Баланың психикалық дамуының кезеңдерге жіктелуі
тікелей эмоционалды қарым-қатынас –
жүктеу/скачать 35,49 Kb.
|
| тікелей эмоционалды қарым-қатынас – нәрестелік кезең (0–1 жас);
заттық-манипулятивтік қарым-қатынас – ерте балалық шақта (1–3 жас); әңгіме-рөлдік ойын – мектепке дейінгі кезеңде (4–6 жас); оқу қызметі – төменгі сынып оқушылары (7–11 жас); қарым-қатынас – жеткіншектік жас (10–15 жас); оқу-кәсіби қызметі – жасөспірімдік кезең (15–17 жас). Сондай-ақ, Д. Б. Эльконин психиканы екі салаға бөледі: мотивациялық-қажеттілікті сала және операционалдық-техникалық мүмкіндіктер саласы. Осылайша, баланың қажеттіліктері мен оның дамуына қозғаушы күш ретінде оның мүмкіндіктері арасындағы қайшылықтың тезисі жүзеге асырылады. Оның гипотезасына сәйкес, баланы дамыту барысында әр кезеңде алдымен қызметтің мотивациялық аспектісін игеруі (әйтпесе объективті әрекеттердің маңызы жоқ), содан кейін операционалдық-техникалық аспектінің игеруі жүреді. Адамдардың іс-әрекетінде біз әрқашан екі тарапты көре білуіміз керек: бір жағынан, ол қоғамға, екінші жағынан - орындау тәртібіне бағытталған. Адамның бұл микроқұрылымы ақыл-ой дамуының макроқұрылымында көрініс табады. Д. Б. Эльконин әртүрлі қызмет түрлерінің кезеңділігі, ауысым заңын ашты: бір түрдегі қызмет үшін, қатынас жүйесінде бағдарлау объектілерді пайдалану әдісінде бағдарлау жүргізілетін әртүрлі типтегі қызметті жүзеге асырады. Бұл бағдарлардың екі түрі арасында қайшылықтар болады. Олар дамудың себебі болып табылады. Бұл заң психиканың онтогенезі кезеңдерін (дәуірлерін) қайта қарауға мүмкіндік береді: Д.Б. Эльконин ерте балалық кезеңді жаңа туылу дағдарысымен нәрестелік кезеңге (мотивациялық-қажетттілік саланы игеруімен), 1 жас дағдарысымен және ерте балалық шақ (операционалдық-техникалық саланы игеруімен) кезеңіне бөледі; балалық шақты 3 жас дағдарысына байланысты мектепке дейінгі жас, және 7 жас дағдарысымен байланысты мектеп жасына бөледі; жасөспірімдік кезең 11–12 жас дағдарысына байланысты жасөспірімдік жас және 15 жас дағдарысымен байланысты ерте жастық шаққа бөлінеді. Д. Б. Эльконин Л. С. Выготскийдің идеясын дамыта отырып, әрбір психологиялық жасты келесі критерийлер негізінде қарастыруды ұсынды: жүктеу/скачать 35,49 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|