билет «Доктрина»


) «Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздерін сипаттаңыз



бет8/12
Дата23.06.2023
өлшемі19,74 Kb.
#103277
түріНұсқаулар
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
2) «Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздерін сипаттаңыз.
"Алаш "негізгі идеяларымынадай базалық ережелер төңірегінде тоғыстырылған: жер халыққатиесілі және сатып алу-сатуға жатпайды, соның ішінде шетелдіктердің болуы; жердегі және жерастындағы барлық байлық халыққа тиесілі болуы тиіс; өлкенің толық экономикалық дербестігі,Қазақстанның Ресей империясы құрамында болған жылдары қалыптасқан шикізатқа тәуелділіктенбас тартуы; қазақ тілдін, мәдениеттін, әдет-ғұрыптын ұлықтылығы.Алаш қайраткерлері де қазақжеріне тап болған түрлі халықтардың өкілдері өздерін қауіпсіз сезінетін ұлттық мемлекет құрудыжақтады; мемлекет дамыған елдердің ғылымы мен үздік жетістіктеріне сүйенуі тиіс, ал дінмемлекеттен бөлінуі тиіс

3) «Ұлы Дала көшпелілерінің мемлекеттілігіне, соның ішінде қазақтарға биліктің «хан – билер –халық» үштігі тән. Сіз бұл тұжырыммен келісесіз бе? Өз жауабыңызға дәйектер мен дәлелдеркелтіріңіз.
Қазақ хандығында абсолюттік және даусыз билік Хан болды. Ол жүздердің бірін басқарды. Оныешкім соттай алмады. Билер сот билігі рөлінде болды. Рулық қауымдастықтар мобильді жәнетәуелсіз болып қала берді. Халық көшіп келген Хан биліксіз және мемлекетсіз қалады. Сондықтанхалықбиліктің қайнар көзі болды, халық дәстүрді сақтаушы болды. Қазақ хандары халыққақұрметпен қарады, оның әл-ауқатына қамқорлық жасауға тырысты. Хан халыққа "өз балаларыныңанасы ретінде"қамқорлық жасауы керек еді, ал субъектілер ханды "өздері үшін әке" деп санап,ұлдары әкесіне бағынатындай оған мойынсұнуы керек еді. Бұл көшпелі мемлекеттерді Шығыс деспотизмдерінен ерекшелендірді

8-Билет

1)«Жәдидшілдік», «пантүркизм» терминдеріне анықтама беріңіз.
Жәдитшілік (ислам идеологияның модернизмі) — 19 ғ. екінші бөлігінде пайда болған, 20 ғ.басында кең тараған қоғамдық-саяси және діни қозғалыс. Мұсылман әлемінде, әсіресе Ресейдетүркі тілдес мұсылман зиялы қауымының озық бөлігінің өкілдері арасында кең тараған.Жәдиттердің халықты ағарту, өзгерістер мен дамыту үшін еңбек ету, демократиялық құқықтарүшін күрес, бір жағынан исламды сақтау, екінші жағынан Еуропаның жақсы жақтарын алу — түркі тілдес мұсылман халықтарының дамытуында үлкен үлес еді.Джадидизмнің негізінқалаушы, Крым татар ағартушысы және саясаткер —Исмаил Гаспринский
Пантүркизм- XX ғ. басында саясиагрессивті нәсілшіл доктрина, яғни Түркі тілдеріндесөйлейтін барлық халықтар бір ұлт болып табылады және Түркияның басшылығымен БалқаннанСібірге дейін созылған біртұтас Тұран мемлекетіне бірігуі керек. Сол тарихикезеңде И.Гаспринскийт түркизмді насихаттаушылардың көшбасшысы болды



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет