бір ауыз сөз «соңғы сөз»
бір ауыз сөзге келмеді «үндемеді»
бір беткей «айтқанынан қайтпайтын»
бір ауыздан «түгел, тегіс»
Бір саны соматизмдерден тіркесіп соңғы, қорытынды деген мағына береді.
бір уыс «бір рет тамақ жасауға жететін арпа, бидай, тары»
бір асым ет
Бір аттам жер, бір түйір дән
Бір жұтым су, бір жапырақ нан
Бір санымен тіркесіп келетін заттың, нәрсенің мөлшерін, арасының аз, жақын екенін білдіретін тіркестер
Бір сан есімі ұйытқы болған фразеологизмдердің семантикасы. Бұл тіркестердің басым көпшілігі «аз, кішкентай» мағынасында жұмсалғанымен, олар синонимдік қатар құра алмайды. Мысалы: Аспанда біршөкім бұлт жоқ (А. Тоқмағанбетов); Кәріптен тымағының маңдайына қыстырған бір жапырақ қағазды алып берді (Ә. Әбішев). Екі мысалдағы мөлшер тіркестер «аз, кішкентай» мағынасында жұмсалса да, олардың прагматикалық қызметі әр түрлі. Бір санымен келген фраземалардың тіркесімділік қасиеті өте шектеулі.
Достарыңызбен бөлісу: |
