Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары

Шығарылуы. 1. Сусыз тұздың еру энтальпиясын анықтаймыз. Ол үшін массасы 11,1 г тұз ерігенде бөлінген жылудың мөлшерін Q=m∙c∙∆t формуласы бойынша есептейміз, мұндағы m – судың массасы; с – меншікті жылу сыйымдылығы; ∆t – су температурасының көтерілуі.

Q = 200 г ∙ 4,184 Дж∙г^-1∙К^-1 ∙ 8,9 К = 7450 Дж = 7,45 кДж

1 моль СаСl₂ – үшін (M(CaCl₂) = 111 г/моль);

2. Еру процесін бір стадияда (1) немесе екі стадия (2) түрінде көрсетуге болады:

1) CaCl₂(қ) + aq → ерітінді, ∆Н₁

2) CaCl₂(қ) + 6H₂O → CaCl₂(қ)∙6H₂O, ∆Н₂

3) CaCl₂∙6Н₂О(қ) + aq → ерітінді, ∆Н₃

Гесс заңы бойынша ∆Н₁ =∆Н₂ + ∆Н₃,

∆Н₂ =∆Н₁ - ∆Н₃, мұндағы ∆Н₁=-74,5 кДж/моль, ал ∆Н₃=19,08 кДж/моль (есептің берілгені бойынша); олай болса, тұздың гидратациялану энтальпиясы:

∆Н₂ = -74,5 – 19,08 = -93,6 кДж/моль.

Мысал 2. Массасы 10 г аммоний хлоридін 233 г суда еріткенде ерітіндінің температурасы 2,80 градусқа төмендеген. Аммоний хлоридінің еру энтальпиясын анықтаңыз.

Шығарылуы. Ерітінді өте сұйытылған болғандықтан

с(NH₄Cl) = с(H₂O) = 4,184 Дж∙г^-1∙К^-1 деп аламыз.

m_еріт. = m_су + m_е.з = 233 + 10 = 243 г

Сіңірілген жылу мөлшерін Q=m∙c∙∆t формуласы бойынша есептейміз.

Q = 243 ∙ 4,184 ∙ (-2,80) = -28,44 Дж ≈ 2,84 кДж.

ал энтальпияның өзгеруі:

∆Н = 15,2 кДж/моль.
1. Берілген еріткіштердің қайсысында: спиртте (∆Н=6,69), бензолда (∆Н=17,57) және төртхлорсутекте ∆Н = 24,37 кДж/моль йод жақсы ериді?

І₂(қ) → І₂(ер.) процесіндегі энтропияның өзгеруін үш жағдайда да бірдей деп аламыз.

2. Белгілі температурадағы газдардың суда еру процесінің тепе-теңдік кезіндегі нұсқасы берілген:

1) H₂S(г) H₂S(ер.), ∆Н₁ = -19,24 кДж/моль.

2) SO₂(г) SO₂(ер.), ∆Н₂ = -35,98 кДж/моль.

Екі жағдайдағы энтропияның өзеруі (∆S) шамалас деп алып, қай газдың көбірек еритінін түсіндіріңіз.

3. Берілген жағдайларда еріткіш пен еріген зат арасында әрекеттесулердің қандай түрлері орын алуы мүмкін: 1) калий хлориді суда; 2) йод спиртте; 3)глюкоза суда; 4) спирт суда; 5) бензол трихлорсутекте ерігенде?

4. Төмендегі берілген заттардың қайсысы суда, қайсысы полюссіз еріткіш – бензолда жақсы ериді: NaHCO₃, HCl, I₂, C_­6H₁₄? Неліктен?

5. Тұздың 90⁰С температурадағы ерігіштігі 204,9 г/100 г Н₂О ал 10⁰С-та – 21,2 г/100 г Н₂О. Осы тұздың қаныққан ерітіндісін 90⁰С-тан 10⁰С-қа дейін салқындатқанда 367,4 г тұз кристалданған. Қаныққан ерітінді даярлау үшін (90⁰С) қанша тұз және қанша су жұмсалғанын есептеңіз. Жауабы: 409,8 г; 200 г.