де аяқталды. Қазақстандық спортшылардың тілеуін тілеп

де аяқталды. Қазақстандық спортшылардың тілеуін тілеп, 

жанкүйерлік танытқан көрермендер ұйқысыз түндер мен тартысқа 

толы жарыстың қызығына куә болды. Лондондағы жетістікті 

қайталай алмасақ та Рио олимпиадасында медаль саны бойынша 

(17 медаль) Қазақстан құрамасы ел тарихында болмаған үздік 

нәтижеге қол жеткізді.  Рио Олимпиадасында жалпыкомандалық 

есепте АҚШ құрамасы көш бастады. Америкалық спортшылар 46 

алтын, 37 күміс, 38 қола медаль еншіледі. Ұлыбритания 27 алтын, 

23 күміс, 17 қоламен екінші орында болса, үштікті аспан асты елінің 

спортшылары түйіндеп тұр. Қытай құрамасы 26 алтын, 18 күміс, 26 

қола медаль еншілеген.

Он алты күн бойы күн демей, түн демей көк жәшікке телміріп, тақымды 

қысып, жерлестер жеңісіне тілеулес болып, мұңайған мұхит аржағынан 

ақжолтай хабар күтіп отыру оңай ма? Тамылжыған тамыздың мезгілсіз 

жауы ны мен дауылы жанкүйерлік жүгін одан сайын ауырлата түскендей...

ЖЕҢІМПАЗДАРЫМЫЗБЕН

МАҚТАНАМЫЗ!

О

лимпиада басталмай тұрып-ақ 

Қазақ стан құрамасы екі немесе 

үш алтын алады деп болжаған 

едік. Бір алтынды ешкім күтпеген бір 

спортшымыз қоржынымызға салуы 

әбден мүмкін деп те айтқан болатынбыз. 

Міне, сол болжамымыз шындыққа ай-

налды. 

Жүзуден Алматы  ңірінің тумасы 

Дмитрий Баландиннің к пшілік күтпеген 

сенсациялық жеңісі әлем елдерінің 

н а з а р ы н   з і н е   а у д а р д ы .   2 1   ж а с ы н -

да Олимпиаданың алтынын мойыны-

на таққан жүзгіш барша қазақстандық 

жанкүйерлердің сүйікті спортшысына 

айналып үлгерді. Ол қазақ спортының 

тарихында жүзу спортынан Олимпиада 

чемпио ны атанған тұңғыш спортшы 

атанды. Бұл спорт түрінен жүзгіштеріміз 

жүлделі орыннан к рінбей келген еді. 

Баландиннің бұл бастамасы басқаларға 

да үлгі болады деп ойлаймыз. Енді 

елімізде жүзу спортына мән беріліп, 

жас спірімдердің де қызығушылығы ар-

тары с зсіз. 

Дзюдодан 60 келі салмақта белдескен 

Елдос Сметовтің жанкештілігі қазақ 

жанкүйерлерін сүйсінтті. Финалда Ресей 

спортшысына есе жіберген Елдосқа сәл 

ғана сәттілік жетіспеді. Легионерлеріміз 

Галбадрах Оцгонцецег пен Фархад Хар-

ки қоланы місе тұтты. Зілтеміршілеріміз 

А л е к с а н д р   З а й ч и к о в   п е н   К а р и н а 

Горичеваның қола жүлдесі ел мерейін 

асқақтатты. Қанша жыл т ккен тер мен 

тынымсыз еңбектің арқасында осындай 

дәрежеге жеткен спортшыларымызға 

құрметіміз ерекше.       

Б ұ л   ж а р ы с қ а   е к і н ш і   қ ұ р а м м е н 

қатысқан ауыр атлеттеріміз де осал емес 

екендіктерін дәлелдеді. Қоржынымызға 

алғаш болып алтын медаль салған Нид-

жат Рахимов чемпион атанып қана 

қоймай, әлем рекордын жаңартты.77 

келіге дейінгі салмақта бақ сынаған 

спортшы серпе к теруде 214 келіні басы-

нан асырды. Бұл рекордтық к рсеткіш 

болатын. Жалпы ауыр атлеттеріміздің 

еншісінде 1 алтын, 1 күміс, 3 қола медаль 

бар. 

Олимпиадада осыған дейін қазақ 

Халықтар мен халықтар, елдер 

мен елдер, құрлықтар мен құрлықтар 

ара сындағы қырғи қабақ қант гісті 

тоқтатып, бейбітшілік, ырыс-ынтымақ 

пен достыққа үндейтін Олимпиалық 

қозғалыстың қазіргі заманда қиын 

хал-ахуал кешіп отырған адамзат 

үшін атқаратын маңызы зор. Біздің 

дәуірімізден сегіз ғасырдай бұрын 

пайда болып, 1896 жылы тұңғыш рет 

қайта жанданып, ұдайы кібісе жылы 

тетін әлемдік додаға небәрі спорттың 

сегіз түрінен 34 ел қатысса, жақында 

ғана ХХХІ жазғы Рио-де Жанейрода 

ткен Олимпиадаға 207 ел мен 1500-

дей спортшы  з бағын сынады. Бұнда 

да жеңгендер мен жеңілгендер, үміт 

пен  кініш, игілік, ізгілік пен жаһілдік 

к рініс берді. Лондон олимпиадасын-

да әйелдер боксы енсе, биыл гольф 

және регбимен айналысатындардың 

құдайы беріп, бәсекелестер қатарына 

қосылды. Бұдан оның терең тамыр 

тартып, кең қанат жайып келе жатқаны 

байқалады. 

Мәңгілік  міршең  нердің қай 

түрінен болса да Олимп жолы оңай 

емес. Бірақ жеңіс құдайы Ника кімге 

назарын салып, ықыласы ауады. Спорт 

– ең алдымен ол ел жастығы. Топ жаруға 

құмбыл тарландар  здері қатысқан бар 

салада әріптестерінен оқ бойы озық 

шығып, жүлде алуға тырысып жатты. 

Риодағы жекпе-жек аяқталар тұста 

Қазақстан қоржынына 3 алтын, 5 күміс, 

9 қола медаль түсіп, к рермендер мен 

жанкүйерлердің к ңілін марқайтты. 

Командалық есепте 22 орынға ие 

болдық. Қазақстандық оғландардың 

бұдан да жоғары жетістіктерге жетуге 

мүмкіндігі бар ма еді?

Тықыр таянғанда кенет ойда-

ж о қ т а   д о п и н г   д а у ы   т у ы н д а п , 

зілтеміршілерге қиянат жасалды. 

Бір-екі адамның ғана шалағайлық 

мүңкіген шешімге қарсы шығуға 

жүрегі дауалады. Т рт жылда бір 

айналып келетін жан беріп, жан ала-

тын додаға боксшыларымыз түгел 

құраммен барды. С з жоқ, бұнда 

бас бапкер Мырзағали Айтжанов 

мырзаның зор еңбегі бар. Менің 

жерлестеріме жаным ашиды. Деген-

мен, оның осы жарысқа шау тарта 

бастаған Б.Жақыповты апарғаны 

құптарлық қадам емес. Үнемі мерейі 

ү с т е м   б о л ы п   ж ү р г е н   б ұ р ы н ғ ы 

қарсыласынан жеңілуі  кінішті. 

Американың кілең жиырма мен жи-

ырма бес арасындағы тәжірибесі 

енді толысып келе жатқан жастарды 

апаруы тегіннен тегін бе? Олжас 

Сәттібаев, әсіресе Василий Левит күш 

сынасып, әділ қазылар тарапынан 

әділетсіздіктер орын алып жатқанда 

арашашы бола алмағандарға не деуге 

болады? Қатардағы жанкүйерлердің 

қиянатқа күйініп үндеу қабылдап, 

белгілі промоутер Лу Дибелла: «Мое 

мнение такое: AIBA (халықаралық 

әуесқой бокс) – Мафия! Бұл жайдан-

жай күйінетін масқара», бұрынғы 

әлем чемпионы Серхио Мартинес 

т решілер шешімі мүлде әділ емес деп 

жатқанда, түк болмағандай қылық 

қыздары жүлде алмаған еді. Алғаш боп 

бұл жетістікке зілтемірші қызымыз Жа-

зира Жаппарқұл жетті. 69 келіге дейінгі 

салмақта Олимпиаданың күміс жүлдесін 

жеңіп алды. Кейіннен бұл жолды балуан 

қыз Эльмира Сыздықова мен боксшы 

Дариға Шәкімова да жалғады. 

кінішке орай, ерлер арасында 

сынға түскен палуандарымыз байрақты 

бәсекеден жүлдесіз қайтты. Есесіне 

әйелдер құрамасы олжалы оралды. Гю-

зель Манюрова күміс, Эльмира мен 

Е к а т е р и н а   қ о л а   ж ү л д е г е р   а т а н д ы .  

Қайрат Сағадиев жаттықтыратын қыздар 

құрамасы Риода лайықты  нер к рсетті. 

Бұл спорт түрінен әйелдер құрамасы 

қазақстандық спортшылар арасындағы 

ең үздік нәтижені тіркеді. 

ділбек Ниязымбетов, Иван Дычко, 

Ольга Рыпакова, Гюзель Манюрова  

қатарынан екі олимпиада да орын алды. 

ділбек осымен екінші рет Олимпиа-

даның күміс жүлдесін алса, Иван екі 

дүркін қола жүлдегер атанды. Үш қарғып 

секіруден т рт жыл бұрын Олимпиада 

чемпионы атанған Ольга Рыпакова Рио-

да қола медаль алды. 

Еркін күрестен Гюзель Манюро-

ва Олимпиаданың алтынына таласты. 

Алайда шешуші сында отандасымыз 

жеңіліп қалды. Нәтижесінде екі Олим-

пиада да қатарынан ел қоржынына жүлде 

салды. Лондонда қола жүлдегер атанған 

болатын. Ал 2004 жылы Ресей атынан 

шығып, ол жолы да күміс жеңіп алған еді. 

Былғары қолғап шеберлері 1 алтын, 

2 күміс, 2 қоламен командалық есеп-

те бесінші орыннан к рінді. 91 келі 

салмақта олимпиадалық ойындарға 

тұңғыш қатысқан Левиттің жолын 

т решілер б геді. Алтын үшін болған 

ақтық айқаста шаршы алаңда қарсыласын 

қуып жүріп сабаған алыбымыз Василий 

орыс боксшысы Евгений Тищенконы 

айқын басымдылықпен ұтқан. Алайда 

т решілердің әділетсіз шешімі залдағы 

жанкүйерлердің наразылығын тудырды. 

лем жұртшылығы да Левитке қолдау 

білдіріп, қазақстандық боксшының 

мықтылығын мойындағанымен, AIBA  з 

шешімін  згерткен жоқ.  

таныту адамгершілікке жатпай-

ды. Республиканың ауыр атлетика 

мен бокс федерациясы бұндайда 

б е л с е н д і л і к ,   і с к е р л і к   т а н ы т п а й 

қайда қарап отыр? Жеңіл атлетика 

және спорттың басқа түрлерімен 

айналысатындардың аздығы жоғары 

жақты неге ойландырмайды? 

Бұл жолы не дегенмен Бостандық 

аралы боксының басынан бақыт құсы 

ұша бастағанын байқатқандай. Қара 

құр лықтың қолғап шеберлері қатты 

сіп келе жатыр. Олармен есептесуге 

тура келеді.

Иә, бокстан 69 келі қазақтар еншісіне 

байлап қойған ба дейтін әзілдің ж ні бар 

сықылды. Сиднейде Ермахан Ыбрай-

ымов атой салса, Афинада – Бақтияр 

Артаев, Бейжіңде – Бақыт Сәрсекбаев, 

Лондонда – Серік Сәпиев  згелерден оқ 

бойы озық тұрды. Осындай жағдайда Ла-

тын Америкасының Риосында Данияр 

Елеусіновтің жасындай жарқылдамауға 

құқы жоқ болатын. Ол маңдайынан 

жарақат алып тұрса да ақтық айқаста 

шексіз шеберлігінің ішінара шетін 

шығарып,  нерін ортаға салды. Айызды 

қандыратын соққы жасамаса да коман-

да капитаны қарсыласын тұқыртып, 

талассыз әдемі ұтты. Оның ізбасарлары 

енді к беймесе азаймайтыны к кейге 

үміт отын ұялатады. Қазақ боксының 

даңқы алысқа кетті. Д ңгеленген дүние 

рингінде Рақымжан Рысбаев пен На-

талья Цойдың т релік етуі үлкен оқиға 

емес деп ешкім күпірлік жасай алмай-

ды. Кентаулық Асқар Сәрсенбаевтың 

Скандинавия елінің бірі Финляндия-

Суомиде бапкерлік жасап жүруінің  зі 

неге тұрады? Күні кеше Еділ Тұрсынов 

Иракта, Нұрғали Сафиуллин Қытайда, 

Ғ.Кенжебаевтың Моңғолияда жұмыс 

істегенін жалғастырып келе жатқаны 

емес пе бұл. 

Солардың қадір-қасиетіне жете 

алып жүрміз бе? Олимпиада да суы-

рылып шыққан әзербайжандық Темір 

Мамедзаденің шешесі қазақ,  зі Шым-

кентте туып- скені, орыс боксшысы 

В.Дунайцевтың Қазақстан тумасы екені 

тағдырлардың қалай қиылысатынын 

к рсетпей ме? Солай бола тұрса да, 

«дайын асқа тік қасық» біраз бапкерлер 

шетелден ілінгірлерді (легионерлерді) 

шақыруға құмар. Ен далада асық 

атып, садақ тартып, к кпар додасына 

қаймықпай түскен қарадомалақтардан 

шашасына шаң жұқпайтын небір 

шабандоздар шықпайды дегенге кім 

сенеді? Талаптыға тәрбие,  рістіге 

неге керектігіне к з жетіп келеді. Тек 

бастама мен сапар сәтті болғай! 

Байыппен бағамдасақ, спорт алаң-

дарында, бауда, тауда тынбай жан-

қияр лықпен жаттығып, қаншама ащы 

тер т гіп, еңбегің еш кетпей келген 

жеңістер жемісінің тәтті дәмін тату кім 

к рінгенге бұйыра бермейді. Бәрібір 

барлығы бұл Олимпиадамен бітпейді. 

Үміт ешқашан үзілген емес. Алда ар-

мандай келесі жекпе-жектердің биік 

белестері күтіп тұр. Ал, біз саған риза-

мыз Рио!..

Аян-Сейітхан НЫСАНАЛИН

Біржан Жақыпыов пен Берік  бді-

рахмановтың сәтсіздігін айтпағанда, 

қазақ боксшылары Риода тәп-тәуір 

нер к рсетті деп айтуға толық негіз 

бар.  19 жастағы Абылайхан Жүсіповтың 

алғашқы үлкен жарысындағы бета-

лысы да жаман болмады. Тәжірибелі 

қ а р с ы л а с ы   М а к к о р м а к т ы ң 

мықтылығын мойындамасқа амал жоқ. 

Ал Қайрат Ералиевтің алғашқы кездесуі 

әлем назарын  зіне аударды. Мұхамед 

л и д і ң   с т и л і н д е   ж ұ д ы р ы қ т а с қ а н 

қазақ боксшысын мақтағандар қатары 

к п болды. Екінші кездесуінде  збек 

б о к с ш ы с ы   М у р о д ж о н   А х м а д а л и -

евке қарсы жекпе-жегінде ширақ 

ж ұ д ы р ы қ т а с қ а н ы м е н ,   т р е ш і л е р 

қарсыласына жеңісті бере салды. Ал 

Олжас Сәттібаевтың әзербайжан бок-

сшысы Эльвин Мамишзадеге қарсы 

жекпе-жегі де т решілер тарапынан 

күмәнді бағаланды. Алғашқы кездесуін 

сәтті бастаған Жәнібек екінші жекпе-

ж е г і н д е   ж е ң і л і с   т а п т ы .   А л   қ а з а қ 

жұртшылығы алтын ұлымыз Данияр-

дан Олимпиада алтынын күтті. Фи-

налда  збек боксшысын жеңген Дани-

яр Елеусінов «Қазақтың салмағына» 

баланған 69 келі салмақ дәрежесіндегі 

жеңіс дәстүрін жалғастырды. Бұған 

дейін 2004 жылы Афинада Бақтияр 

Артаев, 2008 жылы Бейжіңде Бақыт 

Сәрсекбаев, 2012 жылы Серік Сәпиев 

алтын алған болатын. 

Бокстан жалпы командалық есеп

1).  збекстан – 3 алтын, 2 күміс, 2 қола;

2). Куба – 3 алтын, 3 қола;

3). Франция – 2 алтын, 2 күміс, 2 қола;

4). Қазақстан – 1 алтын, 2 күміс, 2 қола; 

Бокстан 3 алтын, 2 күміс, 2 қола 

алған к ршілес  збекстан елінің спорт-

шылары жалпыкомандалық есепте 21 

орынмен алдымызды орап кетті. Бір ғана 

бокстың  зінен 7 жүлде алған олар мықты 

екендігін Рио т рінде дәлелдеді. Ауыр 

атлетикадан Александр Зайчиковтың 

қарсыласы  збекстандық Руслан Нурид-

динов те алтын медальды қанжығасына 

байлады.  ттеген-айы, бұл салмақта 

біздің мақтанышымыз,  з салмағы бой-

ынша әлемдегі к шбасшы ауыр атлетіміз 

Илья Ильиннің жоқтығы жарыс бары-

сында қатты сезілді.  йтпегенде, с зсіз 

алтын алар едік.  

К пшілік жанкүйерлер мен спорт 

журналистер қауымы кейбір спорт 

жаттықтырушылардың  з орында-

рынан кететін уақыты болды деп са-

найды. Жеңіл атлеттеріміз бен ескек 

есушілерімізге жүлде алар кез келді. 

Қашанғы жай ғана қатысушы боп бара 

береді? Бізге санға емес, сапаға мән 

беру қажет. Сондай-ақ, шетелден келген 

легионерлерге сенім артпай, спорттағы 

зіміздің қарадомалақтарға мүмкіндік 

беру керектігін алға тартты. Иә, рас, 

зіміздің жас спортшыларды дайындап, 

жарыс жолына шығарсақ біздің  рендер 

намысты қолдан бермейді деп ойлай-

мын.

Риоға қатысқан спортшыларымыз 

бүгінде елге оралып, халықтың ыстық 

ықыласына, құрметіне ие болды. Елдің 

мерейін асырған жүлдегерлерімізге об-

лыс әкімдері мен қаланың құрметті 

азаматтары к лік мінгізіп, пәтер кілтін 

табыстауда.    

Риода алтын медаль иеленген жеңім-

паздарға – 250 мың доллар, күміс медаль 

иеленгендерге – 150 мың доллар, ал 

қола жүлдені қанжығасына байлаған 

спортшыларға 75 мың доллар к лемінде 

сыйлықақы беріледі. Сондай-ақ, жа-

рыста т ртінші, бесінші және алтыншы 

орындарда тұрақтаған спортшыларға 

30 мың, 10 мың және 5 мың доллардан 

беріледі.

Қош, Рио-де Жанейро! 2016 жылғы 

жазғы Олимпиада ойындары к рермен 

жадында мәңгі сақталмақ. Жарыс бары-

сында жеңісті сәттерге, сәтсіздіктерге, 

әділетсіздіктерге, к пшілік күтпеген 

нәтижелерге, даулы оқиғаларға да куә 

болдық. Олимпиадалық ойын сонысы-

мен қызық. Келесі Олимпиада т рт жыл-

дан кейін Токио т рінде  тпек. 

Біз  з жеңімпаздарымызбен мақ та-

намыз. Ел намысы сынға түсер шақта 

Алаш жұртының үкілеген үмітін ақтаған 

саңлақтарымызға мың алғыс!   

Абылайхан ЖҰМАШЕВ

1. АҚШ — 121 (46-37-38)

2. Ұлыбритания — 67 (27-23-17)

3. Қытай — 70 (26-18-26)

4. Ресей — 56 (19-18-19)

5. Германия — 42 (17-10-15)

6. Жапония — 41 (12-8-21)

7. Франция — 42 (10-18-14)

8. Оңтүстік Корея — 21 (9-3-9)

9. Италия — 28 (8-12-8)

10. Австралия — 29 (8-11-10)

11. Голландия — 19 (8-7-4)

12. Венгрия — 15 (8-3-4)

13. Бразилия — 19 (7-6-6)

14. Испания — 17 (7-4-6)

15. Кения — 13 (6-6-1)

16. Ямайка — 11 (6-3-2)

17. Хорватия — 10 (5-3-2)

18. Куба — 11 (5-2-4)

19. Жаңа Зеландия — 18 (4-9-5)

20. Канада — 22 (4-3-15)

21. Өзбекстан — 13 (4-2-7)

22. Қазақстан — 17 (3-5-9)

23. Колумбия — 8 (3-2-3)

24. Швейцария -7 (3-2-2)

25. Иран — 8 (3-1-4)

26. Грекия — 6 (3-1-2)

27. Аргентина — 4 (3-1-0)

28. Дания — 15 (2-6-7)

29. Швеция — 11 (2-6-3)

30. ЮАР — 10 (2-6-2)

31. Украина — 11 (2-5-4)

32. Сербия — 8 (2-4-2)

33. Польша — 11 (2-3-6)

34. Солтүстік Корея — 7 (2-3-2)

35. Бельгия — 6 (2-2-2)

36. Таиланд — 6 (2-2-2)

37. Словакия — 4 (2-2-0)

38. Грузия — 7 (2-1-4)

39. Әзербайжан — 18 (1-7-10)

40. Беларусия — 9 (1-4-4)

41. Түркия — 8 (1-3-4)

42. Армения — 4 (1-3-0)

43. Чехия — 10 (1-2-7)

44. Эфиопия — 8 (1-2-5)

45. Словения — 4 (1-2-1)

46. Индонезия — 3 (1-2-0)