Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары
Судың диссоциациялануы. Сутектік көрсеткіш
жүктеу/скачать 5,37 Mb.
|
| Судың диссоциациялануы. Сутектік көрсеткіш.
Қайталау сұрақтары. Судың иондық көбейтіндісі дегеніміз не? Оны қалай анықтауға болады? Сутектік көрсеткіш (рН) қалай анықталады? Реакцияның ортасын анықтау үшін (сілтілік орта болса да) рН шамасын білу жеткілікті. Неліктен? рН + рОН = 14 екендігін дәлелдеңіз. Қышқылдық, бейтарап және сілтілік ортада сутек иондары мен гидроксид – иондардың концентрациясы қандай болады? Мысал 1. Концентрациясы 0,001 моль/л HCl ерітіндісінің рН есептеңіз. Шығарылуы. HCl толық диссоциацияланғанда сутек иондарының концентрациясы берілген ерітіндінің молярлық концентрациясына тең болады: HCl H+ + Cl- 0,001 0,001 0,001 рН = -lg[H+] = -lg 0,001 = -lg 10-3 = -(-3) = 3.
Шығарылуы. Н2SО4 молекуласы диссоциацияланғанда екі Н+ катионы түзіледі: Н2SО4 2Н+ + SО42-, олай болса [H+] = 2∙0,001 = 0,002 моль/л; 2∙0,001 0,001 рН = -lg[H+] = -lg 0,002 = -lg 2∙10-3 = -lg 2 – lg 10-3 = -0,3 – (-3) = 2,7. Эквиваленттің молярлық концентрациясы Ceq(H2SO4)=0,001 моль/л H2SO4 ерітіндісінде [H+]=0,001 моль/л; pH=3 болатынына көңіл аударыңыз. Мысал 3. Концентрациясы с(NaOH) = 0,001 моль/л NaOH ерітіндісінің рН анықтаңыз. Шығарылуы. ОН- иондарының концентрациясы ерітіндінің молярлық концентрациясымен бірдей болады: NaOH Na+ + OH- 0,001 0,001 0,001 Ерітіндінің рН-ын екі түрлі жолмен есептеуге болады: [H+] [ОH-] = 10-14 (250С) болғандықтан, рН=-lg[H+] = -lg 10-11 = –(-11) = 11. рН + рОН =14. рОН=-lg[ОH-]= -lg 10-3= –(-3)=3. рН=14 – рОН= 14–3 = 11. Мысал 4. рН=4,60 тең ерітіндідегі сутек иондарының концентрациясын анықтаңыз. Шығарылуы. рН=-lg[H+]; [H+] = 10-рН = 10-4,60 = 2,5∙10-5 моль/л. Мысал 5. Құмырсқа қышқылының 1%-дық ерітіндісінің (тығыздығы ρ=1 г/мл, К=2,1∙10-4) рН есептеңіз. Шығарылуы. 1 л 1%-дық ерітіндіде (ρ=1 г/мл) 10 г НСООН бар, олай болса рН=-lg 6,8∙10-3 = -lg 6,8 – lg 10-3 = 3 – 0,83 = 2,17. Мысал 6. Концентрациясы 0,2н бір негізді әлсіз қышқылдың диссоциациялану дәрежесі 3% тең. Ерітіндідегі сутек иондары мен гидроксид-иондарының концентрациясын және рН есептеңіз. Шығарылуы. Бірнегізді қышқылдың диссоциациялану теңдеуі: НА Н+ + А- Қышқыл бірнегізді болғандықтан СМ=СН, олай болса [HA] = 0,2 н = 0,2 M. [H+] = C∙α = 0,2 M ∙0,03 = 0,006 M = 6∙10-3 моль/л рН=-lg (6∙10-3) = 3 – lg 6 = 2,22. Мысал 7. Сұйытылған 0,0365%-дық HCl ерітіндісінің тығыздығы мен f(H+) бірге тең деп алып, осы ерітіндінің рН есептеңіз. Шығарылуы. Көлемі 1 л ерітіндінің массасы (ρ=1г/мл) 1000 г, 1л ерітіндідегі HCl массасы M(HCl) = 36,5 г/моль. [H+]= 1∙10-2 моль/л, pH = 2. 1. Сутек иондарының концентрациясын [H+] моль/л: 1) 10-7; 2) 2∙10-3; 3)5∙10-9 деп алып, ОН- иондарының концентрациясын есептеңіз. Жауабы: 1) 10-7; 2) 5∙10-12; 3) 2∙10-6. 2. Сутек иондарының концентрациясы [H+] моль/л: 1)3,2∙10-5; 2)6,5∙10-11; 3) 4,9∙10-12 болатын ерітіндінің рН есептеңіз. 3. Иондарға толық диссоциацияланады деп есептеп, берілген қышқыл ерітінділерінің рН анықтаңыз: 1) c(HCl) = 0,002; 2) c(HNO3) = 0,015; 3)c(H2SO4)=0,00025; 4) c(H2SO4)=0,0025 моль/л. 4. Иондарға толық диссоциацияланады деп есептеп, берілген сілті ерітінділерінің рН анықтаңыз: 1) c(КОH) = 0,01; 2) c(Са(ОH)2) = 0,0005; 3)c(Са(ОH)2) = 0,001 моль/л. 5. Концентрациясы 1%-дық КОН ерітіндісінің тығыздығын 1 г/см3 деп алып, осы ерітіндінің рН есептеңіз. 6. Аммиак гидратының NH3∙H2O 0,1 моль/л ерітіндісінің рН есептеңіз. 7. Сірке қышқылының 0,1 моль/л ерітіндісінің рН есептеңіз. 8. Аскорбин қышқылы (с-витамині) әлсіз бірнегізді органикалық қышқылға жатады. Диссоциациялану константасы 8∙10-5. Құрамында 0,1 моль/л С витамині бар ерітіндінің рН есептеңіз. 9. Адам қанының рН=6,35, ал асқазан сөлінің рН=1,5 тең. Қандағы және асқазан сөліндегі сутек иондарының концентрациясын есептеңіз. 10. Сірке қышқылының 0,1 М ерітіндісінің 1 литріне массасы 8,2 г натрий ацетатын қосқанда ерітіндінің рН-ы қалай өзгереді? жүктеу/скачать 5,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|