Бижан бижан Ж.Қ. Павлодар, 2015

Бижан Ж. К-
Щ
'ЫҚ
Қазақстанның табиғи байлығының ширегі де жоқ.  Бірақ,  нарықтық
қатынасты  жетік  игерудің, 
дүниежүзіндеп 
мемлекеттермен 
өркениетті  байланыс  жасаудың,  экономика,  техника,  ғылым 
салаларын бірлесіп шешудің нәтижесінде мол байлыққа ие болған. 
Әр  адамға  қайда  оқимын,  қайда  барамын  десе  дүрыс  жағдай 
жасапған.  Соны  көріп,  Қазақстанның табиғи  байлығына,  кепұлтты 
халқының ынтымағына,  қазақ халқының талантына сүйеніп, біздің 
бапапарымыз,  немерелеріміз,  қазіргі  жастар,  замандастарым 
алаңсыз  өмір  сүретін,  әлемге  белгілі  зайырлы  мемлекет  қүрсақ 
деп ойлап келемін», -д е д і.
Елбасының  сонда  айтқан  пікірі  негізінде  1993  жылы  5 
қарашада  «Болашақ»  хапықарапық  стипендиясын  тағайындау, 
1997  жылы  «Болашақ»  бағдарламасы  бойынша  мыңдаған 
жастарды  шетелде  оқытуға жол  ашты.  Астанадағы  Н.  Назарбаев 
Хапықаралық университетінің және  еліміздің  барлық  өңірлерінде 
Н.  Назарбаев университеттерінің ашылуы да сол бағдарламаның 
мазмүнды жалғасы деп білеміз.  Қазақстанның тұңғыш Президенті, 
¥лт  көшбасшысы-Елбасы  Н.Ә.  Назарбаевтың  көрегендікпен 
ойластырған  бүл  идеясының  нәтижесі  елімізді  әлемдік  озық 
30  елдің  қатарына  жеткізу  бағытында  жаңа  инновациялық 
технологияларды  трансформациялау  арқылы  білімдену  мен 
идеясына үласты.
Режиссер/ Раихан Жолдасова 
Операторы Солтан Жолдасов
1.12.1991 ж.
т
154
М

f
ЖЕТІНШІ СЕССИЯ 
(репортаж)
Ои толцыны <1 бөлім)
1
Кадрде  Алматы  қаласының  қысқы  көрінсі,  стенд-ап. 
Жапалақтап  жаңа  жауған  аппақ  қар  қала  көшелеріне  ерекше 
керкем  керініс  берген.  Әлемдегі  әсем  қалалармен  тең  түсетін 
Алматы бүгін жүрекке дауа таза ауасымен жаныңды тербейді. Ауа 
лебі  тынысыңа  жаңа  күш  беріп  тұр.  Осындай  толғаныс  мені  ел 
тарихының белестеріне алып келді.
Кадрде сессия залынан көрініс, кадрден тыс репортер. Екі 
жүз елу жыл бойы қолына қару ұстап, азаттық үшін күрескен қазақ 
бостандықтың орнына босқынға үшырады.  Бірқатары шартарапқа 
тарыдай  шашырап  кетті.  Енді  бір бөлігі  елінің ортасында  ойранға 
үшырап  голощекиндік  азап  аштық  пен  сталиндік  зүлымдыққа 
үшырады.  Арқапы  ақын  Жүбан  Молдағалиев  мүны:  «Мың  өліп, 
мың тірілген», -  деп күйзеле жазды.
«Үй  іші  толған  жансың,  бір-біріңе  мейман  жансың»,  -  деген 
арғы ата-бабамыздан келе жатқан сөз бар. Халқымыздың пейілінің 
кеңдігін  үнемі  сақтауға  демеу  болып  келе  жатқан  осы  сөздің 
қүдіретіне  тағы  бір  таңданасың.  Желтоқсанның  16  жүлдызында 
санапуан  саққа  ой  жүгіртіп  пікір  таластан  кейін  12  депутат  қана 
қарсы  болып  270  депутат  қолдап,  қол  көтеріп,  басым  көпшілік 
дауыспен «ҚР Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» ҚР Констиуциялық 
Заңы қабылданды.
Қазақ  ССР  Жоғарғы  Кеңесінің  бүгінгі  жетінші  сессиясында, 
яғни  1991  жылғы  16  желтоқсанда  «ҚР  Мемлекеттік  тәуелсіздігі
турапы» Заңы қабылданды.
Кадрде  репортер.  Бүгін  Тәуелсіздікті  аңсаған  қазақстандық- 
тар бір-бірінен сүйінші сүрап, ақсарбас айтқан күннің куәсі болдық. 
Сол  күні  өткен  баспасөз  конфернецияда  заң  ғылымдарының 
докторы,  профессор Сүлтан Сартаев алғашқы болып сөз алды.
Кадрде  Султан  Сартаев.  Қабылданған  Заңның  кіріспесінде 
назар  салыңыздар!  «ҚР  Жоғарғы  Кеңесі  Қазақстан  халқының 
еркін  білдіре  отырып,  Адам  қүқыларының  жаппыға  бірдей 
Декларациясында,  халықаралық  қүқықтың  жалпы  жүрт  таныған 
өзге  де  нормаларында  баянды  етілген  жеке  адамның  қүқықтары 
мен  бостандықгарының  үстемдігін  мойындай  отырып,  ядролық

______________ Бижан Ж. Қ.______________  
'~ ^ U
жүргеніміздің  өзі  азаттық
туып
рқаруды таратпау принципі  мен  қарусыздану процесінде адапдғын  ^
мәлімдей отырып, ҚР Мемлекетттік тәуелсіздіпн салтанатты түрде 
жариялайды»,  -  деп  жазылған.  Бұл  -  тәуелсіздігіміздің  тұғырын 
бекітуге бағыт берілген түйін.  Ендігі  бағыт осы  Заң қағидаларына 
сүйеніп, дүниежүзінің елдерімен саяси, экономикалық және мәден 
байланысты ешкімге қарайламай, Қазақстан мемлекеті өзі шешеді. 
Еркіндік жолындағы алғашқы қадам қүтты болсын!
Кадрде  репортер.  Желтоқсан  айының  19-жұлдызының 
таңертеңгі  мәжілісінің  алғашқы  үзілісінде  халық  депутаты  Әбіш 
Кекілбаевқа  кездесіп  тұрмын.  Әбіш  Кекілбайұлы,  Павлодар 
студиясының 
көрермендері 
Жоғарғы 
Кеңес 
сессиясының 
жүмысынан  беріліп  жүрген  хабарлардан,  репортаждардан  Сіздің 
белсенді қызметіңізді керіп жүр. Еліміздіңтәуелсіздігіженіндегі Заң 
жобасын  талқылау  кезіндегі  белсенділігіңізге  біздің  түсіру  тобы 
куә болып  отыр.  Осы мәселеге байланысты жағымсыз пікірлердің
белең алу себебі не деп ойлайсыз?
Кадрде  Әбіш  Кекілбаев.  Азаттық  алып  жүрміз,  осы
ұлты»  деген  сездің  езін  Заңға  енгізбесек те  азаттық  бар  ғой»,  -  
деген кеңілді қүлазытатын теріс пікірлерді аузы барып айтушылар 
болғанымен  депутаттардың  басым  көпшілігі  дұрыс  кезқарас 
жасап  тәуелсіздікті  жақтады.  Менің  байқауымша,  мынау  күн 
сайын  өзгеріп,  қүбылып  түрған  кезеңде  тәуелсіздік  турапы  Заң 
жобасын  бірауыздан  бекіту  оңай  болмағандығын  өздеріңіз  де 
кердіңіздер.  Соған  қарамастан,  қол  жеткізілген  осы  тәуелсіздік 
арқылы шетелдермен тығыз байланысты нығайтып, экономикалық 
жағдайды  өзіміз  жақсартуымыз  қажет.  Мәдени  байланысты  да 
тәуелсіз  ел  қажеттігіне  сай  жүргізу болашақтағы  басты  міндетіміз
болмақ.
Кадрде мәжіліс залындағы керініс, кадрден тыс репортер. 
«Түйе  жүктен  қүтылмас,  ат  арбадан  қашып  қүтылмас»,  — 
дегендей  «Мемлекеттік  ауыл  шаруашылығы  кәсіпорындарының 
мүлкін  жекешелендіру  туралы»  Заң  жобасын  талқылауға  ауыл 
шаруашылығы  қызметкерлері  -  халық депутаттары,  өз  пікірлерін 
кезектесіп ортаға салуға белсене кірісті. Бұл Заң жобасын Кеңестік 
дәуірдің  алғашқы  ұжымдастыру  кезеңіндегідей  социалистік 
жарысқа  қойып,  «табысқа  бас  айналушылық»  деген  мақаланы 
екінші  рет  кім  жазар  екен?  -   деді  көкірегіндегі  наразылығын

О й   ТОЛКЫНЫ  (I  б ө л ім )
« и и « и ш и и и м и м м я и Ш ^ И Д И р Й ІМ Й Й Й Й я Й ІИ І^ Іи Һ И ІІІЙ < |< И И И Ш ІМ ІІІИ » ІІМ ІИ ІІМ Й > ІІЙ < И Й І^ ^
жасыра  алмаған  бір депутат.  Оған  Қазақ ССР Жоғарғы  Кеңесінің 
төрағасы Серікболсын Әбділдин:  «Сіз жазасыз», -  деп әзіл-шыны 
аралас жауап қайтарды.
Шынында  құлдырап  бара  жатқан  ауыл  шаруашылығын 
дұрыс жолға  қоюда  қателік жіберілсе,  оның  ауыртпалығын  ауыл 
шаруашылығы  қызметкерлері  көтереді  ғой.  Сондықтан,  халық 
депутаттары бұл Заң жобасының әр тармағын мұқият талқылаған 
сайын  дәлелдер  мен  деректер  келтірілген  ұсыныстарда  толас 
болмады.  Солардың  бірі  —  Павлодар  облысынан  сайланған 
депутат  Сабыр  Әбдіқаев  ез  алдындағы  микрофон  арқылы
ұсынысын жариялады.
Кадрде  Сабыр  Әбдіқаев.  Бұл  Заң  жобасын  кешіктіруге
болмайды.  Қазірдің  өзінде  трактор  мен  комбаиндер  100  сомға
сатылып,  мемлекет  дүниесі  «устағанның  қолында,  тістегеннің
аузында»  кетіп  жатыр.  Сондықган,  жекешелендіруді  кезең-
кезеңге  беліп  жузеге  асыру  дурыс.  Алдымен  шығынға  батқан
уашылыкгарды жекешеге айнапдырған 
Кадрде  залдан  көрініс,  кадрден  тьк 
злған  «ҚР  Азаматтығы  туралы»  Заң
аң  жобасы  да  қызу  пікір
таласпен  басталды.  Адамның  мемлекетпен  тұрақты  саяси- 
қүқықтық байланысын айқындайтын бұл Заң жобасын талқылауда 
Қазақстан  азаматтығын  any,  одан  айырылу  және  айыру  тәртібін 
белгілеуге  орай  енгізілген  ұсыныстардың  бірі  көпшіпік дауыспен 
қабылданса, екнішісі етпей қалды. Бул Заңжобасы бойынша халық 
депутаты  Тито  Уақапұлы  Сыздықовтың  пікірін  назарпарыңызға
ұсынайық.
Кадрде  Тито  Сыздықов.  Қазақстан  Республикасының 
азаматтығын апған адам ел мүддесін,  оның аумақтың тұтастығын 
сақтауы  тиіс.  Сонымен  қатар,  мемлекет  аумағында  тұратын 
барлық ұлт  өкілдерінің тілдеріне  қүрметпен  қарау  ел  ынтымағын 
қалыптастыруға  үлес  қосады.  Заң  жобасындағы  азаматтықты 
алудың  негізгі  үстанымдарын  талқылауда  депутаттар  үлкен 
жауапкершілік  көрсетті.  Тапқылау  кезіндегі  қызу  пікір  таластар 
туындағанымен,  мәселенің  езекті  Заң  жобасы  қабылданған  соң 
депутатттардың бірін-бірі  қүттықтауынан  санапуан  пікірпердің бір
арнаға тоғысып, дұрыс шешім жасапғандығы керінеді.
Кадрде  Алматы  қаласының  сол  күнгі  жалпы  көрінісі, 
кадрде  репортер.  Ақ  қардан  кейінгі  Апатаудың  таза  тұнық

$
 
r
  ay
Бижан Ж. Қ.
Ц
;е  ч|
ауасынан  тыныстап  келе  жатып:  «Тарих  көзі  тереңге,  кеңдікке 
үңліуді  қалайды.  Асықсақ та  аптықпайық.  Қазақстанның көпултты 
халқының  жұлдызы  жоғары  болатындығына  сенемін»,  -   деген
Нурсултан  Әбішулы  Назарбаевтың  сессия  аяқтапар  алдындағы 
сөзі ойыма оралып, «Ел татулығы, ертатулығы», -  деген улағаттың 
мазмунындай  халық  бірлігі  болса  ел  мураты  орындалар  деген
тоқтам көңілімізді жайландырды.
Режиссврі Нұрлан Жолдасоө
Рвжиссврдің көмөкшісі Күлтай Әбішева
Операторы Виктор. Бутэрус
1991 ж.

f
ЖОЛ АШЫЛАТЫН  БОЛДЫ 
(репортаж)
О Й   ТОЛҚЫ НЫ   (I  б ө л ім )
Кадрде  репортер.  Сәлеметсіздер  ме,  құрметті  теледидар 
көрермендері! Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесініңжетінші 
сессиясы  өткеніне  міне,  4  ай  болды.  Тәуелсіз  елдігі жарияланған 
осы  аз  кезең  ішінде  Қазақстанның  тарихи  шежіресіне  аптын 
әріппен жазылатын оқиғаларға  қол жеткіздік. Алайда,  осылай деп 
ой түйгенімізбен саяси тұрақсыздық байқала бастаған қазіргі тұста 
қоғамдық қатынаста бір істі тындырдым деп жайбарақат күй кешу 
қателіккке  үрандыратынын  сезген  хапық депутаттарының  басым 
көпшілігі алаң көңілде жүргендігі байқалады.
Кадрде  ҚР Жоғарғы  Кеңесінің және  Министрлер  Кеңесінің 
үйінде  өтіп  жатқан  сессияның жұмысынан  көрініс,  Павлодар 
облысынан сайланған депутаттар және басқалары, стенд-ап. 
Біздің  Павлодар  студиясының  шығармашылық тобы  ҚР Жоғарғы 
Кеңесінің VIII сессиясы мәжілісінің үшінші күнінде келдік.
Бейнесюжет,  депутаттардың  қаралатын  мәселе  бойын­
ша  дайындалу,  сөз  алу  сәттері,  кадрден  тыс  репортер. 
Жастайынан  сез дарып,  бақ қонған Теле биге бапа  күнінде:  «Сөз 
апасың  ба,  без  апасың  ба?»,  -  деп  түсінде  аян  беріліпті.  Сонда 
Теле би: «Сөз аламын», -  деп ояныпты деген үлағатта даналыққа 
бастау  болатын  қасиетті  ой  бәріңізге  белгілі.  Халық депутаттары 
Теле  би  заманындағыдай  шырғапаңы  мен  шамырқануы  жиі 
қазіргі  заманның  да  сынынан  өтіп,  болаттай  суарылғандығын 
танытты.  Олар  сөз  жарыстыруда  ақыл-парасатқа  сүйеніп,  бірін- 
бірі  тосқауылдап,  мүқият  тыңдап,  сессияның  күн  тәрітібіндегі 
мәселелерді қапт жібермей іс-әрекет жасауда.
Сессияның  үшінші  күнгі  таңертеңгі  мәжілісінде  қаралған 
«Көшіп  келу»  туралы  заң  жобасын  баяндаған  халық  дептутаты, 
академик  Салық  Зиманов  сөзін  аяқгасымен  сүрақтар  тұс-тұстан 
қарша  борады.  Қоныс  аударушыларға  қандай  қүқықтар  беріледі, 
жаппай  қуғын-сүргіндерге  үшырағандарды  қалай  қабылдаймыз, 
оларды  қалай  атаймыз,  оралмандар,  яғни  репатриантар  деген 
сездерді  қалай  түсінеміз?  Салық  Зиманов  бүл  сауалдарға 
тиісінше нақты жауап қайтарды. Көшіп келушілер -  олар Қазақстан 
Республикасына уақытша немесе түрақты түруға келген шетелдік

р   немесе  азаматтығы  жоқ  адам  болып  табылатын  жеке  түлға. 
Сондай-ақ,  кешіп  келу  -   шетелдікгердің  немесе  азаматтығы 
жоқ  адамдардың  уақытша  немесе  түрақты  тұру  үшін  Қазақстан 
Республикасына  келу.  Ал  репатрианттар  немесе  орапмандар 
деген ұғым да Заң жобасында бар.  Репатрианттар (оралмандар -  
олар жаппай қуғын-сүргін кергендер, күштеп ұжымдастыру кезінде 
тарихи Отанынан тысқары жерге қуылғандар. Оларға Қазақстанда 
тұтақгы  тұру  мақсатымен  ерікті  түрде  қоныс  аудару  қүқығы 
беріледі.
Кадрде  репортер.  «Асыра  сілтеу  болмасын,  аша  түяқ 
қалмасын»,  -   деген  ектемдігі  ерден  домалатқан  үранмен  іске 
асырылған  ұжымдастыру,  қолдан  жасалған  аштық  сияқгы 
зобапаң  кезеңде  шет жерге  шығып  кеткен  қандастарымызды  ата 
қоныстарына  оралуларына  мүмкіндік  беретін  осы  Заң жобасына 
байланысты  халық  депутаттары  өздерінің  пікірлерін  айтып, 
кешіктірмей қабыладу жөнніде ұсыныстарын жасады.
СНХ.  Кадрде  халық депутаты  Қайыржан  Шәбенов.  Көшіп 
келушілерге  керсетілетін  жәрдемақы  туралы  айтсақ  Қазақстанда 
әрбір отбасына 2  мың сом,  әр адамға 500 сом болса,  Ресейде әр 
отбасына  76  мың сом,  әр  адамға  15  мың сомнан  беріпіп жүр.  Ал 
қабылдайық деп  отрыған  Заң жобасының  12-ші  бабында  садақа 
деген  сез  бар.  Қазақстандықгардың  көрсетіп  отырғаны  шынында 
жәрдем  емес садақа болып отыр.  Халқымызда  «жылу» деген  сез 
бар.  Ол -  жағдайы төмендерге көмек беру арқылы жүрек жылуын 
үсыну  деген  уғым.  Сондықтан,  садақа  сөзін  жылу  деген  сезбен 
ауыстыру  керек.  Сонымен  бірге,  берілетін  жәрдем  қаржының
мөлшерін кебейту жен болар.
Кадрде  репортер.  «Сум  сипап  отырып  шымшиды»,  — 
дегендей  Заңды  қабылауға  асықпауды  ұсынған  хапық депуттары 
да  сез  алды.  Салық  Зиманов:  «Бүл  Заң  Тәуелсіз  мемлекеттің 
тел Заңы», -  деп дұрыс айтады.  «Қазақстан тәуелсіздік алғанына 
небары 5 ай  12 күн өтті.  Сондықтан,  Қазақстан  менімше, тәуелсіз 
де,  еркениетті  де  елдер  қатарына  әлі  жете  қойған  жоқ»,  -   деді 
қырсығы басым ойларға бейімделіп апған Солтүстік Қазақстандық 
халық депутаты,  «Казахсанская правда»  газетінің меншікті тілшісі 
Козлов.  Ол  ойын  одан  әрі  жалғастырып,  қазірдің  өзінде  менің 
жерлестерім,  Омбы  қаласының  тұрғындарымен  үй  айырбастап 
көшіп жатыр, -  деп жаны ашығансыған кейіп білдірді. Осыдан кейін
G jC * 
Бижан Ж, Қ.

Ои толқыны (I белім)
ол шімірікпестен осы Заң жобасы қыркүйек айының бірінен күшіне 
енетін  болса,  жаңағы  үй  айырбастауға  кіріскендердің  жағдайы 
өте  темендеуі  мүмкін  деп  мәселені  майлы  шектей  айналдыруға 
шамасы  келмеген өз үрейін да жасыра алмады.
«Су  ішкен  қүдығыңа түкір  ме», -  деген  мақал  орыс халқында 
да  бар  емес  пе,  олай  болса,  халықтың  қамын  ойлайтын  осы 
парламент  мүшесі  өзін  асқақтатып  жүрген  күштің  қайдан  қылаң 
бергенін,  мұның  да  сарқылатын  кезі  болатыны  есіне  түсіріп, 
тәубәға келетін күні болатын шығар деп ойлаймыз.
СНХ.  Кадрде  хаЛық депутаты,  академик Салық Зиманов. 
Бүл  Заң  жобасын  қабылдауға  асығыстық  жасамаған,  әрине, 
жен.  Бірақ,  тым  созып  жіберуге  болмайды.  Заңды  Қазақтаннан 
тыс  жердегі  адамдар  зарыға  күтуде.  Оралмандардың  шығынсыз 
көші-қонына  себеп  болатындай  жағдайлар  жасауымыз  керек. 
Мысалы,  Моңғолиядан  келетін  қазақтарды  Иркутск  арқылы 
жүргізіп  сандалтпай,  Шығыс  Қазақстандағы  Марқакөл  тұсындағы 
шекараны 
ашып, 
олардың 
дүние-мүлкін 
сатып, 
Моңғол 
Үкімет  банкісі  мен  Қазақстан  банкісі  арқылы  иелеріне  қайтару 
мәселесін  шешу  қажет  шығар.  Өздеріңізге  белгілі  Қазақстан 
әлемдік  қауымдастыққа  тәуелсіз  біртүтас  мемлекет  ретінде 
енді.  «Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  тәуелсіздігі 
туралы»  Конституциялық  заңында  Республикадағы  кеші-қон 
үдерісі  туралы  маңызды  қағида  бар.  Атап  айтқанда,  Заңның 
7-бабында: «Қазақстан Республикасы көші-қон процестерін реттеп 
отырады»,  -  деп жазылған.  Сондықтан,  қаралып  отырған  мәселе 
әлемдік деңгейдегі мәні зор құжат болып шығуы тиіс.
Кадрде  репортер.  Бүл  мәселеде  нәтижелі  жүмысқа  қол 
жеткізу  үшін  ҚР  Еңбек  министрлігі  мен  ҚР  Ауыл  шаруашылығы 
министрлігінде  айнапысатын  белімдер  негізінде  Министрлер 
Кабинеті  жанынан  көші-қон  комитетін  құру  жөніндегі  халық 
депутаты Әбіш Кекілбаевтың үсынсын көпшілік халық депутаттары 
қолдады.
Халық  депутаттарының  басым  көпшілігі  жоғарыда  айтқа- 
нымыздай 
Қазақстанда 
демократиялық, 
зиялы 
мемлекет 
қүрудың  қамына  белсене  кіріскен.  Апайда,  «Біреуге  мап  қайғы, 
біреуге  жан  қайғы»,  -   деген  шақта  еңбекақыларын  ала  алмай 
жүрген  мүғапімдер,  медицина  қызметкерлерінің  екілдері  халық 
депутаттарынан  кемек  болар-ау  деген  үмітпен  Парламент  үйінің
К
161
Я

Бижан Ж. К.
депутаттары келіп
мәселенің  сессия  мәжілістерінде  қарлағанын  айтып,  сабырлыққа 
шақырды. 
.... v;.
«Көшіп  келу»  Заң  жобасы  туралы  пікірін  айтуын  өтініп,  біз 
халық  депутаты  Сабыр  Жапарханулы  Әбдіқаевқа  микрофон 
үсындық.
СНХ.  Кадрде  Сабыр  Әбдіқаев.  «Ерліктің  шарты  -   өзіңе 
сену», -  деген хапқымыздың дана сөзі бар. Алдымен, кешегі Кеңес 
дәуірінде қуғынға тусіп, еріксіз кешіп кетуге мәжбур боғандардың 
қамы жасалғаны жөн. Ол ардың жәрдемақысын жеткілікті деңгейде 
белгілеудің  маңызы  бар,  көпшілігі  отбасыларымен  туыстарымен 
бірігіп  келеді  ғой.  Сондықтан,  олардың  қоныстанатын  жерлерін 
белгілеп,  тілдік  қатынастарды  ескеріп,  қай  тілді  біле  қоймайды, 
соған көңіл бөліп, үйрету қажет. Біз, әрине, ауыл шаруашылығында 
істеген,  тәжірибесі  бар  адамдарды  қабылдауға  басымдық 
береміз.  Бірақ,  жалпы  шектеу  қойлымайды.  Ал  бугінгі  қаралған 
«Көшіп  келу»  Заң  жобасын  сағыздай  созбай,  тиянақтаған  соң, 
кешіктірмей  қабылдау дурыс.
Кадрде  репортер.  Дау  жоқта  ақылшы  болмай,  дау  көбейді- 
ау деген  шақта ақылшы бола білген Семей облысында сайланған 
халық депутаты  Княгинин  қарапып  отырған  осы  Заң жобасының 
кешіктірілмей қабылдануының маңызына тоқталды.  Қазақ халқы -  
Кеңес  Одағының  ужымдастыру  жумысын  қысқа  мерзімде  жүзеге 
асыруға  талаптанған  әрекеттерінен  көп  зардап  шеккен  халық. 
Семейдегі  менің  достарым,  көршіперім  бул  зулмат  туралы  көп 
оқиғапарды умытқан жоқ. Олардың көпшілігініңтуыстары сол кезде 
еріксіз  шетелге,  Қытайға  өтіп  кетуге  мәжбүр  болды.  Сондықган, 
халықтың 
көші-қон 
барысындағы 
қоғамдық 
қатынастарды 
реттейтін,  бүл  мәселеде  адамдардың  қуқықгық,  экономикалық 
және әлеуметтікжағдайын анықгайтын Заңжобасына байланысты 
бүгін халық депутаттарының жасаған усыныстары  мен түзетулері 
кешіктірілмей  енгізіліп,  сессияның  бекітуіне  қайта  усынылсын 
деген ой түйінін айтып,  мәселенің толайын келтірді.
Сессия барысындағы жөнсіз пікірлерге абыржып қапған халық 
депутаттары  Княгиннің сөзінен  кейін жүздері жадырап қалды. Заң 
жобасы  бойынша  осындай  пікірді  көпшілік  депутаттар  қуптап, 
толықтырып  бір  аптадан  кейін  қайта  талқылап,  бекітуге  дауыс 
берді.

Ой толқыны (I бөлім)
Құрметті  теледидар  керермендері,  осымен  репортажымыз 
аяқталды.  Бүгінгі  мәселеге  орай  пікірлеріңіз  болса,  қазақ  бас
54
хош сау болыңыздар.
Режиссері Нурлан Жолдасов 
Режиссердің көмекшісі Күлтай Әбішева
Операторы Виктор. Бутэрус
1992 ж.
•kirk
«Кешіп  келу  туралы»  Заң  ҚР Жоғарғы  Кеңесінің  1992  жылғы 
26 маусымдағы келесі сессиясында қабылданды. Заң қағидалары 
туралы  1992  жылғы  қыркүйек  айының  соңы  мен  қазан  айының 
басында  Алматы  қаласында  тұңғыш  рет  өткен  дүниежүзінің  13 
елінен келген қазақтардың қүрылтайында түсіндірме жасалды.

Ғ
 
ПРЕМЬЕР ПАВЛОДАРДА 
(репортаж)
Кадрде  әуежай  алаңы,  стенд-ап.  Құрметті  теледидар 
керермендері,  сәлеметсіздер ме! Қыркүйектің  16-шы жұлдызында 
Павлодар  әуежайына  ҚР  Премьер-Министріне  қызмет  көрсететін 
АН-24 ұшағы келіп  қонды.  Күздің сол күнгі мамыражай қоңыр кеші 
мейманды да,  оны  қарсы  алуға  келген  облыс басшыларының да 
көңілін бір сергітіп тастады.
Премьер-Министрге  қызмет  ететін  АН-24 
ұшағының 
әуежайға  қону  және  Премьер-Министрдің  ұшақ  сатысынан 
түсіп  келе  жатқан  сәті,  кадрден  тыс  репортер.  Сергей 
Александрович  Терещенко  мырза  павлодарлықтармен  жүздесіп, 
сәлемдескен  соң:  «Міне,  мен  жақсы  ауа  райын  алып  келдім»,  -  
деп  ішкі  көңіл  күйін  ірке  алмады.  Премьер-Министрді  қарсы 
алуға  қатыстырылған  Павлодардағы  республикалық  екі  газеттің 
тілшілері мен жергілікті БАҚ журнапистері атынан «Казахстанская 
правда»  газетінің  меншікгі  тілшісі  В.  Горбуновтың:  «Сіздің  келу 
мақсатыңыз қандай еді?», -  деген сауалына ол ақжарылды.  «Ішкі 
және  сыртқы  экономикалық  қатынастардың  қауырт  шағында  бул 
сапарды  кейінге  қалдырсаңыз  қайтеді?»,  -  деген  ҚР  Президент! 
Нүрсүлтан  Әбішүлының  ұсынысына  сіздерге  келемін  деген 
уәдемді орындауға орай ресми уәж айтып, келіп түрмын деп жауап 
қайтарды.  Қазіргі  нарықтық  қатынастың  кең  epic  ала  бастаған 
кезінде  Павлодардағы  мүнай  өңдеу  зауытының  жағдайымен 
танысып,  оның  өндіріс  көлемін  үлғайту  және  облыстың  басқа 
өндірістік қуатын білгеніміз дүрыс болар деп ойлауынан Премьер- 
Министрдің  хапқымыздың  «Өзінің  парқын  білген,  езгенің  нарқын 
біледі», -  деген нақыл сөзіне сай келетін түйін екендігі байқалады. 
Сергей  Александрович  езінің  бүл  сапарының бір  тәулік  екендігін 
де осы әуежайда түрған кезінде айтты.

жүктеу/скачать 30,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: