Боданға түскен бұл басым
жүктеу/скачать 17,59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- .БЕРДІБАЕВА, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Кеден, қаржы және экологиялық құқық кафедрасының доценті міндетін атқарушы
- ӘКІМІ ҚАЗАҚША СӨЙЛЕМЕЙТІН ӘКІМДІКТЕН НЕ ҚАЙРАН Демек, біз дәл қазіргі таңда «Әкім және мемлекеттік тіл» деген мәселеге
- «Ана тілі» газетінің негізгі тақырыптары қатарына тіл, білім мәселелері жататындығы белгілі. Міне, осы маңызды мәселелердің бүгінгі жай-күйі «Еге
- – Байқаушылар мен коммен та торлардың зіңізге қатысты айтыл ған ткір ілік с здері жаныңызға тимей ме
- « ЗГЕРІСТЕР ҚАШАНДА ЫҢҒАЙСЫЗДЫҚ ТУҒЫЗАДЫ» – Сіздің жауапкершілігіңіз дің аясына кіретін
- – Денсаулық сақтау мен білім берудің кеңестік мо делі адамдардың жадында ай тар лықтай сапалы деп сақталып қалғанына келі сетін шығарсыз. йт
- «БАСҚА ТҮССЕ БАСПАҚШЫЛ, К НУ ПАРЫЗ» – Қалай ойлайсыз, реформаторлар үшін неліктен дәл осы «халық ағарту алаңы» осын шалықты тар
- 0 + 11 – Ал жақсы. Жаз бітіп келеді, алда 1 қыркүйек. Оқу шы ларды не күтіп тұр, оларға қандай згерістер к лде нең тартылмақ
- НЕ ДЕСЕҢ ДЕ, АҒЫЛШЫН ТІЛІНСІЗ КҮН ЖОҚ… – Қазақ және орыс тіліне қатысты түсінікті делік. Бі рақ ағылшынды оқудың қа жеті қанша
- Соншалық қажет тілік бар ма
- АЛҒАШҚЫ ҚАДАМ – МЕЙЛІНШЕ КҮРДЕЛІ Ж НЕ МАҢЫЗДЫ – Дейтұрғанмен, бі лім ді лингвис тикалық жағы нан кеңейтуге қарсы к п теген дәйектер
Құры зек ауылы. Бұрынғы «Бірлік» кеңшарына қарасты №3 фермасының орталығы болған. Ауылға Құры зек атауы ткен ғасырдың 1980 жылдары берілген. Атаудың берілу себебі ж нінде нақты де- ректер жоқ. Құркелес зенінің Сырдарияға құятын (қосылатын) тұсындағы арнада (жазықта) орналасқандықтан, гео графия- Тиісті заң бар. Ол іс-қағаздарын м е м л е к е т т і к т і л д е ж ү р г і з у г е мүмкіндік береді. Ол заң кез келген жерде мемлекеттік тілде с йлеуге, кез келген қағазда мемлекеттік тілде жазуға, қажет жерінде сол тілде жа- уап алуға жағдай жасайды. лі-ақ, қазақ тілі тіршілігіміздің барлық саласында кеңінен қолданылатын болады, тек оны насихаттай білуіміз керек» деген еді. М і н е , о с ы н д а й маңызды іс-шараларды жүзеге асыру барысында университетіміздің заң факультетінде нәтижелі жұмыстар атқарылуда. Факультет құрамындағы 4 кафедрада қазіргі таңда мемлекеттік тілде дәріс ткізумен қатар, оқу және оқу-әдістемелік әдебиеттерді да- ярлау мен шығаруға мүмкіндіктер жасалынған. .БЕРДІБАЕВА, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Кеден, қаржы және экологиялық құқық кафедрасының доценті міндетін атқарушы, заң ғылымының кандидаты тілге деген жанашырлығы қандай екенін байқатады. Павлодар облысы әкімінің орын- басары Мейрам Бегентаев мемлекеттік тілде с йлегенін Парламент Мәжілісі депутаты болған кезінде де к ре алмаған едік. Бір-екі ауыз тілдеспек болып, оның да қабылдауына сұранып едім, Мейрам Бегентаев мырза да тіл газетінің кілін сол жолы қабылдамады. Хат- шысы «Сіздің тінішіңізді жеткіздім, ештеңе деп жауап берген жоқ» деді. Бұдан түйгенім – мемлекеттік тілдің жайы әкімдіктегі бәзбір шенеуніктерді к п алаңдата қоймайды екен. Мұндай к зқараспен біз қазақ тілін з тұғырына қашан қондырамыз? Елімізде солтүстік облыстардағы мемлекеттік тілдің ахуалы қиын болып тұрғаны жасырын емес. сіресе, облыс әкімдіктерінде солай екені шүбәсіз. Де- мек, облыс әкімдіктеріне бағынышты зге де мемлекеттік мекемелердегі тілдік ахуалдың қандай күйде екенін ойша елестете беріңіз? Жалпы, мемлекеттік тілдің ахуа- лын тексеруді дәл қазіргі таңда алды- мен әкімдіктерден бастауымыз ке- рек. Осыған к зіміз жетіп отыр және мұны кейінге қалдыруға да болмайды. Бірақ бізде мұндай тексерісті жүргізуге мүмкіндік беретін заң бар ма? Болса, ол неге жұмыс істемей отыр? Осын- дайда газетімізде к птен бері айты- лып, қозғалып келе жатқан Тіл ин- спекциясын құру мәселесі – уақыт күттірмейтін зекті мәселелердің бірі. Арнайы тексеріс болмаған жерде талап та, талап ету де болмасы анық. Елімізге қатысты мәселелердің ішінде де осы тіл мәселесі зекті болып тұрғанына аз уақыт болған жоқ. Де- сек те, тілге жаны ашитындардан г рі оны зекті мәселе деп қарамайтындар баршылық. Ал енді осындайда сенеріміз кім? Алдымен заңға сенім артамыз. Үмітіміз бұл мәселелерді құқықтық- заңдық тұрғыдан реттеу. Бірақ қазіргі қолданыстағы заңның мүмкіндіктері де баршамызға аян. К шедегі қате жарнама берген кәсіпкерді заң ал- д ы н д а ж а у а п қ а т а р т а а л м а й м ы з . Мемлекеттік қызметшілерге қазақ тілін білуді заң арқылы міндеттей алмай келеміз. Шетелдік атауды қаптатқан жекеменшік иелеріне заң арқылы тосқауыл қоя алмаймыз. Жұмыстың қай түріне болса да адам қабылдағанда қазақ тілін білуің керек, йткені заңда солай жазылған деп алдына тартатын бап та жоқ. Депуттарды мемлекеттік тілде лық орналасу жағдайына байланысты Құры зек аталуы да мүмкін. лімтау ауылы. «Ақтабан шұбырынды, алқак л сұлама» жылдарында қалмақ ш а п қ ы н ш ы л ы ғ ы н а н б а с с а у ғ а л а п қашқан ел Қазығұрт тауынан асқан соң Сырдария зеніне барып паналаймыз дейді. Бірақ халықтың алдынан тағы да тау жолығыпты. Сонда «әлі тау бар» деген с зден кейін « лімтау» болып кеткен дейді. Ел аузындағы тағы бір аңызда осы таудың баурайында мір сүрген лім есімді батыр, әрі бай жігіт туралы айтылады. Жерін қорғаған ба- с йлеуге міндеттейтін де, заңдарды қазақ тілінде жаздыратын, жиналыстар мен жиындардың қазақ тілінде туін тікелей міндеттейтін де заң жоқ. Иә, мұндай заңдар, әзірге бізде жоқ. М е м л е к е т т і к т і л д і ң м ә с е л е с і негізінен іс басындағы азаматтарға бай- ланысты болып отыр. Мына мәселені түсініп алсақ. Егер министр немесе әкім, компания, фирма, т.б. кәсіпорын басшылары мемлекеттік тілде с йлемесе немесе с йлеуді ж н деп таппаса, олар басқаратын мекемедегі мемлекеттік тілдің хәлі мүшкіл деп түсіне беріңіз. ӘКІМІ ҚАЗАҚША СӨЙЛЕМЕЙТІН ӘКІМДІКТЕН НЕ ҚАЙРАН? Демек, біз дәл қазіргі таңда «Әкім және мемлекеттік тіл» деген мәселеге арнайы көңіл бөлуіміз керек. Бұл кезек күттірмейтін мәселе. Егер де әкім болып отырған азаматтардың мемлекеттік тілге сәл де болса жаны ашымайтын болса, онда сол әкімдіктегі ғана емес, тұтас облыстағы мемлекеттік тілдің тасы ешуақытта өрге домаламайды. Бұл – шындық. Бұл – ақиқат. Мемлекеттік тіл – ел саясатының ең маңызды стратегиялық міндетіне айналып отырса да, соны жүзеге асыруға ең алдымен әкімдердің өздері мүдделі болмаса, әкімдікке қарасты құрылымдардың атқарып отырған істерінен нәтиже шыға қоймасы да анық. АНА ТІЛІ 5 №34 (1344) 25 – 31 тамыз 2016 жыл
АЛҒАШҚЫДАН СОҢҒЫ ДЕМГЕ ДЕЙІН «Ана тілі» газетінің негізгі тақырыптары қатарына тіл, білім мәселелері жататындығы белгілі. Міне, осы маңызды мәселелердің бүгінгі жай-күйі «Еге- мен Қазақстан» газетінде жарық көрген Қазақстан Республикасы Премьер- министрінің орынбасары Дариға Назарбаевамен жүргізілген «Алғашқыдан соңғы демге дейін» деген сұхбатта («ЕҚ», №160 (28888), 20 тамыз) жан-жақты баяндалады. Басылымымыздың өз оқырмандары барын ескеріп, аталған сұхбатты газетімізде жариялауды жөн көрдік. КӨКЕЙКЕСТІ МƏСЕЛЕ – Сіз Премьер-министрдің орынбасары лауа- зымына тағайындалған күннен бері бір жылға жуық уақыт тті. Бұл сізді не нәрсеге үйретті, қандай еле- стерден арылтты? – Елестің күл-талқаны шығу деген болған жоқ. йткені, олар менде әуелден болмаған. Үкіметке де мен студент орындығынан келген жоқпын ғой. К п нәрсе бастан тті, басқарушылық тәжірибе бар дегендей. Парламенттегі жұмыс мені биліктің атқарушы органында жұмыс істеуге дайындады. Біз депутаттармен әлеуметтік саланың проблема- ларын жақсы зерттедік және Үкіметке к птеген нақты ұсынымдамалар жібердік. Енді менде сол ұсынымдамаларды іс жүзіне асыруға мүмкіндік пайда болды. ткен жыл мені ақпарат теңі зінің тереңіне батырды, қы зық ты адамдармен таныстырды, тал қылаулар мен шешімдер қа был даудың тетігін к рсетті, мемлекеттік органдар жұмысының қағидаттарын түсінуге мүмкіндік берді. Осы ора- сан жұмыстардың барлығын к птеген з ісінің кәсіби шеберлерімен, атан түйеге жүк болар күрделі қызметті ынта-шынтасымен беріліп, адал атқаратын қарапайым адамдармен бірлесіп жүзеге асырдық.
Сондай-ақ, бұл жыл мені т зім ділікке үйретті – алға тым бол маса жарты қадам жасау үшін де үлкен күш-жігер жұмсау қажет. К птеген кеңестер, талқылау лар ұйымдастыруға, сан қырлы жұмыс - тарды үйлестіруге тура келеді. Т зімділік қай кезде де жетіс тік терге бастайды… – Байқаушылар мен коммен та торлардың зіңізге қатысты айтыл ған ткір ілік с здері жаныңызға тимей ме? – Белгілі бір деңгейде. Мен де тірі пендемін ғой. Екінші жағынан, бұл арада эмоцияға берілу де орынсыз. Мен мемлекеттік қызметтемін және әркім зін сарапшы сезінетін әрі бұл ішінара шындыққа да жанасады, азаматтардың к ңіл- күйіне тікелей әсер ететін салаға жауап беремін. Орынды сын мен қызықты идеялар үшін қашанда ризамын. Алғашқысына да, кейін гісіне де бірден қайырылып, ведом с тволарға тиісті тапсырмалар жүктеймін.
– Жоқ, қымсындырмайды. сіресе, әңгіме қайта жаңғырту лар, кей шақтарда аса ауыр тие тін жаңғыртулар туралы болып отырғанда абырой- беделге нұқсан келмейтін кез аз. Дәрігер адамды тәнін ауыртпай емдей ала ма? згерістер қашанда қолай сыздықтар туғы зады: әдетке ай налған бір нәр сең нен қол үзу ге, з міріңдегі бір нәр сені з- герту ге тура келеді. Жаңалықтар, қандай оң жаңа лық болмасын, қашанда секеммен қарауға мәжбүрлейді. Шын мәнінде, осындай шетін саланы реформалауда зіңе жауапкерші лік алу үшін белгілі бір деңгейде батылдық та қажет шығар. Торғай дан қорыққан егін екпес деген бар емес пе. Сонымен қатар, бұл сек тор дың әйелдің қолында болуы тиіс екендігіне сенімдімін. Денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау – бұл балалар, оқушылар, студенттер, зейнеткерлер – тікелей әйел адамға жақын әлем болып табылады. Еңбектеген баладан еңкейген кәріге дейінгі ара лықтағы бар- ша адамды тір шіліктің тіні саналатын әлеуметтік сала қарсы алып, мір бойы бірге болып, ке йін шығарып салады. Бұл – адам айт қысыз күрделі, сонымен бірге, те қызықты жұ мыс. Тіп ті, оның «рахметі жоқ» деп есеп телетініне қара мас тан… – Денсаулық сақтау мен білім берудің кеңестік мо делі адамдардың жадында ай тар лықтай сапалы деп сақталып қалғанына келі сетін шығарсыз. йт- кені, зіңіз де кезінде кеңес тік мектепте, кеңестік ЖОО-да оқып, кеңестік ауруханаларда емделдіңіз емес пе… – Айқын нәрсемен келіс пеу дің зі қиын. Не лицей, не гимназия болмаған, тек он жылдық мек теп тер ғана болған уақыт менің жақ сы есімде. Мен сондай мектеп тердің бірінде оқып, орта білім туралы аттестат алдым. Үлгі тұтар мұғалімдер еді, олардың бәрі есімде, Мәскеу мен Алматыдағы уни- верситеттерде дәріс берген тәлімгер оқытушылар да күні бүгінгі дей жадымда. Және балаларым мірге келген перзентханаларды да ризашылықпен еске аламын. ткенмен эмоциялық байланыс кез келген адамға тән, оны ткенді аңсау, сағыну деп атайды. Бірақ мәселе лирикалық к ңіл күй ауанын- да ғана емес. Сол кездің дәрігерлері мен мұ ға- лім дері кеңестік интел ли генция ар миясының ең қа лың сапын құ раса, олар дың ортасында ар қау лық құн ды лықтар: кәсі билік, адалдық, парасат, парыз сезімі, рия сыз дық қалыптасты. Бір ша ма идеалдандырылғанына қара мастан, сол жылдардың фильм дері де санамызда жарқын образ дар қалдырды. Влади мир Устимен коның «Қым батты менің адамым» («Доро гой мой чело- век») карти на сындағы дәрігерді немесе «Дүйсенбіге дейін тіріміз» («До живем до понедель ника») филь- мін дегі мұғалім Мельниковті ұмы ту мүмкін бе? Бірақ адам дар дың осындай типтері түбе гейлі идеологиялық жоба, уақыт к рсеткеніндей, утопия жағдай ын да ғана мір сүре алатынын да ұмытпаған ж н. Ал ол згеріп отырады. Бүгін бәрі де басқаша реңк алды. Нарыққа телу адамдарды згертпей қоймады. Мен қазір осы телудің қиын дық тары, ауыр салдарлары туралы айтып отырған жоқпын. Алай да, біздің буынымыз бүгінгі ре фор маларға ту сыртынан қызға нышпен сұқ к зін қадап тұр. Алайда, бұған да түсі ніс тікпен қарау керек – реформалар тыныш кабинеттерде жасалады, сондықтан оларға мүмкін практикалық база же тіс- пейтін шығар. Және де проб лема таяуға дейін олар- дың жеткілікті деңгейде кең к лемді талқылауларға шы ға рыла қоймағанында жатыр. Ал табысқа жету үшін жүйе нің ішінен де, сондай-ақ, сыр тынан да қарапайым ғана объек тивті және кәсіби к з қарас қажет. Біз қазір осы бағыт та ілгерілеп барамыз.
– Еске түсіре кетейікші, осы 1983 жылғы орта мектеп реформасы «қайта құрудың» алғашқы ізашары бола жаз даған жоқ па! Сонау алыс кеңес- тік заманда да осы сала мутацияға жиі ұшырағанын ұмытпаған ж н шығар: ерлер мен әйелдерге арналған мектептер болды, кейін оларды біріктірді. Біресе он жылдық, біресе он бір жылдыққа ай- нал ды рылды. Күміс және алтын медаль деген де болды, кейін тек алтыны ғана қал ды. Мен, тіпті, мектеп форма лары мен «жаулардың» пор тре тін қара сиямен бояп үлгер ме ген оқулықтар туралы айтып отыр ғаным жоқ. Бәрі де болды. Осы бір әлеуметтік феномен әрдайым к з ал- дымызда ала қандағыдай к рініп тұ ра ды, йткені, бәрімізде «аз дап оқыдық», баршамызда дерлік оқып жатқан не ме се оқуға баратын бала-шаға, не- мере бар. Яғни, қа лай болғанда да, бұл мәселенің барлығымызға да қа тысы бар. Саланың барлық кемші ліктері баршаға аян. Тәуел сіздіктің алғашқы жыл дарын дағы реформаторлар да жедел әрі жарқын жеңістің арбауы на шыдап тұра алмады. Олар ға кейбір мектептерді «лицей», ал техни- кумдарды «кол ледж» атаса болды, бәрі ғай ыптан згеріп шыға келетін дей к рінді. Облыстық пед- институттардың барлығы «уни вер ситеттерге» ай- налды, қаншама «академия» пайда болды… Жұрттың жақсы білім алу ға деген табиғи ұмтылысы білім беруді диплом сатумен алмасты- рып жіберген қара ниетті кәсіпкерлерге кезікті. Ол уақыттарда адал әрі шынайы реформа жасауға деген талпыныстар да болды, бірақ алаяқтық та жетіп-артылды. сіресе, оқулықтарға қатысты. Түсінесіз ғой, физика, математика, биология, химия – идео логиялық ықпалдан тыс. Ал тарих, әдебиет, тіпті география базалық мифтерге қатты тәуелді. Кеңестік идеология күй регеннен кейін жандәрмен қылып жатқан мифтің қал дықтары мен қирандылары не гізінде гуманитарлық оқу жүйесін құру қисынсыз еке ніне келісесіз ғой. Жаңа сапалы идеологема қажет, ал ол ашытқымен се салмай- ды, тапсырыспен піспейді. Оған уақыт, күш-жігер керек, ол – азапты сім. Біздің барлы ғымыз осы үдерістің ішінде міз, қояр сауалымыз алар жауа- бымыздан к п. Осылай болды, басқа амал жоқ. Бұл тек білім беруге қатысты емес… 0 + 11 – Ал жақсы. Жаз бітіп келеді, алда 1 қыркүйек. Оқу шы ларды не күтіп тұр, оларға қандай згерістер к лде нең тартылмақ? – Айрықша дейтіндей, «тағдыршешті» ештеңе жоқ. Биылғы 1 қыркүйекте бірінші сыныпқа келетін балалар аптасына бес күн оқып, оқу жы- лын 2017 жылы 30 мамырда аяқтайды. Тек со- лар ғана! Оқушылар мен мұға лімдерге қосымша 34 дема лыс күні беріледі. Бұл мұға лім дердің еңбекақысына әсер етпейді. Келесі оқу жылында бескүндікке бірінші, екінші, бесінші және жетінші тілділікке к шіп қойған. Олар үшін бұл – тіршілік ету дің, ркендеудің, табысты болу- дың кілті. Яғни, жұрттар шынайы жағдайға қарайды. Біз зге ешбір елге ұқса май мыз және к птілділікке з ба сымыздағы жағдайға байла- нысты келіп отырмыз. Қорда ланып қалған барлық кпе мен үрейді лақтырып тас тап, осыны қабылдауымыз қажет. Адамдарды тіл үйрену ге күштеп мәжбүрлеуге болмайды. Оларды тек ынта лан дыруға болады. Ең қуат- ты, табиғи ынта тіл иесі – қазақ тардың зінде. Олар тілді сақ тап, сұранысқа ие, жеңіл иге- рілетін жасауы тиіс. Осы дұрыс, бұл аналық түйсік ке бара-бар. Сондықтан мен отан дас- тарымның бұл мәселедегі алаңдаушылығын түсінемін. Б а с т ы м і н д е т – қ а з а қ т і л і н ұ л т ы н а қарамастан барлық оқушыларға жылдам әрі сапалы меңгерту әдістемесін әзірлеу және 2017 жылдан бас тап енгізу. Қазақ тілін үй ре туге және қа зақ тілінде оқы туға бұрынғыға қара- ғанда к бірек уақыт б лінетін болады. Бірақ біз орыс тілін жоғалт пауы мыз керек. Біріншіден, бұл тіпті қисынсыз. Би линг- визм – біз сақтау ға тиіс шын дық. Екіншіден, біз сол түс тік тегі к ршімен берік саяси және экономикалық байла ныс та мыз. Бұл ел қазақстан дық ндірушілер үшін тиім ді серіктес, тауарлар мен қызметтердің тұтыну- шысы. Үшіншіден, ірі қала лар дың, елорда мен облыс орта лық тарының лингвистикалық ор- тасы, әлбетте, аралас болып келеді, бірақ орыс тілінің ай тарлықтай үлесі байқалады. Идеалдық тұрғыдан елдің барлық азаматы орыс тілінен қазақ тіліне, қазақ тілінен орыс тіліне оп-оңай к ше ала тын болуы тиіс, бары сол ғана. Алай да, лингвистикалық үдер іс те екі жақты болуы тиіс. Яғ ни, орыс тілділер қазақ тілін біл мей тіндігіне байланысты з қорқыныштарынан арылуы керек. Ал одан ары лу дың ең жақсы амалы – тіл ді үйреніп алу. Бес жүз с з бен жиырма шақты с йлем құ- рылымын үйреніп алуға болады! Бастапқыда осы да жеткілікті. Егер осыған қол жеткізсек, онда елімізді танымай қаламыз. Түріктер, та- тарлар, збектер, әзербайжандар, балқарлар мен басқа да елімізде тұрып жатқан түркі халықтары бір жылғадан аттап ткен дей-ақ қазақша с йлеп кете ді! йткені, тіл туыс қой. Ал орыс тілді тұрғындарымыз з қор қы- ныш тары мен қысылып-қым тырылу сезімін жеңіп, қате мен, акцентпен болса да қазақша с йлеп кеткен кезде біз к птен бері ұмтылып келе жатқан, ел Конституциясының бірінші с йлемінде жазылған «Біз, Қазақстан халқы…» деген ұғым да пайда болады. Байқасаңыз, осы айтып отырға ным ның бәрі ткен заманның сынық кірпіштері толған қоржын арқалаған қазіргі үлкен кісілер тура- лы. Ал бірер аптадан кейін партаға отыратын балдырғандар 11 жылдан кейін мектептен ақыл ды, ашық, орыс тілінен қазақ тіліне, қазақшадан ағыл шын шаға оп-оңай к ше беретін дамы ған адамдар болып шыға ды. Бұл – уақыт талабы.
– К птілділік – Үлкен жос пар дың, Ұлт Жоспарының, Қазақстан-2050 жоспарының ажырамас б лігі. Жер қойнауының байлы ғынан б лек, жаңа Ойкумена ашы лады, ол – еліміздің тран- зиттік әлеуеті. Ғасырлар қой науына сіңіп кеткендей к рінген, бізге жылнамалар мен археологиялық ескерткіштер арқылы жеткен Жібек жолы жаңа жағдайда жаңғырып, біз үшін ғана емес, жарты әлем үшін де мір жо- лына айналып келеді. «Қазақстан – Батыс пен Шығыстың арасындағы к пір» деген сәнге айналған с з тіркесі геосаяси ғана емес, тұ- шымды экономикалық маз мұнмен толығып жатыр. Президенттің осы жаһандық жоба- сы арқылы мүмкіндіктер мұхиты ашылады. Қазіргі заманғы мемлекетті бүкіл мем лекеттік басқару жүйе сін ақпараттандырусыз, ұсы- ны латын мемлекеттік қызмет терсіз, шағын және үлкен бизнессіз қисынға сыйдыру қиын. Ақпараттандыру қалалар мен ауылдардың арасындағы қашықтықты қысқартады, азамат- тардың мірін айтар лықтай жеңілдетеді. Біз ауыл дағы білім беру ісі қалада ғыдан, ауылдағы мір қызы ғы қаладағыдан кем болмай тын жағдайға қол жеткізе міз. Медицинада, ауыл шаруа шы лығында және басқа к птеген сала- ларда ашылып жатқан бүгінгі жаңалықтардың басым б лігі ағылшын тілінде ғой. Бүгінде Интернет онлайн-режімде ұсынатын оқыту курс тары қаншама! Үйден шық пастан-ақ аз ғана ақшаға әлем нің жетекші оқу орындары нан білім алуға болады. р бір сабақты қызғылықты ету үшін мұғалімдер шығар ма шылығына беріліп отырған мүмкіндіктер қандай! Жаппай компьютерлендіру мен ақпарат- тандыру мектеп тің бет-бейнесін згертуде. Балалардың ойын және к збен к ру түрінде білім алуларына болады. Біз оларды робот техникасымен, бағдарламалау ісімен жеңіл тіл табысуға, шығармашылықпен ойлауға және з білімдерін мірде қолдана білуге үйреткіміз келеді. Тілдерді білу элиталы құбылыс болудан қалып барады. йткені, қалай айтқанда да, ағылшын тілінсіз күн жоқ… Үнемі артқа жалтақтай қараумен мір сүруге болмайды. Болар іс болды… Онда к птеген жақсы істер де, жаман істер де болды. Оған берген сабағы үшін рахмет ай- тып, сеніммен алға жыл жу қажет. Біз ткеннің еште ңесін згерте алмаймыз. Бірақ біз дің бүгінгі күнді з қалауы мыз бойынша құрарлық қау қа- рымыз бар. АЛҒАШҚЫ ҚАДАМ – МЕЙЛІНШЕ КҮРДЕЛІ Ж НЕ МАҢЫЗДЫ – Дейтұрғанмен, бі лім ді лингвис тикалық жағы нан кеңейтуге қарсы к п теген дәйектер келтірі луде, олардың негізгілері білік ті мамандар тапшы лығы мен жақсы оқу бағдар лама ларының жоқтығына келіп саяды. Қазіргідей жағ дайда мұндай міндетті шешу елі мізге оңайға түсе ме? – Егер алдыға міндет қой ыл маса, здігінен ештеңе пайда болмайды. Біз әлі де жүз жыл бойы дайындалып, соның зінде дайын болмауы- мыз мүмкін. Ешкім де табан астында келетін табысты күтіп отырған жоқ. Баршаға да тер т гуге тура келеді. Біз үдерістің уақыт жағынан ұзақ қа созылатынын түсінеміз. Бірақ әйтеуір бірдеңеден бас тау керек. Біз тек алғашқы мей лінше күрделі де маңыз ды қадамды жасап отырмыз. Про винциалдық қуыс та ну шылықтан арылып, халық қа, мұғалімдерге, з ба ла лары- мызға сенетін уақыт келді. Біздің біршама к нерген таптаурын к зқарастарымызды, үрей мен қуыстанушылықты күштеп таңа отырып, олардың жаңа мүмкіндіктерге деген жолын жабуға құқымыз жоқ. Білім арқылы біз бүкіл әлемді олардың табанының астына салып береміз. Ал тілдер – ол осы мақсатқа жетудің қажетті құралдарының бірі. Б і л і м г е , ж а һ а н д ы қ п а й ы м д а у м е н стратегиялық ойлау әлеуетіне ие жастар ғана біздің елімізді ркендетуге қабілетті. Мен оған сенемін. Осыдан аз ғана уақыт бұрын біз Интернетсіз, ұялы телефонсыз, электрон- ды гаджеттерсіз, Гуглсыз және әлеуметтік желілерсіз мір сүрдік. Содан бері к п уақыт те қойған жоқ, ал жаңағы жаңашылдық тар, мәселен, электр энергиясы сияқты мірдің дағдылы б лігіне айналды. жүктеу/скачать 17,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|