Білім беру бағдарламасы «7M041 Бизнес және басқару»

18 
Сурет 1 - Бұқаралық спортпен айналысатын азаматтар мен балаларды 
қамту 
Ескерту – автормен құрастырылған 
Спортпен айналысатын тұрғындардың жалпы санында: 28,6% - әйелдер; 
31,2% - 6-13 жас; 43,1% - 14-29 жас; 24,4% - 30 жастан жоғары; 1,3% - 
зейнеткерлік жасқа жеткендер; 14,1% - ақылы негізде айналысатын тұрғындар. 
2018 жылмен салыстырғанда спортпен айналысатындардың саны 0,8% - ға, 
яғни 230 656 адамға ұлғайды. Бүгінгі таңда халықты дене шынықтырумен және 
спортпен қамту көрсеткішін 2025 жылы 45%-ға ұлғайту жоспарланып отыр. 
Сурет 2 -2019 жылдың қорытындысы бойынша дене шынықтырумен
және спортпен жүйелі түрде айналысатын азаматтардың % үлесі 
Ескерту – автормен құрастырылған 
Республика бойынша 39 937 спорттық ғимарат бар (ауылда 23 498), 
олардың 27 753-і білім беру мекемелерінің нысанына жатады, оның ішінде 
28,7
29,8
30,6
31,6
45
15,3
15,6
17,6
18,1
28
2017
2018
2019
2020
2025
азаматтарды қамту 
балалар мен жастар
әйелдер; 
28,6 %
6-13 жас; 
31,2 %
14-29 жас; 
43,1 %
30-дан 
жоғары; 
24,4 %
зейнеткерлік 
жасқа 
жеткендер; 
1,3%
ақылы 
негізде 
шұғылдана
тындар; 
14,1%

19 
спорт мектептері мен 12 184 дене шынықтыру-спорттық мақсаттағы (ДСМ) 
нысандар. 
Кесте 2 - 2017-2019 жж. Қазақстандағы спорттық ғимараттар саны 
№ 
Көрсеткіштердің атауы 
2017 
2018 
2019 
Спорттық ғимараттар – барлығы 
11 322 
38 699 
39937 
1 Стадиондар 
269 
271 
274 
2 Спорт сарайлары 
30 
31 
34 
3 Спорттық ғимараттар кешені 
86 
88 
89 
4 Құрама командалардың оқу-жаттықтыру орталығы 
14 
15 
13 
5 Спорт кешені 
399 
444 
478 
6 Спорттық манеж
73 
104 
159 
7 Шаңғы базасы 
203 
203 
203 
8 Есу орынжайы 
11 
11 
11 
9 Ату тирі 
1420 
1313 
1293 
10 Атыс алаңы 
21 
21 
22 
11 Велотрек 
3 
2 
3 
12 Есу арнасы 
2 
2 
2 
13 Яхт-клубтар 
4 
4 
4 
14 Шаңғыда секіру трамплині 
2 
4 
3 
15 Жүзу бассейндері 
316 
332 
341 
16 Спорт залдар 
8469 
8673 
8799 
17 Коньки тебу стадиондары
Есепке 
алынба 
ған 
8 
8 
18 Хоккейкорттары 
1347 
1381 
19 Жазықтық ғимараттар 
23023 
23964 
20 Теннискорттары 
425 
450 
21 
200 және одан көп отырғызу орны мен трибуналары 
бар ипподромдар
48 
48 
22 Кіріктірмелі спорт залдар
2330 
2358 
Ескерту - Спорт және дене шынықтыру істері комитетінің ақпараты 
Спорттық ғимараттардың ең үлкен өсімі 2017-2018 жылдар кезеңінде 
байқалады. Мәселен, 2017 жылы Қазақстанның өңірлері тапсырған 
статистикалық деректерге сәйкес, спорттық ғимараттардың саны 2017 жылы- 
11 322 нысанды құрады. 2018 жылғы есеп нәтижелері бойынша ғимараттар 
саны - 38 699 нысанды құрады. Жоғарыда көрсетілген статистикалық деректер 
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика 
жөніндегі комитет Төрағасының 2018 жылғы 7 маусымда қабылданған 1-ФК 
формасы №70 бұйрығына сәйкес берілген [14]. 

20 
Кесте 3 - 2019 жылғы жағдай бойынша ҚР спорттық ғимараттардың саны 
мен құрылымы 
№ 
Облыс
Барлығы 
2019 ж. 
 
Оның ішінде 
Олардың
Бір
 ж
олғ
ы 
өт
к
із
у 
қ
абіле
ті
 
ДСМ 
Білім беру 
мекемелерінің 
объектілері 
(спорт мектептерін қоса 
алғанда) 
ауылд
а 
ж
ек
е 
Білім беру 
мекемелері 
Спорт 
мектептері 
1.
Түркістан облысы 
4413 
1046 
3210 
157 
3908 
229 
168327 
2.
Алматы облысы 
3587 
740 
2632 
215 
2728 
164 
147624 
3.
Павлодар облысы 
3573 
1222 
2056 
295 
1974 
40 
54030 
4.
ШҚО 
3231 
566 
2486 
179 
1931 
88 
121673 
5.
Қарағанды облысы 
3046 
992 
1899 
155 
1108 
349 
126333 
6.
СҚО 
2870 
307 
2526 
37 
2289 
53 
64636 
7.
Алматы 
2654 
1639 
991 
24 
- 
500 
57461 
8.
Қостанай облысы 
2523 
831 
1566 
126 
1699 
329 
57258 
9.
Жамбыл облысы 
2455 
581 
1624 
250 
1719 
109 
64102 
10.
Ақмола облысы 
2444 
684 
1649 
111 
1711 146 
70774 
11.
Қызылорда облысы 
2241 
554 
1522 
165 
1489 
27 
50504 
12.
Ақтөбе облысы 
1761 
824 
810 
127 
712 
222 
50835 
13.
БҚО 
1682 
416 
1162 
104 
1213 
39 
51146 
14.
Атырау облысы 
1102 
636 
401 
65 
673 
14 
112126 
15.
Шымкент 
856 
237 
573 
46 
- 
122 
29850 
16.
Нұр-Сұлтан 
794 
628 
162 
4 
- 
359 
36476 
17.
Маңғыстау облысы 
705 
281 
383 
41 
344 
47 
68500 
БАРЛЫҒЫ 
39 937 
12184 
25652 
2101 
23498 2837 
1331655 
Ескерту - Спорт және дене шынықтыру істері комитетінің ақпараты 
Спорттық ғимараттардың ең көп саны 2019 жылы Түркістан облысында 
байқалды. Сонымен қатар, ел бойынша инфрақұрылымның негізгі өсімі
2019 жылы жазықтық ғимараттар (алаңдар, алаңшалар және т.б.) есебінен 
болды. 2018-2019 жж. дене шынықтыру бойынша штаттық қызметкерлердің 
санына келетін болсақ, қазіргі уақытта дене шынықтыру мен спорт саласында – 
56 198 штаттық дене шынықтыру қызметкерлері жұмыс істейді, бұл 2018 
жылғы деңгеймен салыстырғанда 1456 адамға немесе 2,6 %-ға артық. Ауылдық 
жерлерде 24560 дене шынықтыру қызметкерлері немесе жалпы тұрғындар 
санының 44%-ы жұмыс істейді (2018 ж. – 24 282 адам, өсім 1,1 %).

21 
Сурет 3 -2019 жылғы өңірлер бөлігіндегі спорттық ғимарттар саны 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Бұл ретте, кадрлар саны өзгерісінің серпінібіркелкі емес екендігі 
байқалады. Мәселен, штаттық дене шынықтыру қызметкерлері санының өсімі 
бойынша алда Нұр-Сұлтан қаласы тұр (+235 адам), Түркістан облысы (+196), 
Маңғыстау облысы (+179 адам); Қызылорда облысы (+177 адам). Оның ішінде, 
ауылдық жерлерде штаттық дене шынықтыру қызметкерлері санының ұлғаюы 
Қызылорда облысында (+185 адам) және Қарағанды облысында (+89 адам) 
байқалады. 
Штаттық кадрлар санының қысқаруы Шығыс-Қазақстан облысында (-39 
адам), ауылдық жерлерде штаттық кадрлар санының азаюы Түркістан 
облысында (-122 адам), Шығыс-Қазақстан облысында (-18 адам), 
Павлодароблысында (-14 адам)байқалады [14]. 
Кесте 4 - Өңірлер бойынша халықтың жалпы санындағы дене шынықтыру 
қызметкерлерінің (%) үлесі 
 Өңір
2016 
2017 
2018 
2019 
Қазақстан Республикасы 
0,27% 
0,28% 
0,30% 
0,31% 
Ақмола облысы 
0,27% 
0,28% 
0,29% 
0,30% 
705
794
856
1102
1682
1761
2241
2444
2523
2654
2870
3045
3231
3573
3587
4413
Маңғыстау
Нұр - Сұлтан
Шымкент
Атырау
БҚО
Ақтөбе
Қызылорда
Ақмола
Қостанай
Алматы
СҚО
Қарағанды
ШҚО
Павлодар
Алматы облысы
Түркістан

22 
Ақтөбе облысы 
0,34% 
0,34% 
0,35% 
0,35% 
Алматы облысы 
0,22% 
0,23% 
0,25% 
0,25% 
Атырау облысы 
0,24% 
0,25% 
0,28% 
0,28% 
Батыс-Қазақстан облысы 
0,33% 
0,34% 
0,34% 
0,35% 
Жамбыл облысы 
0,31% 
0,31% 
0,32% 
0,32% 
Қарағанды облысы 
0,23% 
0,24% 
0,24% 
0,24% 
Қостанай облысы 
0,28% 
0,29% 
0,30% 
0,31% 
Қызылорда облысы 
0,36% 
0,38% 
0,36% 
0,38% 
Маңғыстау облысы 
0,23% 
0,27% 
0,35% 
0,36% 
Павлодар облысы 
0,33% 
0,33% 
0,42% 
0,43% 
Солтүстік-Қазақстан облысы 
0,30% 
0,31% 
0,32% 
0,32% 
Түркістан облысы* 
0,29% 
0,43% 
0,34% 
0,35% 
Шығыс-Қазақстан облысы 
0,27% 
0,28% 
0,28% 
0,28% 
Нұр-Сұлтан қаласы 
0,25% 
0,27% 
0,28% 
0,29% 
Алматы қаласы 
0,23% 
0,24% 
0,28% 
0,27% 
Ескерту – автормен құрастырылған 
Жоғарыда берілген кестеден біз өңір тұрғындарына қатысты дене 
шынықтыру қызметкерлерінің ең көп үлесі Павлодар облысында (0,43%) 
байқалатындығы туралы тұжырым жасай аламыз, бұл 2019 жылғы республика 
бойынша ең жоғары көрсеткіш болып табылады. 2016 жылдан 2019 жылға 
дейінгі барлық талдау кезеңі ішінде ресми статистика деректері бойынша ең аз 
көрсеткіш Қарағанды облысында (0,24%) құрады. Республика бойынша орташа 
көрсеткіш 0,31%-ды құрайды. Осы өңірлерде спорт және дене шынықтыру 
саласындағы кадрларды ұлғайту бойынша тиісті саясат жүргізу қажет. 
2019 жылы республика бойынша жергілікті бюджет және демеушілік 
қаражаттарын тарту арқылы, сонымен қатар МЖС шеңберінде 34 дене 
шынықтыру-сауықтыру кешені пайдалануға берілді. 
Автор Қазақстандағы бұқаралық спорт проблемалары және оны дамыту 
туралы, сонымен қатар спортқа деген ықыласты ынталандыру бойынша 
халыққа онлайн-сауалнама жүргізу арқылы қосымша зерттеу жүргізді. 
Барлығы 123 адамға сауалнама жүргізілді, оның ішінде әйелдер 59,3%, 
ерлер 40,7% құрады. 
Сурет 5 - Сұхбаткерлердің жас бойынша іріктеу 
2,1%
5,4%
26,8%
18,7%
26%
18,7%
2,3%
14 жастан төмен
14-17 жас
18-25 жас
26-30 жас
31-35 жас
36-60 жас
60 жастан жоғары 
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%

23 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Негізгі үлеске 26,8% – сұхбаткерлердің 18-25 жас аралығындағы санаты 
жатады, дәл осындай үлесті 26% 31-35 жас аралығындағы сұхбаткерлер 
құрайды, 18,7%26-30 және 36 - 60 жас аралықтары, 60 жастан жоғары 2,3% 
сұхбаткерлер болды. 
Сұхбаткерлердің басым бөлігі Нұр-Сұлтан қаласы 34,1%, Шымкент 
қаласынан 30,1% және 35% Қазақстанның басқа өңірлерінен болды. 
Сурет 6 –Спортқа деген көз - қарасыңыз қандай? 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Сурет 7 - Сіз спортпен айналысасыз ба?
Ескерту - автормен құрастырылған 
87%
10,6%
2,4%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
оң нәтиже
бейтарап
теріс жауап берді
61%
12%
21%
6%
иә
жоқ
жоспарлап жүрмін
уақытым жоқ 

24 
Сұхбаткерлердің 61% спортпен айналысады, 21% спортпен айналысуды 
жоспарлап жүр, 12% мүлдем айналыспайды ал 6% уақыттарының 
тығыздығына 
байланысты 
спортпен 
айналыспайтындығын 
сауалнама 
барысында білдік. 
Сурет 8 - Спортпен қай уақыттан бері айналысасыз?
Ескерту - автормен құрастырылған 
Сауалнама барысында 2021 жылы спортпен айналысатын азаматтардың 
саны соңғы бір жарым жылдан бері 35,8%- ға өскендігін байқадық. Бұл 
дегенмізіміз соңғы жылдарда бұқаралық спортпен айналысатын азаматтардың 
саны көбею үстінде. Сонымен қатар, үстімізгі жылы спортпен мүлдем 
айналыспайтындардың саны 32,5%-ды құрады. Қазіргі таңда азаматтар 
спортпен күрт айналысып жатқандығын білеміз. Дені саудың жаны сау демекші 
спорт бұл әр адамның ішкі және сыртқы сұлулығын сақтау үшін қажет деп 
білемін. Сонымен қатар, адам спортпен жиі айналысатын болса, онда ол өз өмір 
сүру ұзақтығын ұзартатын еді.
Соңғы кездері спорттың мынадай түрлерімен жиі айналысатын болған. 
Олар: 45,5% жүзу, 26,8% йога, 21,7% үлкен теннис, 17,9% футбол, 15,4% 
шахмат, 13,8% күрес, 12,2% бокс, 11,4% жеңіл атлетика және т.б.
18,7%
13,8%
35,8%
32,5%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
1-5 ай 
6 - 1,5 жыл
1,5 жылдан 
жоғары
мүлдем 
айналыспайды

25 
Сурет 9 -Спорттың/секцияның қандай түрімен айналысқыңыз келеді? 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Сурет 10 -Не себептен сіз спортпен айналысуға дайын емессіз? 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Сауалнама 
барысында 
азаматтардың 
неліктен 
спортпен 
айналыспайтындығын білдік. Осыған орай, 40,7 % уақыттың жоқтығынан, 
39,8% төмен жалақы, 15% қаражаттың жеткіліксіздігінен, ал 4,5 % декреттік 
демалыста болғандықтан қатыса алмайтындығын көрсетті.
11,4%
45,5%
12,2%
13,8%
2,4%
5,7%
15,4%
9,8%
21,1%
17,9%
26,8%
17,9%
7,3%8,9%
16,3%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
50,0%
39,8%
40,7%
15%
4,5%
төмен жалақы
уақыттың жоқтығы
қаражаттың жеткіліксіздігі
декреттік демалыс
0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0%

26 
Сурет 11-Спорт секцияларына баруға Сіз қанша қаражат жұмсауға 
дайынсыз/жұмсайсыз? 
Ескерту - автормен құрастырылған 
Жүргізілген сауалнама барысында сұхбаткерлердің жартысынан жуығы 
спорттық инфрақұрылым жақсы күйде деп санайтындығын көрсетті. Сонымен 
қатар, сұхбаткерлердің тек 5%-ға жуығы ғана жауаптарында инфрақұрылым 
күйі нашар деп көрсетті. 
Осыған орай, біз сұхбаткерлердің неліктен секцияларға бармайтындығын 
және спортпен айналыспайтындығын сауалнама барысында білдік. Көп 
адамдардың уақыт тығыздылығына байланысты, 40,7% жұмыстарының 
көптігінен, 39,8% төмен еңбекақысы себебі ретінде көрсетті. Бұл ретте, 
спортпен айналысудың маңызы жоқ деп санайтындар үлесі сұхбаткерлердің 
9,8%-ын құрады. 

жүктеу/скачать 0,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: