2.Төмендегі мысалда әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтаңыз
«Мен өзім тауда туыс тасында өстім,
Жасымнан мұз төсеніп, қарды кештім,
Асқарда аршалыға қозы жайып,
Бұлттың аспандағы қасында өстім»
Концептілерді талдау барысында төмендегідей бірізділік ұсталынады:
Туған жер,Ата қоныс,«Атамекен» макроконцептісі,Отан,дала,«Атамекен» макроконцептісін құраушы логикалық модельдер ел Ата-бабасының (өзінің ғана емес) кіндік қаны тамған жер,Ата-бабасының бейіті жатқан жер
Атамекен болатын жердің таңдалуы, Алланың қалауымен жүзеге асырылады,Ата-бабаның қаны төгіліп, жаудан қорғап алған жер,«ағайын-туыс»ортасы
Атамекен дегеніміз…
І.Жансүгіров поэзиясындағы «Атамекен» концептісі
Қазақ танымындағы «Атамекен» концептісінің логикалық моделі «Отан», «Туған жер», «Ата қоныс» сияқты күрделі логикалық ассоциациялардан тұрады. Оны тіліміздегі «Ата қоныс — алтын мекен», «Отансыз адам — ормансыз бұлбұл» т.б паремиологиялық бірліктер құрамынан көруге болады
Біз «туған жер», «ел» концептісінің қазақ танымында қандай ұғым беретінін қарастыра отырып, халықтың басынан кешкен өмірін, ұлттық ерекшелігін, дүниетанымын тани аламыз, адамзатты табиғатты, Отанын сүюге тəрбиелейміз. «Туған жер» концептісін зерделеу арқылы адамның ой мен түсінігін тұжырымдап тілдің этнолингвистикалық сипатын айқындай аламыз.
Ілияс Жансүгіров шығармаларында «Атамекен» концептісі «дала», «туған жер» мағыналас ұғымдарымен сипатталып, былайша көрініс тапқан. «Атамекен» ең алдымен, туып-өскен, өсіп-өнген мекен.
Мен өзім тауда туып, тасында өстім,
Жасымнан мұз төсеніп, қарды кештім; Асқарда Аршалыға қозы жайып,
Бұлттың аспандағы қасында өстім («Құлагер» позмасынан)
3.Жазылымда қарастырылатын екі аспект- үйлесімділік пен жүйелілік
Жазылымда қарастырылатын бір екі аспект- үйлесімділік пен жүйелілік.
Үйлесімділік дегеніміз сөйлеу және жазу тілінде грамматикамен сөздердің логикалық үйлесімде болуы. Ал үйлесімділік құралдары мыналар: үстеулер (кейін, сосын, келесі); есімдіктер (ол, сол, бұл,); шылаулар (дегенмен, әйткенмен, себебі).
Жүйелілік дегенге келетін болсақ, ол оқырманға түсінікті болу үшін жазу тіліндегі идеялардың жүйелі және логикалық дұрыс байланыста болуы.
Белгілі бір жазылымды толық орындау үшін бірнеше қадамдар жасалады:
-Әуелі жазғың келетін нәрсені анықтап алу.
-Ойыңды дұрыс жеткізуді жоспарлау
-Бірінші нұсқасын (өзгертілуі мүмкін жазылым түрі) жазып көру
-Түзету ( қателерді түзету және мазмұнын толықтыру)
-Тексеріп шығу (сауаттылыққа тексеру және түзеу)
-Дұрыс нұсқаны (екінші немес соңғы нұсқаны жазып шығу) жазу.
Жазылымды үйретудің бірнеше жолдары бар. Солардың ең бастылары продуктивті жазылым және процесті жазылым.
Достарыңызбен бөлісу: |
