Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық



Pdf көрінісі
бет93/194
Дата18.10.2023
өлшемі3,82 Mb.
#118474
түріОқулық
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   194
Байланысты:
Зайырлылык жане динтану 9 каз УЧЕБНИК

бес жүз ден 
ас там ғұ ла ма лар 
ис лам ха на фи фиқһ теорияла ры мен не гіз де рін жа зып 
кет ті.
Қа зақ стан мен Ор та Азияда VІІІ–XІІІ ға сыр лар да бү кіл дү ниежү зі-
не өз де рі нің фи ло со фия лық, ғы лы ми, ді ни ең бек те рі мен та ны мал бол ған 
осын ша ма ға лым дар дың шы ғуының осы өл келер де сан ға сыр лық ис лам, 
өр ке ниет тік, ғы лы ми дәс түр мен бай мә де ни мұ ра қа лып тас қа нын көр-
се те ді.
Ислам дінінің адамзат тарихындағы орны қандай? 
Ис лам ның Ба тыс мә де ниеті нің да му ына ық па лы.
Ис лам Ба тыс 
мә де ниеті нің да му ына үл кен әсе рін ти гіз ді. Көп те ген зерт теу ші лер Еуро-
па да ан ти ка лық өр ке ниет тің же тіс тік те рінің сақ та лу ын а мұ сыл ман 
ой шыл да ры ның ең бек те рі айт ар лық тай әсер ет кен ді гін айтады. Әсі ре се 
750–1100 жыл да ры ис лам ға лым да ры әлем де же тек ші орын ға ие бо лып, 
ма те ма ти ка, фи зи ка, хи мия, аст ро но мия, геог ра фия, ме ди ци на сияқ ты 
нақ ты ғы лым дар мен бір ге, гу ма ни тар лық жә не қо ғам дық ғы лым дар дың 
да му ына үлес қос қа нын атап көр се те ді. 
Х–ХІ ға сыр лар да ис лам әде биетін де адам шы лық пен ер кін ой лау бел-
гі ле рі анық кө рі не тін. Ба тыс әде биеті не шы ғыс тың ли ри ка лық поэзи-
ясы, әсі ре се, ға шық тық жә не фи ло со фия лық поэзиясы ның әсе рі ба сым 
бол ды. Бір ға на «Ка ли ла уа Дим на», «Мың бір түн» се кіл ді шы ғыс ер те гі-
сі нің Еуро па әде биеті не қос қан үле сі ұшан-те ңіз. Ибн Ба тут та, ибн Фад-
лан сияқ ты жи һан кез дер ес те лі гі бел гі лі бір дә ре же де Ба тыс та ғы «Ұлы 


111
геог ра фия лық ашы лу лар ға» қоз ғау сал ға ны бел гі лі. Араб ті лі ба тыс тіл-
де рі нің лек си ка сын көп те ген жа ңа сөз дер мен бай ыт ты. Олар ға мысалы, 
ал го ритм, ал геб ра, әл хи мия, цифр
жә не т.б. ғы лы ми тер мин дер ді жат қы-
зу ға бо ла ды. 
Құ ран Кә рім нің әлем дік ғы лым ның да му ына қоз ғау са лу ына, 
ис лам өр ке ниеті нің қа лып та су ына, адам ның ру ха ни ке мел де нуіне 
ти гіз ген рө лін орыс тың ірі ақы ны Пуш кин орыс ті лін де, Ге те не міс 
ті лін де жыр ға қос ты. А.С.Пуш кин нің шы ғар ма сы орыс әде биеті өкіл-
де рі нің Құ ран ға де ген қы зы ғу шы лық та рын ту ғы зып, П.Я.Чаадаев, 
Л.Н.Толс той, В.С.Со ловь ев, шы ғыс поэзиясы ның ше бер ау дар ма шы сы 
М.Л.Ми хай лов тың на за рын ауда ра ды. М.Л.Ми хай лов Құ ран ның бір-
қа тар аят та рын өлең жол да ры мен ауда ра ды. Әлем ге та ны мал жа зу шы 
Л.Н.Толс той да Құ ран Кә рім ілі мі мен те рең та ны сып, Мұ хам мед пай-
ғам бардың рөлін, ис лам ді нін жо ға ры ба ға лай ды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   194




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет