«Биология» пәнінен жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 9-сынып
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқу жетістіктерінің деңгейі
- Төмен Орташа
- 9.4 В «Өсу мен даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаттары
- Бағалау критерийлері Білім алушы
- Ойлау дағдыларының
- Бағалау критерийлері Тапсырма Дескриптор
- Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейі
- Орташа Жоғары
- 9.4 С «Эволюциялық даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
- Бағалау критерийлері Білім алушы
- Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейі
- Орындау уақыты 20 минут Тапсырма
- Бағалау критерийлері Тапсырма Дескриптор
- Орташа Жоғары
| Тапсырма
|
Дескриптор |
|
| |||
|
Балл | ||||||
|
критерийлері |
№ |
Білім алушы |
|
|
| |
|
Адамның |
жыныс |
1 |
А құрылымын анықтайды; |
|
1 | |
|
жүйесінің |
|
|
|
|
| |
|
|
|
В құрылымын анықтайды; |
|
1 | ||
|
құрылысын |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
С құрылымын анықтайды; |
|
1 | ||
|
түсіндіреді |
|
|
| |||
|
|
2 |
құрылымның |
жасуша |
екенін |
1 | |
|
|
| |||||
|
|
|
|
дәлелдейді; |
|
|
|
|
|
|
|
құрылымның А бөлігіндегі ерекшелікті |
1 | ||
|
|
|
|
атқаратын |
|
қызметімен |
|
|
|
|
|
байланыстырады; |
|
| |
|
|
|
3 |
овуляция |
жүретін |
құрылымды |
1 |
|
|
|
|
анықтайды; |
|
|
|
|
|
|
|
овуляция ұғымына анықтама береді; |
1 | ||
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
ұрықтану жүретін |
|
1 | |
|
|
|
|
ұрықтың дамитын |
|
1 | |
|
|
|
|
экстроген |
және |
прогестерон |
1 |
|
|
|
|
гормондарын |
бөлетін құрылымдарды |
| |
|
|
|
|
анықтайды; |
|
|
|
|
Менструальдық цикл |
4 |
Dәрпімен |
берілгенгормон |
1 | ||
|
мен экстроген және |
|
мөлшерінің өзгерісін түсіндіреді. |
| |||
|
прогестеронның |
|
|
|
|
| |
|
маңызын түсіндіреді |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Барлығы |
|
|
|
|
|
11 |
45
«Көбею» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
|
Бағалау критерийлері |
|
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі |
|
|
|
| |||
|
|
|
|
Төмен |
|
|
Орташа |
|
Жоғары |
| ||
|
Адамның жыныс жүйесінің |
Адамның |
жыныс жүйесінің |
Ер адамның жыныс мүшесінен А/ В /С |
Адамның |
жыныс |
жүйесінің | |||||
|
құрылысын түсіндіреді |
құрылысын |
түсіндіруде |
құрылымдарды |
анықтауда, |
құрылысын дұрыс түсіндіреді |
| |||||
|
|
|
қиналады |
|
|
құрылымның жасуша екенін дәлелдеуде/ |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
құрылымның А бөлігіндегі ерекшелігін |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
атқаратын |
қызметімен байланыстыру |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
кезінде, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
овуляция/ ұрықтану жүретін ұрықтың |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
дамитын /экстроген |
және прогестерон |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
гормонын |
бөлетін |
құрылымдарын |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
анықтауда қателіктер жібереді |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |||
|
Менструальдық |
цикл мен |
Менструалдық цикл |
мен |
Менструалдық цикл |
кезінде D әрпімен |
Менструальдық |
цикл |
мен | |||
|
эстроген |
және |
эстроген және прогестеронның |
берілген гормон мөлшерінің өзгерісін |
эстроген |
және прогестеронның | ||||||
|
прогестеронның |
маңызын |
маңызын |
түсіндіруде |
|
түсіндіруде қателеседі |
|
маңызын түсіндіреді |
| |||
|
түсіндіреді |
|
қиналады |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
46
9.4 В «Өсу мен даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 9.2.3.2 Ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын
түсіндіру
9.2.3.2 Эмбрион мен ұрықтың дамуын салыстыру
Бағалау критерийлері Білім алушы:
Ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын
түсіндіреді
Эмбрион мен ұрықтың дамуын салыстырады
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
Диаграмма жүкті әйелдің жатыр қабырғасындағы және ұрықжолдастағы қан тамырларының орналасуы, ана мен ұрықтың қан айналу жүйесі бір-бірімен араласпайтыны көрсетілген.
Неліктен ана мен ұрық қаны араласпау керектігінің екі себебін түсіндіріңіз.
Ұрықжолдасты жиі «аш ішек, өкпе және бүйрек» ретінде қарастырады. Ұрықжолдастың әрбір осы мүшелердің қызметін жүзеге асырудағы маңызын сипаттаңыз.
Сызбада эмбрион мен ұрықтың даму кезеңдері берілген.
С әрпімен таңбаланған үрдісті атаңыз.
(а) Осы кезеңге сай болатын өзгерісті сипаттаңыз.
Эмбрион мен ұрықтың дамуындағы айырмашылықтарды(екіден кем емес) сипаттаңыз.
47
|
Бағалау критерийлері |
Тапсырма |
Дескриптор |
|
|
Балл | |||
|
|
|
|
№ |
Білім алушы |
|
|
| |
|
Ұрықтың |
дамуындағы |
1 |
ана мен ұрық қандары араласпау |
1 | ||||
|
плацентаның |
маңызын |
|
керектігінің |
1 |
себебін |
| ||
|
түсіндіреді |
|
|
|
түсіндіреді; |
|
|
| |
|
|
|
|
|
ана мен ұрық қандары араласпау |
1 | |||
|
|
|
|
|
керектігінің |
2 |
себебін |
| |
|
|
|
|
|
түсіндіреді; |
|
|
| |
|
|
|
|
2 |
ұрықжолдастың: |
|
1 | ||
|
|
|
|
|
зат алмасу; |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
газ алмасу; |
|
|
1 | |
|
|
|
|
|
бөліп |
шығару |
қызметін |
1 | |
|
|
|
|
|
сипаттайды; |
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
Эмбрион |
мен |
ұрықтың |
3 |
эмбрионмен |
ұрықтыңдаму |
1 | ||
|
дамуын салыстырады |
|
сызбасынан С үрдісті атайды; |
| |||||
|
|
|
|
|
осы |
кезеңге |
сай |
болатын |
1 |
|
|
|
|
|
өзгерісті сипаттайды; |
|
| ||
|
|
|
|
|
эмбрион |
мен |
ұрықтың |
| |
|
|
|
|
4 |
дамуындағы |
|
екі |
2 | |
|
|
|
|
|
айырмашылықты сипаттайды. |
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Барлығы |
|
|
|
|
|
|
|
9 |
48
«Өсу мен даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________________________________________________________
|
Бағалау критерийлері |
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі |
|
| ||||||
|
|
|
Төмен |
|
|
|
Орташа |
|
|
Жоғары | ||
|
Ұрықтың |
дамуындағы |
Ұрықтың |
дамуындағы |
Ана мен ұрық қандары араласпау |
Ұрықтың |
дамуындағы | |||||
|
плацентаның |
маңызын |
плацентаның |
маңызын |
керектігінің |
1, |
2 себептерін |
плацентаның |
маңызын | |||
|
түсіндіреді |
|
түсіндіруде қиналады |
түсіндіруде, ұрықжолдастың: зат |
түсіндіреді |
| ||||||
|
|
|
|
|
алмасу / газ алмасу/бөліп шығару/ |
|
| |||||
|
|
|
|
|
қызметін |
|
сипаттауда |
|
қателіктер |
|
| |
|
|
|
|
|
жібереді; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||
|
Эмбрионмен |
ұрықтың |
Эмбрион мен ұрықтың дамуын |
Эмбрионмен |
|
ұрықтың |
даму |
Эмбрион мен ұрықтың дамуын | ||||
|
дамуын салыстырады |
салыстыруда қиналады |
сызбасынан С үрдісті атауда/ осы |
дұрыс салыстырады |
| |||||||
|
|
|
|
|
кезеңге |
сай |
болатын |
|
өзгерісті/ |
|
| |
|
|
|
|
|
эмбрионмен |
ұрықтың |
дамуындағы |
|
| |||
|
|
|
|
|
айырмашылықты |
сипаттауда |
|
| ||||
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді; |
|
|
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
49
9.4 С «Эволюциялық даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
|
Оқу мақсаттары |
9.2.5.1 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі | |
|
|
|
қағидаларын оқып зерттеу |
|
|
|
9.2.5.3 Эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттау |
|
|
|
9.2.5.5 Түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттау; |
|
|
|
9.2.5.6 Түр түзілу үдерісін түсіндіру |
|
Бағалау критерийлері |
Білім алушы: | |
|
|
|
К. Линней мен Ж.Б. Ламарк, Ч Дарвин еңбектерінің |
|
|
|
негізгі қағидаларын атайды |
|
|
|
Эволюцияның қозғаушы күштерін түсіндіреді |
|
|
|
Түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттайды |
|
|
|
Түр түзілу үдерісін түсіндіреді |
|
Ойлау |
дағдыларының |
Қолдану |
|
деңгейі |
|
Жоғары деңгей дағдылары |
|
Орындау уақыты |
20 минут | |
|
Тапсырма |
|
|
Төмендегі кестеде биология ғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбектері берілген. Сәйкес келетін тұжырымдардың тұсына (+) таңбасын қойып кестені толтырыңыз.
|
Сипаттама |
К.Линней Ж.Б.Ламарк Ч.Дарвин |
|
1. Эволюцияның |
қозғаушыкүштерін |
|
анықтады |
|
Жүйелеуде бинарлы номенклатураны ұсынды
Градация туралы ілім ұсынды
Табиғи сұрыпталуды эволюцияның қозғаушы күші деп тапты
Өсімдіктер мен жануарларды жүйеледі
Тіршілік атаулының бәрін тәңір жасады дегенге сенді
Жаттығу барысында игерілген белгілер тұқым қуалайды деп есептеді
Ең алғашқы эволюциялық тұжырымдама жасады
Эволюцияның бір қозғаушы күшін атаңыз.
(а) ______________________________________________________________________
Осы қозғаушы күштің эволюция үшін маңызын дәлелдеңіз.
_________________________________________________________________________
3. Берілген мысалдардан түрдің қандай критерийлері туралы айтылғанан анықтаңыз.
a. Күйдіргіш сарғалдық өсімдігі егістікте және жайылымда өссе, ал басқа өрмелегіш
50
сарғалдық су жағалауларында өседі.
b. Кемірушілердің түрлерінің бір бөлігі ұйқыға кетеді, ал кей түрлерде ондай
болмайды. Өсімдіктердің жақын түрлері эфир майларын синтездеу және
жинақтау ерешелігі бойынша ажыратылады.
c. Түрлерді бір-бірімен будандастырғандадарақтардың мінез-құлығы, яғни
құстардың әні (токование), шырылдауық шегірткелердің шырылы әр түрлі.
Жыныстық жұптар бір-бірін осы ерекшеліктер бойынша ажыратады.
-
Өсімдіктердің гүлдеу мерзімдерінің әр түрлі
болуы да оларды әр түрге
жатқызатын критерий болып табылады.
а
b
c
Не себепті түрді анықтау үшін морфологиялық критерийдің жеткіліксіз болатынын сипаттаңыз. Жауабыңызды мысалмен дәлелдеңіз.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Сызбада түр түзілу туралы ақпарат берілген.
(а) Сызбаны қолдана отырып, жаңа түрдің түзілу үрдісін түсіндіріңіз.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Сызбада берілген түр түзілу жолын атаңыз.
_________________________________________________________________________
51
|
Бағалау критерийлері |
Тапсырма |
|
Дескриптор |
|
Балл | ||||
|
|
|
|
№ |
Білім алушы |
|
|
|
| |
|
К. Линней мен Ж.Б. |
1 |
К. Линнейдің еңбектерін атайды; |
1 | ||||||
|
Ламарк, |
Ч |
Дарвин |
|
Ж.Б. Ламарктың еңбектерін атайды; |
1 | ||||
|
еңбектерінің |
негізгі |
|
Ч.Дарвиннің. еңбектерін атайды; |
1 | |||||
|
қағидаларын атайды |
|
|
|
|
|
|
| ||
|
Эволюцияның |
қозғаушы |
2 |
эволюцияның |
қозғаушы |
күшінің |
1 | |||
|
күштерін түсіндіреді |
|
бірін атайды; |
|
|
|
| |||
|
|
|
|
|
аталған қозғаушы күштің эволюция |
1 | ||||
|
|
|
|
|
үшін маңызын дәлелдейді; |
|
| |||
|
Түрдің |
құрылымы мен |
3 |
бірінші |
мысалдан |
түрдің |
сәйкес |
1 | ||
|
критерийлерін сипаттайды |
|
критерийін анықтайды; |
|
| |||||
|
|
|
|
|
екінші |
мысалдан |
түрдің |
сәйкес |
1 | |
|
|
|
|
|
критерийін анықтайды; |
|
| |||
|
|
|
|
|
үшінші |
мысалдан |
түрдің |
сәйкес |
1 | |
|
|
|
|
|
критерийін анықтайды; |
|
| |||
|
|
|
|
4 |
түрді анықтау үшін |
морфологиялық |
1 | |||
|
|
|
|
|
критерийдің |
жеткіліксіз |
екендігін |
| ||
|
|
|
|
|
дәлелдейді; |
|
|
|
| |
|
Түр |
түзілу |
үдерісін |
5 |
сызбаны қолдана отырып, түр түзілу |
1 | ||||
|
түсіндіреді |
|
|
үрдісін түсіндіреді; |
|
|
| |||
|
|
|
|
|
сызбада берілген түр түзілу жолын |
1 | ||||
|
|
|
|
|
атықтайды. |
|
|
|
| |
|
Барлығы |
|
|
|
|
|
|
|
11 | |
52
«Эволюциялық даму» тарауы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _____________________________________________________________________________
|
Бағалау критерийі |
|
|
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі |
|
|
| ||||||||
|
|
|
|
|
Төмен |
|
|
|
|
Орташа |
|
|
|
Жоғары |
| ||
|
Линней |
мен |
Ж.Б. |
Линней мен Ж.Б. Ламарк, Ч Дарвин |
Эволюциялық теория қағидаларының |
Линней мен Ж.Б. Ламарк, Ч | |||||||||||
|
Ламарк, |
Ч |
Дарвин |
еңбектерінің |
негізгі |
қағидаларын |
негізін |
қалаған |
ғалым |
К. |
Дарвин |
еңбектерінің |
негізгі | ||||
|
еңбектерінің |
негізгі |
атауда қиналады |
|
|
Линней/Ж.Б |
|
Ламарк-Ч.Дарвиннің |
қағидаларын дұрыс атайды | ||||||||
|
қағидаларын атайды |
|
|
|
|
еңбектерін анықтауда қателіктер |
|
|
| ||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
жібереді |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |||||||||
|
Эволюцияның қозғаушы |
Эволюцияның қозғаушы |
күштерін |
Эволюцияның |
қозғаушы |
күшінің |
Эволюцияның |
қозғаушы | |||||||||
|
күштерін түсіндіреді |
түсіндіруде қиналады |
|
|
бірін атауда, қозғаушы күштің |
күштерін дұрыс түсіндіреді | |||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
эволюция үшін маңызын дәлелдеуде |
|
|
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді |
|
|
|
|
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||
|
Түрдің |
құрылымы мен |
Түрдің |
құрылымы |
мен |
Түрдің |
критерийлерін |
сипаттайтын |
Түрдің |
құрылымы |
мен | ||||||
|
критерийлерін |
|
критерийлерін сипаттауда қиналады |
мысалдан |
түрдің |
|
критерйлерін |
критерийлерін сипаттайды | |||||||||
|
сипаттайды |
|
|
|
|
|
анықтауда, |
түрді |
анықтау |
үшін |
|
|
| ||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ғылымда |
бірнеше |
критерийлер |
|
|
| ||||
|
|
|
|
|
|
|
|
қолдану |
керек |
екенін |
дәлелдеуде |
|
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
қателік жібереді |
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||
|
Түртүзілу |
үдерісін |
Түр түзілу |
үдерісін |
түсіндіруде |
Сызбадан |
түр |
|
түзілу |
үрдісін |
Түр түзілу үдерісін түсіндіреді | ||||||
|
түсіндіреді |
|
қиналады |
|
|
|
түсіндіруде, сызбада берілген түр |
|
|
| |||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
түзілу жолын анықтауда қателіктер |
|
|
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
жібереді |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
53
жүктеу/скачать 2,12 Mb.
Достарыңызбен бөлісу:
