Бас редакторы: Серкебаев Қайрат Есенбекұлы Редакция алқасы
БАЛАЛАРДЫҢ ДҰРЫС СӨЙЛЕУІН ДАМЫТУ ҮШІН ЛОГОПЕДИЯЛЫҚ
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мұғалім-педагог
| БАЛАЛАРДЫҢ ДҰРЫС СӨЙЛЕУІН ДАМЫТУ ҮШІН ЛОГОПЕДИЯЛЫҚ
МАССАЖДЫҢ ӘСЕРІ Махамбетова Нурипа Беккожаевна Түркістан облысы, Сарыағаш ауданы «№2 Психологиялық-медициналық -педагогикалық кеңес беру» КММ Мұғалім-педагог Балалардың сөйлеу қабілетінің бұзылуы мәселесі көптеген ата-аналарды алаңдатады. Балалар дірілдеп жатқанда, олардың сөйлеуіндегі кемшіліктер ересектерге әсер етеді, бірақ үш жасқа қарай олардың қандай дыбыстарды шығармайтыны белгілі болады. Сөйлеу - бұл кішкентай адамның бүкіл әлеммен байланысының негізгі құралы. Көптеген нәрестелер үшін жылдар бойы және практикамен бұл өздігінен кетуі мүмкін, ал кейбіреулер үшін мұндай сөйлеу бұзылыстары артикуляциялық бұлшықеттердің қалыпты жұмысының бұзылуынан туындайды және физиологиялық сипатта болады. Логопедиялық жұмыстың мақсаты мен мазмұны баланың сөйлеу тілінің бұзылуының себептерін анықтап, сонымен қатар сақталған функцияларын орнына келтіру, дамыту мүмкіншіліктеріне негізделеді. Сөйлеудің дұрыс қалыптасуы үшін мидың бүкіл құрылымдарының сақталып, мүлтіксіз қызмет атқаруы қажет. Сөйлеудегі ең маңызды элементтер — есту, көру, моторика жүйесі. Ауызекі сөйлеу перифериялық сөйлеу аппаратының негізгі үш бөлімінің — дем алу, дауыс және артикуляция, бұлшық еттерінің үйлесімді жұмыс атқаруы нәтижесінде іске асырылады. Маман логопедиялық процедуралар көрсетілген ауытқуларды анықтаумен айналысады. Емдеу мақсатында сөйлеу мүшелері тексеріледі. Әр балаға жеке-жеке қарайды. Ауру ағымының факторлары мен ауырлық дәрежесі ескеріледі. Бір айға жеке сауықтыру бағдарламасы жасалады. Массаж келесі мәселелер үшін тағайындалады: -кекештену; -дизартрия; -айтылымның бұзылуы; -дауыс ақаулары (толық немесе ішінара жоғалту). Әртүрлі сөйлеу бұзылыстары бар балалардың пайызы жыл сайын артып келеді. Сөйлеу аппаратының даму патологиясы тәуелсіз ауру емес: ол орталық жүйке жүйесінің бұзылуымен бірге жүреді. Балалар невропатологтың бақылауында болуы керек. Сөйлеу ақауларымен бірге баланың зейіні, есте сақтауы, ойлауы бұзылады. Құрдастарымен араласуға, үйден кетуге ынтасыздық дамиды. Сөйлеу патологиясын емдеу кішкентай адамның болашақ әлеуметтік белсенділігінің маңызды талабы болып табылады. Статистикаға сүйенсек, балабақшадағы балалардың 30% - ында сөйлеу кемістігі бар. Ауызша сәтсіздіктердің пайда болу көздері көптеген себептер болып табылады. Дыбыстардың айтылуының бұзылуы тұқым қуалайтын факторлардан, жүктіліктің қалыпты болмауынан, ақыл-ой дамуының тежелуінен, сөйлеу аппаратының бұзылуынан туындайды. Диагнозды тек маман анықтай алады. Бұзылу ерекшеліктеріне сүйене отырып, логопед сәтсіздіктің түрін анықтайды және емдеуді тағайындайды. Артикуляциялық бұлшықеттердің әдеттегі жұмысының бұзылуы баланың дыбыстар мен сөздерді дәл айтуына кедергі келтіреді. Сөйлеу аппаратына тіл, ерін және бет нервтері жатады. Мұның бәрі нәрестелердің сөйлеуін дамытуда маңызды рөл атқарады. Балаларға арналған логопедиялық массаж массаждың жергілікті түрлеріне жатады, өйткені ол тек артикуляциялық бұлшықеттерде жасалады. Массаждың әсері ағзаға, әсіресе зат алмасу процестеріне, қан айналымына және жүйке жүйесіне пайдалы. Логопедиялық массаждың емдік және профилактикалық қасиеттері сөйлеуді қалыпқа келтіруге және нәрестенің эмоционалдық жағдайын жақсартуға көмектеседі. Толық курсты өткізу балаға сөйлеудің барлық дыбыстық кешенін меңгеруге және оның артикуляциялық аппаратын нығайтуға көмектеседі. Әдетте нәтиже оң өзгерістер болып табылады. Айқын сөйлеу қателері болған жағдайда манипуляцияның тактикасы мен түрін таңдамас бұрын пальпация арқылы сөйлеуді қалыптастыруға қатысатын барлық бұлшықеттердің жағдайын зерттейтін маманның ұсыныстарын орындау керек. Мамандар логопедиялық массажды бірнеше негізгі түрлерге бөледі: 20 20 20 • Дәстүрлі • Аппараттық құрал • Зонд • Дьякованың массажы • Өзін-өзі массаж Логопедиялық массаждың дәстүрлі түрі жеңіл сипау және ысқылау арқылы орындалады. Бұлшықеттерді босаңсу үшін маман жеңіл қозғалыстар жасайды, ал белсенді бұлшықет тонусын қалпына келтіру үшін жігерлі және жылдам қозғалыстар қолданылады. Аппараттық логопедиялық массаж үшін арнайы құрылғыларды, соның ішінде вакуумды және діріл массажерлерін пайдалану тән. Зондтық логопедиялық массаж сөйлеу моторикасының проблемаларын жоюға бағытталған. Арнайы зондтардың көмегімен тілге, таңдайға, ерінге массаж жасалады. Дьякованың логопедиялық массажы - бұл балалардағы сөйлеу проблемаларын жою үшін арнайы жасалған ең кең таралған әдіс. Өзін-өзі массаж жасау - бұл бала бірнеше әзірленген жаттығуларды өз бетімен орындайтын әдіс . Жүйе қолмен, тілмен және тістермен қозғалыстарды қамтиды. Логомассажбен емдеуді жүзеге асыру үшін маманның мұндай процедураны жүргізуде жеткілікті тәжірибесі мен дағдылары болуы керек. Баланың тым көп ауырсынуды сезінбеуі маңызды. Процедура кезінде аздап ыңғайсыздық массаждың бастапқы кезеңдерінде ғана болуы керек. Біраз уақыттан кейін бұл ыңғайсыздық толығымен жойылуы керек. Жұмысты орындау үшін маман келесі құрылғыларды пайдалануы керек: -Стерильді медициналық қолғаптар. -Процедура кезінде маска қолданылуы керек. -Жағымды хош иісі бар массаж майы. -Егер бала кенеттен көмекке мұқтаж болса, аммиак әрқашан қолында болуы керек. Логопед әр нәрестемен жеке түзету сабақтарын жүргізеді. Дұрыс массаж процедуралары артикуляциялық органдардың моторикасын жақсартады. Қан тамырларын ынталандыру миға оттегінің ағынын жылдамдатады, бұл зейінді және есте сақтауды жақсартады. Массаждың әсерінен түгелдей бұлшықеттер жүйесінің жағдайы өзгереді. Және терінің секреторлық қызметін жақсартады, оның лимфа және қан айналымын белсендіреді. Демек, ол оның тамақтануын жақсартады, метаболикалық процестерді арттырады. Массаж әсерінен капиллярлар кеңейеді, қан мен тіндер арасындағы газ алмасу күшейеді. Ритмикалық массаж қозғалыстары қанның артериялар арқылы қозғалысын жеңілдетеді, веноздық терінің ағуын жылдамдатады. Массаж бүкіл лимфа жүйесіне рефлекторлық әсер етеді, лимфа тамырларының жұмысын жақсартады. Массаж әсерінен бұлшықет жүйесінің жағдайы айтарлықтай өзгереді. Ең алдымен бұлшықет талшықтарының серпімділігі, олардың жиырылу қызметінің күші мен көлемі, бұлшықеттердің жұмыс қабілеті артады, жаттығулардан кейін олардың белсенділігі қалпына келеді. Демек, логопедиялық массаж сөйлеу процесінде басты рөл ойнайтын нерв және бұлшықет жүйесіне, жалпы адам ағзасына өте жақсы ықпалын тигізеді.. жүктеу/скачать 1,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|