Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық



Pdf көрінісі
бет26/194
Дата18.10.2023
өлшемі3,82 Mb.
#118474
түріОқулық
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   194
Қандай нәрселер фетишке жатады?
Фе тишизм. 
Ежел гі ді ни на ным-се-
нім дер дің бі рі – фе тишизм
.
Бұл фран-
цузша «фетиш» – «тұмар» және пор-
ту галша «си қыр лы зат» де ген ма ғы-
надағы сөздерден шыққан, яғ ни тыл-
сым, көз ге кө рін бейт ін күш де ген ді біл-
ді ре ді. Фетишизм – жансыз заттардың 
тылсым, сиқырлы күші бар деп санап, 
оларға табыну. Фе тиш тік на ным ды ал-
ғаш рет пор ту гал те ңіз ші ле рі Ба тыс 
Аф ри ка да кез дес тір ген. Бұл тер мин 
ғылыми айналымға XVІІІ ға 
сыр 
дың 
ая ғын да енді. Ал ғаш қы да фран цуз 
ға лы мы 
Ш.Деб рос
, кейіні рек 
О.Конт
(XІХ ғ.) ке ңі нен қол дан ды.
Сонымен, 
фе тишизм 
се ні мі нің 
не гі зі – кейбір зат тар да адам ға тән 
се зімдер, эмо ция, т.б. қа сиет тер бар деп 
қа был дау 
(3­су рет)

А дам ды таң ғал дыр ған кез кел ген 
зат фе тиш бо ла ала ды. Бір сөз бен айт-
қан да, ке ре мет әсер ете тін қа сиет те рі 
бар деп са на ла тын жан сыз зат тар ға та-
бы ну. Мы са лы, жа ну ар ті сі, зер гер лік 
бұй ым, әде мі ою лан ған көр кем зат, үкі 
3-сурет. Көне фетиш 
4-сурет. Пұт жасау 


33
қауырсыны, ерекше пішіндегі тас, ағаш ке сін ді сі, т.б. Осы зат тар ға ерек-
ше қа сиет тер (ем деу қа сиеті, аң шы лық та кө мек те су, жау лар дан қор ғау) 
таңылады. Егер фетиштік заты бар адам өзі нің өмір тір ші лі гін де та быс қа 
жет се, он да ол ма ған фе тиш кө мек тес ті деп зат ты қас тер леп, өзін де қал-
дыр ған. Ал, адам сәт сіз дік тер ге ұшы ра са, он да фе тиш ті жарамсыз деп 
санап, оны бас қа зат пен ал мас тыр ған. Ежел гі адам дар фе тиш ке ар найы 
орын дайын дап, оған сиын ған. Кейін гі дә уір лер де адам дар фе тиш тер ді 
жа ну ар жә не адам кес кі нін де жа сап, олар ға тыл сым құ ді рет кү ші ре тін-
де сиына тын бол ған. Осы лай ша ал ғаш қы дәуір лер де қа ра пай ым фе тиш-
тік тің жа ңа тү рі 
пұт қа та бы ну шы лық
қа лып тас ты. Ен ді құ дай лар ды, 
рух тар ды өз ойла рын ша кес кін деп, бей не леп, со лар ға та бы на бас та ды. 
Бұл – пұт қа та бы ну шы лық тың кө рі ні сі
(4­су рет).
Фе тиш тің эле ме нт те-
рі бү гін гі күн гі көптеген дін дер де кез де се ді, бі рақ олар дың маз мұ ны әр-
түрлі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   194




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет