Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 3,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| Діни экстремизм мен терроризмнің
ұлттық қауіпсіздікке қатері Лаңкестіктің мақсаты не? Экс тре мизм жә не лаңкестік: ұғы мы, шы ғу не гіз де рі мен кө рі ніс те рі. Лаңкестік, яғни тер роризм ла тын ның «terror» – «үрей» сөз і нен шық қан. Бұл ұғым ға үңіл сек, «қор қы ту саяса ты», «саяси қар сы лас тар ды күш көр- се ту ар қы лы ба сып-жа ныш тау» де ген ма ғы на да қа был дау ба сым. Шын мә нін де лаңкестіктің мақ са ты – күш көр се тіп, қор қы ту ар қы лы мүдделе- ріне жету. Зор лық ар қы лы жа са ла тын қыл мыс кер лік (өл ті ру, ке піл дік ке алу, ұшақ тар ды ба сып алу) төңкерістік не ме се лаңкес тік си пат та бо ла ды. Оның көз де ге ні – қо ғам мен мем ле кет тің тұ рақ ты лы ғы мен қауіп сіз ді гі- не зиян келтіру. Саяси би лік ті түр лі бей бе ре кет әре кет тер ге ұрын ды ру ар қы лы құ ла ту де ген анық та ма лар бар. XX ға сыр дың аяқ ке зін де лаңкестік әлем дік қауіп ке айна лу ына бай- ла ныс ты зерт теу ші лер дің ерек ше на за ры на ие бол ды. Бі рақ ХVІІІ ға сыр- да пай да бол ған «лаңкестік» (терроризм) жә не «лаңкес» (террорист) ұғым- да ры ның мән-ма ғы на сы өз гер ген жоқ. Лаңкестік – ұйым дас қан топ, пар- тия не ме се саяси күш өзі нің ал ды на қой ған мақ сат та рын зор лық көр се ту ар қы лы ға на іс ке асы ру ға әре кет етуі. «Тер ро рист» сө зі «қыл мыс кер» сө- зі нің ба ла ма сы на, си но ни мі не ай нал ды. Қазір лаңкестер бү лік шы ға ру мақ са тын да қо ғам дық пі кір ге әсер ету ді мақ сат ете ді. Олар өз та лап та- рын әлеуметтік же лі лер ар қы лы ха лық қа та ра та ды. Сөйт іп лаңкестер өз әре кет те рі нің мән-ма ғы на сын жұрт қа жет кі зе ді. Не гі зі нен, ис лам ды өз мүд де сі не қол да ну шы лаңкес тік топ тарға дін тек ұран, құ рал үшін қа- жет. Ал кейбір жастар сол ұранға сеніп, олардың жетегінде кетіп, экс- тремистік психологиядағы топтарға қосылып, қор болып жатады. Олар осы күнге дейін Батыс халықтарын үрейлендіріп бейкүнә, бейтарап, қа- рапайым адамдарға қарсы лаңкестік актілер жасап жүр. Ис лам (араб тілінде «бейбітшілік», «бағыну» деген мағыналарды біл- діреді) – бей біт ші лік ді ні, аты да со ны айт ып тұр. Өр ке ниет тер ара сын да қай шы лық бар де ген теория лар ға тойтарыс бе ру мақ са тын да мемлекет тарапынан астанада «Әлем дік жә не дәс түр лі дін дер көшбасшыларының съе зін» ұйым дас ты рылып ке ле ді. Бұл съез дің біз дің елі міз де тұ рақ ты түрде өт кі зі ліп тұ руы Қазақстан Республика- сында жә не ха лы қ а ра лық қауым дас тық та бей біт ші лік пен ді на ра лық ке лі сім ор на ту са ла сын да ғы саяса тын то лық ты ра тү се ді. |