Байланысты: Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)
13.15-сурет көрсетілген. 3 = 1—2; ал Na+ ионды тоғының уакытка тәуелділігін көрсетеді.
Бұл сызықтың
а бөлігі натрий каналының ашылуына, ал
6 бөлігі — жабылуына
сәйкес келеді.
Ионды арналар — нәруызды негізді (§13.3 және 13.11-суретті караңыз).
Олар әртүрлі иондарды тандап өткізеді. Бұл арна улы молекулаларымен жа-
былып (тоскауыл) калуы мүмкін, онын өткізу кабілеті кейбір дәрілерге бай-
ланысты. Сондыктан мембранадағы ионды арналар теориясы молекулалы
фармакологияның маңызды бөлігі болып табылады.
Ходжкин және Хаксли жоғарыдағы тәжірибе негізінде математикалык мо-
дельдеу аркылы әртүрлі кұрылымның эсер потенциалын сипаттайтын кисык-
тар алды. Олар дербес жағдайда мембранадағы косынды токтың тығыздығын
тапты:
j = С + (Ф - Фк) g к л4 + (Ф - Ф„а) S Na т'һ + (Ф -
Ф,) gy, ( 1 3.43) мұндағы
С — бірлік ауданға кететін мембрананың электр сыйымдылығы;
Ф
— эсер потенциалы (мембрананын ішкі және сыртқы беттерінің потенциал
айырымы); Фк, ФМа, ф — К+, Na+ және баска иондардың сәйкес тегіе-тендік
потенциалдары;
~gK, g w g — ашык арнаға сәйкес келетін сәйкес иондарға
мембраналардың меншікті өтімділігі;
п — К+иондары үшін;
т — 1Ча+иондары
үшін белсенді каналдар үлесі;
һ — жабылмайтын натрий каналдарының үлесі.
Сонымен мембрана аркылы өтетін ток тығыздығы мембрананың ішкі және
сыртқы беттерінің зарядтарының өзгерісінен
және мембрана аркылы
өткен иондардан туындайтын өткізгіштікті токтардан туындайтын сыйымды-
лык тоғынан (ығысу тоғы) және (13.43) тендеуінің оң жағындағы үш косынды
тұрады.
Жүйке талшыктары аркылы эсер потенциалының таралу механизмі ка-
лыпты физиология курсында карастырылады. Бүл үдерістін математикалык
сипаттауы дербес туындылы (телеграфты тендеу) тендеуге алып келеді, ол
электромагниттік толкындардың екі өткізгішті сыммен немесе коаксиалды ка-
бельмен таралу тендеуіне ұксас.
Телеграфты тендеудін жазылуының бірнеше формасы бар:
dtp
