ітах -
10 Вт/м
2
немесе
ртах
= 60 Па (ауруды
сезіну табалдырығы) шамасына дейін.
8.2-сурет
1 Бұл формуладағы р дыбыстық кысымның орташа амплитудасы деп түсіну кажет.

Бұл каркындылыктардың катынасы 10
13
тең, сондықтан оны логарифмдік
бірлікте және логарифмдік шамаға сипатталған жөн. Дыбыс каркындылығы-
ның деңгейлері былай аныкталады.
/ шамасын шкаланың алғашқы денгейі деп алып, қалған кез келген /қ а р -
қындылыкты /0-ге логарифмдік қатынас ретінде алады:
I B = lg(///0),
(
8
.
1
)
ал дыбыстың кысым үшін:
=
2
lg
(р/р0).
Ал децибелді колдансақ: І ДБ = 10 lg(///0) және І ДБ = 20
(р/р0).
(8.2)
Газдардағы дыбыстык кысым микрофонмен өлшенеді, ал акустикалық ша
маны электрлі шамаға түрлендіріп, электронды үдеткішке, ал ол өз тарапынан
электрлі өлшеуіш кұралына жібереді (8.3-сурет).
Бүл §21.1 көрсетілген жалпы кұрылымдык жүйенің дербес жағдайы.

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 84 85 86 87 88 89 90 91 ... 387