ТАБЫСТАР ЖӘНЕ ШЫҒЫСТАР ЖОСПАРЫ
Табыстар және шығыстар жоспары (қаржылық-шаруашылық қызметтің нәтиже-
лері туралы есеп) бірінші жылы бизнестегі ай сайынғы табыстарды (өткізу), шығы-
стар мен таза табысты (пайда) бейнелейді. Бастапқыда бизнес өте осал болатын-
дықтан, табыстар мен шығыстар жоспарын құрған кезде пессимистік нұсқада жа-
сауыңыз қажет. Шығыстарды ойлағаныңыздан жоғарылау, ал өткізу (сату) көлемін
төмендеу болжаңыз. Соның нәтижесінде, егер алғашқыда жұмыс жүрмесе де, биз-
нес өзін сақтап қалады.
Жоспарларды құрған кезде ақпарат іздеңіз және оны қолданыңыз.
ЖАЛПЫ АҚШАЛАЙ ТҮСІМ БОЛЖАМЫ
Сүт өнімін өткізу болжамы, теңге
Атауы
Қаңтар Ақпан Наурыз Сәуір Мамыр Мау-
сым Шілде Тамыз
Қыр-
күйек Қазан
Қара-
ша
Желтоқ-
сан
Сүт (2,5%), литр
-
-
-
-
4 937 4 937 4 937 4 937 4 937
-
-
-
1 литр бағасы, теңге
80
80
80
80
80
80
80
80
80
80
80
80
Сомасы, теңге
-
-
-
-
394
971
394
971
394
971
394
971
394
971
-
-
-
Кілегей (20%), литр
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1 литр бағасы, теңге
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
Сомасы, теңге
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
163
Қаймақ (20%), кг
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1 литр бағасы, теңге
1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500
Сомасы, теңге
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Май (72,5%), кг
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1 литр бағасы, теңге
2 500 2 500 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200 2 200
Сомасы, теңге
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Ірімшік (5%), кг
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1 литр бағасы, теңге
700
700
250
250
250
250
250
250
250
250
250
250
Сомасы, теңге
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Сүт өнімі бойынша
жалпы ақшалай түсім,
теңге
-
-
-
-
394
971
394
971
394
971
394
971
394
971
-
-
-
Жобадан түсетін ақшалай түсім, мың теңге
Көрсеткіштер атауы
2018
ж
2019
ж
2020
ж
2021
ж
2022
ж
2023
ж
2024
ж
2025
ж
2026
ж
Жоба
бойынша
барлығы
Ішкі нарықта етті өткізуден
түскен ақшалай түсім
-
-
1 650 1 650 1 650 2 310 2 970 3 960 8 250
22 440
Сүт өнімін өткізуден түскен
ақшалай түсім
1 975 2 765 3 588 4 411 5 892 7 373 9 315 11 882 13 824 61 023
Жалпы түсім
1 975 2 765 5 238 6 061 7 542 9 683 12 285 15 842 22 074
83 463
Біздің мысал бойынша қаржыға қажеттілік пен пайда және залал туралы есеп
былайша көрсетіледі:
ПАЙДА МЕН ЗАЛАЛ ТУРАЛЫ БОЛЖАМДЫ ЕСЕП
Көрсеткіштер атауы
2018
ж
2019
ж
2020
ж
2021
ж
2022
ж
2023
ж
2024
ж
2025
ж
2026
ж
Жоба
бойынша
барлығы
Тауарларды сатудан түскен
табыс
1 975 2 765 5 238 6 061 7 542 9 683 12 285 15 842 22 074 83 463
Шегеруге жұмсалатын
шығыстар
1 418 2 489 2 999 3 458 3 929 4 613 5 546 6 746 7 628 38 826
Құрылыс-монтаж жұмыста-
ры мен ауылшаруашылық
техникасының өтелімі
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Сыйақы төлеуге жұмсалатын
шығыстар
131
225
215
169
119
69
19
0
0
947
Салық салынатын табыс
425
51
2 024 2 434 3 494 5 001 6 719 9 096 14 446 43 690
ЖТС (есептеу)
59
83
157
182
226
290
369
475
662
2 504
ЖТС-ты факті бойынша
төлеу
59
83
157
182
226
290
369
475
662
2 504
Негізгі қызметтен түскен
таза табыс (залал)
366
(32)
1 867 2 252 3 267 4 711 6 351 8 621 13783 41 186
Мемлекеттік дотациядан
түскен таза табыс
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ҚҚС-ты төлеу бойынша
жеңілдіктен түскен таза
табыс
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Таза табыс, жиыны
366
(32)
1 867 2 252 3 267 4 711 6 351 8 621 13 783 41 186
164
«БАСТАУ БИЗНЕС» ЖОБАСЫ АЯСЫНДА КӘСІПКЕРЛІК
НЕГІЗДЕРІН ОҚЫТУ БОЙЫНША ОҚУ ҚҰРАЛЫ
Алынған несиелер мен олар бойынша төленетін сыйақылар
Несиені өтеу кестесі
Көрсеткіштер атауы
2018
ж
2019
ж
2020
ж
2021
ж
2022
ж
2023
ж
2024
ж
2025
ж
2026
ж
Жоба
бойынша
барлығы
Негізгі қарызды төлеу, мың
теңге
-
-
556
833
833
833
694
-
-
3 750
Сыйақы төлеу, мың теңге
-
356
215
169
119
69
19
0
0
947
Несие бойынша төлем-
дердің барлығы, мың теңге
-
356
771
970
960
902
714
0
0
4 673
Жобаны жоба бастамашысының меншікті қаражаты, сонымен қатар қарыз ка-
питалы арқылы қаржыландыру жоспарланып отыр.
Жоба құны
Атауы
Сомасы, теңге
Несие қаражаты
Меншікті қаражат
Сомасы, теңге
%
Сомасы, теңге
%
Күрделі шығыстар
8 800 000
-
0%
8 800 000
100%
Мал азығын сатып алу және
айналым қаржысы
750 000
750 000
20%
-
0%
Мал сатып алу
3 000 000
3 000 000
80%
0%
Барлығы
12 550 000
3 750 000
100%
8 800 000
100%
8.4. ТҮСІМДЕР ЖОСПАРЫ, АҚША ҚАРАЖАТЫ ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ
БОЛЖАМЫ
ҚОЛМА-ҚОЛ АҚША ҚАРАЖАТЫ ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ЖОСПАРЫ
Ақша қаражаты (қолда бар қаражат) қозғалысының жоспары күтілетін ай
сайынғы түсім мен ақшалай қаражаттың жұмсалуын болжайды. Осындай жоспар
кез келген уақытта қолдағы қаражаттың артық жұмсалмауына көмектеседі.
Бизнесте ақшаның мақсатсыз жұмсалуының көптеген себебі бар. Мысалы:
• сізге сатуды бастағанға дейін тауарлар мен шикізатты сатып алуға тура келеді.
Бұл түсім болмай тұрып ақшаның шығындалып жатқанын білдіреді;
• егер сіз клиенттеріңізге несие беріп жатсаңыз, онда олар сізге ақшаны дереу
қайтармайтынына көнуіңіз керек. Клиенттер несиелерді қайтарғанға дейін, сіз тау-
арлар мен материалдардың көп мөлшерін сатып алуға мәжбүрсіз;
• сізге жабдықтар сатып алу қажет. Жабдықтар болашақта пайда әкелуге көмек-
теседі, бірақ бұл кейін болады, ал жабдықтар үшін ақшаны сатып алған кезде бе-
руге тура келеді.
Инвестициялардың экономикалық тиімділігінің көрсеткіштерін есептеу
Жоба тиімділігі көрсеткіштерінің жүйесі көрсеткіштердің екі тобымен беріледі:
кәсіпорынның қаржылық жағдайының көрсеткіштері және дисконттаудың
таңдалған мөлшерлемесі бойынша есептелген инвестициялар тиімділігінің көрсет-
кіштері.
Инвестициялық жоба тиімділігін есептеуге қолданылатын негізгі көрсеткіштер
ретінде:
1. таза ақша ағыны;
165
2. өтелімділік мерзімі;
3. таза дисконтталған табыс;
4. табыстылықтың ішкі нормасы;
5. шығыстар мен инвестициялар табыстылығының индекстері ұсынылады.
Таза ақша ағыны – (басқа атаулары – таза табыс, ТТ, Net Value, NV) капиталдың
құйылуы мен жылыстауына байланысты төлемдерден басқа (яғни меншікті капитал
мен қарыз қаражатынсыз) жобаның барлық төлемдерінің сомасы сияқты есепте-
леді.
Достарыңызбен бөлісу: |