Субстраттың (S) ферментпен әсерін бірінші рет неміс ғалымы Эмиль Фишер зерттеген. Оның гипотезасы (1880) бойынша, субстрат ферменттің активті орталығына «кілт пен құлып» сияқты келеді
Фермент реакцияны катализдеу үшін ол бір немесе бірнеше субстратпен қосылуы керек.Ферменттің белок тізбегі глобула үстінде саңылау пайда болатындай бұрылады ДА ОҒАН СУБСТРАТ КЕЛІП ҚОСЫЛАДЫ
Ферменты
Фишер теориясы : Фермент субстратқа құрылымдық комплементарлы
Бұл аудан субстрат қосылу сайты деп аталады.
Ферменттің активті орталығы – реакция жүру орыны
Субстрат – Ферменттің активті орталығымен байланыс түзетін молекула
E+S
ES
EP
E+P
Схема каталитического действия фермента
с образованием фермент-субстратного комплекса
Энергия активации понижается в присутствии фермента.
Ферменты
Ферметтермен реакцияларды катализдеу мысалдары
Сыртқы ортаның фермент активтілігіне әсері
Қысым, орта РН, температура, тұздар концентрациясы.
Ферменттер белсенділігінің регуляциясы
Жасушадағы ферменттер белсенділігінің ең басты факторлары:
- ферменттер саны,
- жасушадағы ферменттердің орналасуы (орны, атқаратын қызметі),
- рН деңгейінің өзгеруі, температура
- субстраттар саны,
- аллостерикалық эффекторлар, активаторлар мен ингибиторлар
Ферментативті катализдың жылдамдығы температураға тәуелді.
Температураның әсері:
Ферментативті реакцияның жылдамдығына температураның әсерін температуралық коэффициент ( Q10) арқылы белгілейді :
