Біздің қоғамда ықпалды топ­ тар әлі де бар. Лоббизм арқылы

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет

№55 (55) 

16.04.2009 жыл, бейсенбi

www.alashainasy.kz

4

?

Б i л г i м   к е л г е н   Б i р   с џ р а ћ

Б i л г i м   к е л г е н   Б i р   с џ р а ћ

қоғам

Мәселе

инвестиция

Сауд Арабиясының 

бизнес өкілдері Ақтөбе 

облысының ауыл 

шаруашылығы саласына өз 

қаржыларын құйғылары 

келеді. Осы аптада Ақтөбе 

облысына іссапармен 

келген Сауд Арабиясы 

бизнес өкілдерінің бұдан 

басқа ұсыныстары бар. 

 Делегация басшысы – сауд Арабиясы 

инвестициясын  Қазақстан  агроөндіріс 

ке шеніне  тарту  жөніндегі  мәселелермен 

ай налысып  жүрген  Мәжид  әл-Хамистің 

айтуынша,  арабтар  ауыл  шаруашылығы, 

құ рылыс  және  мұнай  өңдеу  салаларына 

қа тысты  жобаларға  қызығушылық  таны-

тып  отыр.  сондықтан  олар  алғашқы  ке-

зең де  ауыл  шаруашылығы  өнімдерін  өң-

дей тін  біріккен  кәсіпорындар  ашпақшы. 

сондай-ақ арабтар  бидай,  арпа  мен  қой 

етін сыртқы айналымға шығаруға қатыс ты 

ақтөбелік  кәсіпкерлермен  келісімшартқа 

отырғылары келеді. Бәсекеге қабілет ті жо-

ғары  технологияларды  ендіруге  қатыс ты 

тәжірибе алмасу ойлары бар. Кәсіби тех-

никалық білім беру мен мәдениет са ла сы 

бойынша тікелей қарым-қатынас ор на  ту-

ды да жоспарлапты.

сауд  Арабиясы  инвестициясы  күші-

мен  ашылған  өндіріс  орындары  Ақтө бе 

об лысында  бұрыннан  бар.  сауд  Ара-

биясының  «савола  Эдибл  Ойл»  ком па-

ниясы қаржыландырған сұйық май шы ға-

ра тын зауыт пен ұялы телефондар сатумен 

айналысатын біріккен компаниялар жеміс-

ті еңбек етіп жатыр. енді олардың қатары 

мо лая түсетін түрі бар. 

Мәжид әл-Хамис,

кәсіпкер:

– Сауд Арабиясында ауыл ша­

руа   шы лы ғы дақылдары егіл мей­

ді.  Су  жоқ.  Соң ғы  кездері  Сауд 

Ара  биясы  ауыл  шаруа шылығы 

да қыл дарын  егу  ге  қолайлы  ел­

дер ге  ин  вестиция  құюды  қолға 

ал ды.  Әлем дік  дағдарыс  кезінде 

Сауд Ара биясы ғана емес, барлық 

ел осын дай мүмкіндікті қа рас   ты­

рып жа тыр. Ал Қазақстанда ауыл      

ша руа шы лығы  дақылдарын  егіп, 

үлкен  өнім  алуға  болатын  жер 

жете   ді.

Бақыт ЖАншАевА, 

Ақтөбе облысы

Ақтөбеге 

арабтар келе 

жатыр

Астана қалалық 

Кедендік бақылау 

департаментінің 

Контрабандаға қарсы 

күрес басқармасының 

қызметкерлері заңсыз 

жолмен ұялы телефон 

алып келе жатқан елорда 

тұрғынын қолға түсірді. 

Бұл туралы кеше аталмыш 

департаменттің баспасөз 

қызметі хабарлады. 

Біріккен Араб әмірлігінің Дубай қала-

сы нан Астанаға қалта телефондарын алып 

келе жатқан, 1983 жылы туған астаналық 

тұрғын кедендік бақылау аймағына кезекті 

тексеріс жасау үстінде анықталған. тексеріс 

ба рысында ол өзінің қол телефондарға еш 

қа тысы жоқтығын, Дубай қаласында бей -

та ныс екі адам келіп, екі сөмке толы ұялы 

телефондарды  Астанаға  жеткізіп  бе  руін 

сұ рағанын  айтқан.  екі  сөмкеден  заң  сыз 

жол мен  жеткізілген  335  дана  қол  те ле -

фоны алынғандығы хабарланып отыр. 

Ұсталған адамның айтуынша, ұялы те-

ле  фондарды  Астана  әуежайында  біреу-

лер  күтіп  алуы  тиіс  болған.  Қазір  осыған 

қа тыс ты іс қозғалды. 

Бүркіт нҰРАСЫЛ,

Астана

тіршілі

К

Сөмке-сөмке 

«сотка» 

тасыған...

Жекеменшік  автокөлік  жүргізушісі  Ішкі 

істер  органы  қызметкерлеріне,  Ұлттық 

қауіпсіздік  комитеті  қызметкерлеріне,  ме­

ди   цина қызметкерлеріне, жасақшыға, Іш   кі 

істер  органының  штаттан  тыс  қызмет кер­

леріне  апатты  жағдайларда,  жедел  дә     рі­

герлік қыз мет ке мұқтаж адамдарды ем    деу 

ор  та  лық  та рына  жеткізу  үшін  көлігін  пай-

дала ну  ға беруге міндетті. ішкі іс тер ор га  ны 

қыз  меткерлері, Ұлттық қауіп  сіздік комитеті 

Құзырлы органдар көлігіңізді уақытша алуға құқылы

Ішкі істер органы қызметкерлері жүргізушіден қандай жағдайларда 

жекеменшік автокөлігін уақытша пайдалануға беруді талап ете 

алады? Басқа қандай органдар қызметкерлері мұндай құқыққа ие? 

 

ермек АРтЫқОв, Павлодар қаласы

қыз меткер ле  рі зақымданған авто   кө  лік тер -

ді  ав  то тұ раққа  жеткізіп  алу  үшін  не  ме се 

апат  болған  жерге  жету  үшін,  сондай-ақ 

заңда  қа  растырылған  бас қа  да  кейін ге 

қалдыруға  бол  майтын  жағдай лар да  жүр -

гі зу шіден  ав то   кө лігін  беруді  та лап  ету    ге 

құқылы.  Мұн дай  жағдайда  жүргізушінің 

талабына орай анық тама және көлік шы ғы-

ны үшiн көлікті пай да  ланған орган тарапы-

нан құжат беріледі. 

Бұл талап шетел өкілеттіктерінің және 

дип ломатиялық  иммунитетке  ие  халық-

ара лық  ұйымдардың  көліктеріне  жүр-

мей ді.

Қазақстан республикасы Азаматтық ко -

дексі бойынша, жекеменшік иесі жекемен-

шік  мүлікті  ұстау  ауыртпалығын  кө те руге 

мін детті.  Балалардың  кәмелеттік  жас қа 

тол   ма  ған дығы  ата-анасын  немесе  олар-

дың заң ды қамқоршысын олар үшін ком-

му нал  дық  төлемақы  төлеуден  босат пай-

ды.  Кей бір  коммуналдық  төлемдер  адам 

Алты жасар балаға да коммуналдық 

төлем төлеймін бе?

Биыл ауылдан алты жасар баламды алып келіп, өзім тұратын пәтерге 

тіркеуге қойдым. «Адам саны артты» деп коммуналдық төлемақыны 

арттырды. Алты жасар балаға коммуналдық төлемақы алу заңды ма? 

 

Райгүл еСенқАРинА, Астана қаласы

са  ны  мен емес, пәтердің шаршы метрімен 

есеп   теледі (жылу беру, лифт пайдалану). 

Ал суық су, ыстық су, газ пайдалану есептік 

қон дырғылардың  көрсеткішімен  есепте-

ле ді.  есептік  қондырғылар  болмаса  ғана 

адам  санымен  есептеледі  және  бұл  жағ-

дай да кәмелетке толмаған балалар ға ком-

му налдық жеңілдіктер қарастырыл ма ған.

...Алматыға  Талдықорған  қаласынан 

осыдан он шақты жыл бұрын көшіп келген 

бұл  отбасының  тұрмыстық  жағдайлары 

тым  төмендеу  десе  болғандай.  Алайда 

ара ға екі ай салып әкесі мен қызының бірі­

нен  кейін  бірі  асылып  өлгендігін  онымен 

түсіндіре аларсың ба?

Ақыл тоқтатқан, алпыстан асқан ақса­

қал  дың өз өміріне өзі балта салғаны – әлі 

Өзіне-өзі қол салғандар 

жасарып барады

Ләззат БиЛАн

«Суицидтің  көп  тіркелу  себебі,  біріншіден,  қоғамның  бір  формациядан  екінші 

бір формацияға өтуіне байланысты болса, екіншіден, қатаң нарық пен БАҚ­тардағы 

адамды рухани аздыруға әкеп соқтыратын дүниелер де айтарлықтай әсер етіп отыр. 

Психиатр мамандардың болжамы бойынша, жүйке ауруына шалдыққандар саны қай 

елде де көп тіркелген жүрек­қан тамырлар ауруын қуып жетіп қалды. Суицидке әкеп 

соқтыратын жүйке ауруының алдын алуды мемлекеттік деңгейде шешу керек. Әсіресе 

жастар  арасындағы  суицидке  баса  назар  аударуға  тиіспіз.  Себебі  суицид  барған 

сайын «жасарып» барады. Бір қуантарлығы, Үкімет психиатрия саласына да лайықты 

көңіл  бөле  бастады.  Қаржы  да,  бұрынғыға  қарағанда,  көп  бөлінеді.  Қазір  білім 

ошақтарындағы бағдарламаларға психология тақырыбы бойынша дәрістер енгізіле 

бастады. Енді ұжымдар арасында тренингтер өткізуді қолға алмақпыз. Маман ретінде 

айтарым, бұл мәселеге немқұрайды қарауға болмайды. Өйткені суицид барған сайын 

асқынып барады».

Сағат АЛтЫнБеКОв, медицина ғылымының докторы, профессор:

жұм  бақ. Ал 23 жастағы қызы сол күні ана­

сы мен  рен жісіп  қалғанға  ұқсайды.  «Кө­

зіме  кө рін беші»  деген  анасының  ашулы 

сөзі не «шынымен де, мені енді көрмейсің­

дер»  деп  шығып  кеткен  қыздың  әкесінің 

артынан кете ба ра ты нын кім білген?.. 

Бұл қайғылы оқиғалармен қазір тиісті 

ор гандар  айналысып  жатыр.  Иә,  олар 

өз  міндеттерін  орындай  жатар.  Десек  те, 

бұл  жолы  да  «жүйке  ауруымен  ауырған» 

деген  қорытынды  шығаратындары  анық. 

Өйткені суицидтің жұмбақ себебін ашқан 

әлі ешкім болған емес. 

ДАБ

ыл!

Дүниежүзі денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) назарына 

ілінген бірнеше «қара тізім деріміздің» қатарында «саңлақ» 

тұр ған сырдесте сандық көрсеткіштердің бірі – суицид.

Осыдан біраз уақыт бұрын ДДҰ әлем  -

дегі  46  елдегі  суицидтік  ахуалға  зерттеу 

жүргізген  болатын.  Біздің  ел  соның  бе-

сінші (!) ор  нын иеленіпті. әрбір 100 000 

адам ға шаққанда, өз өмірін өзі қиғандар 

саны Қытайда – 56 адамды, литвада – 42 

адам ды, Беларусьте – 37 адамды, ресейде 

– 36 адам ды, ал Қазақстанда 30 адамды 

құрайды екен. 

Халықаралық  сарапшылар  таратқан 

мәлі метке  қарағанда,  жер  бетінде  жыл 

сайын – бір миллионнан астам, күн сайын 

3000-ға жуық адам өз-өзіне қол жұм сай-

ды екен. сарапшылар зерттеулері көр сет-

кен дей,  суицид  соғыс,  жол  апаты  және 

қыл мыс тың салдарынан болатын өлім-жі-

тім дерді басып озған. Дабыл қағып отыр-

ған мамандардың болжамдарына сенсек, 

суи цид  салдарынан  өлген  адамдар  саны 

жер  ша ры бойынша 2020 жылы 1,5 мил-

лион ға жететін көрінеді. 

«Қазақстандағы суицид қарқын алған 

эпидемиялық кезең – 1995-1998 жылдар 

аралығы», – дейді сарапшылар. Өткен ға-

сыр да  өмір  сүрген  батыс  ғалымы  Г.шорт 

1950  жылға  дейінгі  әлемдік  суицидтің 

та рихын  тереңірек  зерттеп,  бұл  дерттің, 

негізінен,  экономикалық  тоқырау  кезінде 

күш алатынын дәлелдепті. Бір басылымға 

бер ген сұхбатында психиатрия саласының 

білікті  маманы  талғат  серғалиев  те  «90-

жылдардың  орта  шенінде  доллар  құны 

қатты  көтеріліп  кеткенде,  елдегі  суицид 

20-30 пайызға артты» деген еді. 

елдегі жағдайды зерделеп көрсек, суи-

цид  көп  тіркелген  үштік  –  мына  облыстар:  

100  000  адамға  шаққанда,  о  дүниеге  өз 

бұй  ры ғы мен аттанғандар саны Оңтүстік Қа-

зақ стан облысында – 72 адамға, Маң ғыс  тау 

облысында  –  64  адамға,  солтүстік  Қа   зақ    -

стан облысында 57 адамға дейін жет  кен.

АҚш-та  тұрып  жатқан  қазақстандық 

мо дель  р.Кошунованың  өлімінен  кейін 

аме  ри калық  ғалымдардың  да  біздің  ел-

дегі  әйелдер  ара сындағы  суицидті  зерт-

теу ге  аңсарлары  ауып ты.  нәтижесінде 

біз  дің  елдегі  ахуал  ал пауыт  ел  саналатын 

Аме ри кадағы  жағ дайдан  да  мүшкіл  бо-

лып  шыққан.  Қазақ стан дағы  әйелдер 

ара  сындағы суицид, 100 000 әйелге шақ-

қанда,  11,1-ді  құраса,  Америкада  –  2,9 

(100 000 адамға шаққан да) ғана. 

Жасөспірімдер  арасындағы  суицид  те 

жылдан-жылға артып келеді. сол себепті  

еліміздің  Бас  прокуратурасы  соңғы  үш 

жыл дағы ахуалға арнайы сараптама жа са-

ған болатын. нәтижесінде 1119 жас өс пі-

рім нің өлуге әрекет жасап, 750 баланың өз 

өмірлерін өздері қиғандары анықталған. 

сарапшы-мамандардың зерттеулеріне 

көз жүгіртсек, суицидке итермелейтін не-

гіз гі себептер тұрмыс тауқыметі мен наша-

қор лық екен.

Отандық ғалымдардың зерттеу жұ мыс-

та ры  көрсеткендей,  суицид  дертінің  құр-

ба ны болғандардың тек төрт-бес пайызы 

ғана есепте тұрған болып шыққан. Демек, 

ара мызда  бүгін  ғана  ойнап-күліп  жүрген 

адам ның  келмес  сапарға  ойда  жоқта  ер-

те сіне-ақ аттанып кетуі ғажап емес. 

Олар  көбінесе  танымал  бренді  бар 

ком панияның атын жамылып, ел ішіне та-

рала береді. тұтынушы тауардың танымал 

брен діне қарап, жасанды тауарды түп нұс-

қалы тауармен шатастырып алуы да мүм-

кін. Ал жасанды тауардың сапасы мүлдем 

сын  көтермейді.  әсіресе  соңғы  жиырма 

жыл  ішінде  көршіміз  Қытай  елінің  құны 

ар зан  өнімдері  дүниежүзін  түгел  жаулап 

алды. Басқасын айтпағанда, бір жуғаннан-

ақ  түте-түтесі  шығып  кететін  қытай  киім-

дері  тұтынушылар  құқығын  таптаумен 

қа тар,  қалталарын  да  ойсыратты.  себебі 

түсі  тез  оңып  кететін  киім  екін ші  қай тара 

иығыңа  ілуге  жарамайды.  Амал  жоқ, 

базарға  тағы  жүгіресіз.  тіпті  дәрігер-

лер  осыдан  біршама  уақыт  бұрын  «са-

пасыз  тауардың  салдарынан  түрлі  ауру-

лар  белең  алып  барады»  деп  дабыл 

қақ қан  еді.  әскерге  жарамсыз  майтабан 

жігіттеріміздің көбеюіне де осы қытайлық 

сапасыз аяқкиімдер кінәлі көрінеді. себебі 

олардың  құрамындағы  формальдегид 

қос  пасы адамның терісіне зиянын тигізіп 

қана қоймай, майтабандылыққа да ұрын-

дырады екен. Зиянды заттардың бар еке-

нін қытайлық аяқкиімдегі жағымсыз өткір 

иіс те айғақтайды. себебі аяқкиімнің не-

ғұрлым  иісі  өткір  болса,  соғұрлым  зиян-

ды лы ғы да арта түсетін көрінеді. 

Жасанды өніммен жан сақтап 

отырмыз

еліміздегі сұранысқа ие 

тауарлардың 70 пайызы 

– жасанды көшірмелер. 

Мұндай мәлімдемені 

жақында қазақстан 

тұтынушыларының ұлттық 

одағы жасады. Сырттан 

жүктеу/скачать 4,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: