nurbakyt_sarsenov
8708 747 3804
7
&14.Органикалық және бейорганикалық заттар
• Судан басқа бейорганикалық заттар:
Оттек, сутек, темір т.б. химиялық элементтерден тұратын
жай заттар; тұздар, қышқылдар
• Органикалық заттарға жатады:
Нәруыздар, майлар, көмірсулар, нуклеин қышқылдары
• Тұқымқуалаушылықты сақтау үшін қажет:
Нуклеин қышқылдары
• Дәмі тәтті орг. заттар
: Көмірсулар
• Көмірсулар көп кездесетін
өсімдіктер: Жүзім, қауын, қарбыз, өрік, алмұрт, алма;
күріш, бидай, сұлы, арпа, жүгері
• Жасушаның негізгі органикалық заттары:
Нәруыздар
• Нәруыз мөлшері көп жануар өнімдері
: ет, жұмыртқа, сүзбе
• Нәруызға бай өсімдіктер:
асбұршақ, үрмебұршақ, қытайбұршақ
• Энергия сыйымдылығы ең көп органикалық зат:
Майлар
• 1 грамм май
ыдырағанда 38,9 кДж энергия бөлінеді.
• Жануар майлары:
қой, сиыр, балық майлары
• Май алынатын өсімдіктер:
мақта, күнбағыс, рапс, қыша, сафлор
• Бие сүтінен әзірленетін шипалы сусын
: Қымыз
• Жаңа сауылған бие сүті
: Саумал
• Қымыз сияқты қазақтың
киелі де қастерлі сусыны, тек түйе сүтінен ашытылады
: Шұбат
• Сиырдың сүтіне не қойдың сүтіне аздап су қосып пісірген соң, ұйытқымен ұйытып ішетін сусын
:
Айран
• Ұйытылған қой сүтінің айраны
: Қатық
&15.Элементтердің өсімдіктердің тіршілігіндегі маңызы. Тыңайтқыштар
• Өсімдік пен жануарға өсу үшін керек элемент:
Азот (нәруыз)
• Жасуша қабықшасы мен ядроны түзеді:
Фосфор (фосфолипид, ДНҚ)
• Фосфор өсімдікке керек:
Энергия сіңіру үшін
• Өсімдік жасушасы
фосфорсыз көбейе алмайды, себебі:
ДНҚ құрамына кіреді
• Өсімдік өсуі үшін қажет:
Калий
• Калий жетіспесе:
Өсімдік өсуі тоқтайды
• Өсімдік ағзасында судың таратуына әсер етеді
: Калий
• Тамыр мен сабағының тіректік элементтерінің қалыптасуына әсер етеді
: Калий
• Азот сияқты хлорофилл құрамына кіреді:
Магний
• Магний, азот немесе темір жетіспесе:
Жапырақ бозғылт тартады, ақшыл болады не сарғаяды
• Калий сияқты судың таралуында маңызды рөл атқарады:
Кальций
• Тамырдың қалыпты дамуына және өсімдік өсуінің тоқтауына әсер етеді:
Кальций
• Органикалық тыңайтқыштарға жатады:
компост, қи, қарашірік, құс саңғырығы, шымтезек
