Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»


Ылғал  ауа  параметрлерінің  күйі



Pdf көрінісі
бет15/269
Дата24.02.2022
өлшемі9,2 Mb.
#26346
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   269
Байланысты:
Iztaev astyk keptiru

Ылғал  ауа  параметрлерінің  күйі.  Ылғал  ауа  күйі  барлық 

газдар  сияқты  кез  келген 2 параметрді  байланыстыру: 

температура,  қысым,  көлем  жəне  тығыздықпен  анықталады. 

Ылғал  ауа  ρ  қысымында, t температурасында  тұр  делік. 

Санамызбен  одан V көлемін  бөліп  алайық  (2а-сурет).  Бұл 

жағдайда онда ылғал ауаның m салмағы болады, ол m

қ.а.

 – құрғақ 



ауа салмағы мен m

б

 – бу салмағынан құралады, яғни, m=m



қ.а.

+m

б



Енді  осы  көлемнен  қандай  да  бір  тəсілмен  температурасын 

өзгертпестен, құрғақ ауаны мүлдем алып тастаса, онда су буының 

салмағы – m

б

 қалады. Көлемдегі қысым төмендеп ρ



б

 тең болады. 

Оны  құр  будан  пайда  болатын  су  буының  парциальды  қысымы 

(яғни жартылай) деп атайды(2ə-сурет). Будың тығыздығы ρ

б

 деп 


будың  салмағының m (кг)  сол  бу  алып  тұрғын  оның  көлеміне  


 

28

 



V (м

3

)  қатынасын  айтады  (дəл  сол  көлемді  ылғал  ауа  да  алып 



жатады), яғни: 

 

.



V

m

б

б



                                    (7) 

 

Дəл  сол  сияқты  егер  су  буын  алып  тастаса, V көлемде  ρ



қ.з

 

парциальды  қысымымен  құрғақ  ауа  массасы  m



қ.а

  қалады(2б-



сурет). Құрғақ ауа тығыздығы ρ

б

=m



қ.а

/V, ал ылғал тығыздығы ρ′ 

= ρ′

қ.а


 + р′

б

 тең болады.  



Дальтонның заңына сəйкес ылғал ауаның жалпы қысымын р 

деп  ылғал  ауа  құрамындағы  құрғақ  ауа  мен  су  буының  (газды 

қоспа)  парциальды  қысымдарының  қосындысы  түрінде  алуға 

болады: 


 

.

.



б

а

к

р

р

р



                                       (8) 

 

Жер  бетіне  жақын  тұста  қоршаған  ауаның  атмосфералық 



қысымы В жəне оған қатысты (7) қатынасын келесі түрде жазуға 

болады: 


 

В = р′

қ.а

 + р′

б

.                                             (9) 

 

Кейбір  астық  кептіргіштерде,  мысалы  тікелей  ағысты 



шахталық кептіргіште ауа қысымы (кептіру агенті) атмосфералық 

ауадан 1...2% ерекшеленеді.  Сондықтан  мұндай  кептіргіштерде 

есептеу  жүргізу  үшін  əдетте (8) теңдеуді  пайдаланады.  Егер 

қысымда  едəуір  айырмашылықтар  болса, (7) жалпы  формуланы 

пайдаланады.  

Ылғалды  ауаның  меншікті  көлемі  (м

3

/кг)  деп  ылғал  ауа 



көлемінің  сол  ауа  кіретін  құрғақ  ауа  мен  будың  жалпы 

қосындысына қатынасы, яғни: 

 

υ=V/(m

қ.а

 +m

б

).                                     (10) 

 



 

29

 



Алайда,  есептеулерде  басқа  шаманы  υ

0

  (м



3

/кг):  ылғал  ауа 

көлемінің  ауаның  құрғақ  бөлігінің  массасына  қатынасын 

пайдаланған қолайлы. 

 

υ

0

=V/m

қ.а

                                            (11) 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   269




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет