Д омалау үйкелісі моментінің жұмысы. Бір дене екінші бір дененің бетімен домалаған кезде моменті домалау үйкелісінің моменті деп аталатын және қос күш домалауға кедергі жасайтыны бізге статикадан белгілі (3.34 сурет). Бұл моменттің шамасы , мұндағы – домалау үйкелісінің коэффициенті.
( – дөңгелек центрінің элементар орын ауыстыруы, ал –оның радиусы) екенін ескерсек (4.3.21) өрнегі бойынша:
.
Егер болса, онда домалау үйкелісі моментінің жұмысын былай жазуға болады:
. (4.3.25)
Дәріс-5. Жүйенің кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теорема
4.3.9 Жүйенің кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теорема
Егер жүйенің k-нөмірлі нүктесін қарастырсақ, онда бұл нүкте үшін кинетикалық энергияның өзгеруі туралы теорема орын алады. Егер осы нүктеге әсер ететін сыртқы және ішкі күштердің элементар жұмыстарын және деп белгілесек, онда бұл теореманың дифференциалдық түрі былай жазылады:
.
Осындай теоремаларды жүйенің барлық нүктелері үшін жазуға болады. Бұл теоремаларды қоссақ, нәтижесінде мына өрнекті аламыз:
немесе (4.3.16) өрнегін ескерсек:
. (4.3.26)
(4.3.26) өрнек жүйенің кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теореманың дифференциалдық түрі болады.
Жүйенің кинетикалық энергиясы Т0 –ге тең болатын бастапқы уақыт пен жүйенің кинетикалық энергиясы Т1 –ге тең болатын шекті уақытты қарастырайық. Жүйе бастапқы орыннан шекті орынға орын ауыстырғанда (4.3.26) өрнегінің екі жағынан да интеграл алсақ, жүйенің кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теореманың интегралдық (шекті) түрін аламыз:
, (4.3.27)
демек жүйе шекті орын ауыстырғанда оның кинетикалық энергиясының өзгеруі осы орын ауыстыруда жүйеге әсер ететін барлық сыртқы және ішкі күштердің жұмыстарының қосындысына тең.
Екі дербес жағдайды қарастырайық.
Достарыңызбен бөлісу: |