Даму бағыттары Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного

149 

 

 

ЗАМАНАУИ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ БАЛАНЫ 

ЖАН-ЖАҚТЫ ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ 

 

 

Бекболатова С.К. 

«Алтынай»   б/б КМҚК қазақ тілі мұғалімі Қарағанды қаласы 

 

 

Қазіргі өмірдің өзінен туындап отырған талаптарды орындау,  жаңашылдыққа жаршы 

болу  үзіліссіз  тәрбие  негізінің  бастау    бұлағы-мектепке    дейінгі  ұйымдардан  басталған 

орынды. Бала тәрбиесі отбасынан бастау алады десек те, ғылымға негізделген әдіс-тәсілмен 

берілетін тәлім-тәрбие ісі көбінесе, балабақшадан басталып, жан-жақты педагогикалық өрісін 

табады.  Әсіресе,  балабақшадағы  тәрбие  бала  табиғатына  ерекше  әсер  етіп,  оған  өмір  бойы 

ізгілікті, өшпейтін із қалдырады. Баланы мектеп алды даярлау үздіксіз білім беру жүйесіндегі 

маңызы мен өзектілігі ерекше мәселелердің бірі болып саналады. 

Қазіргі  кездегі  қоғамды  толғандыратын  мәселелердің  ең  негізгі-еліміздің  болашағы. 

Еліміздің өркен жайып құлашын кеңге сермеуі үшін басты мәселе – жас ұрпақтың  білімді де 

тәрбиелі болып жетілуі екені белгілі.Балабақша – келешек елді басқарар, жер суына иелік етер, 

ел – халқын  гүлдентер, мерейін  өсіріп, мәртебесін биіктетер жасампаз жандарды шыңдап, 

өмірдің ең басты сатысын қалайтын киелі ұя.  

«Ауылына қарап, азаматын таны », - дейді халық даналығы. Жас ұрпақтың иман жүзді, 

білімдар  азамат    болып  өсуі,  ең  алдымен  ата-анасы,  одан  соң  білім  алар  алтын  ұясы  және 

қоршаған    ортасына    байланысты.  Балабақша-бұл  бала  тұлғасы  мен  санасының  қарқынды 

дамитын  құнды,  қайталанбайтын  кезеңі.  Сондықтан  балабақша-баланы  тұлға  етіп 

қалыптастырудың алғашқы баспалдағы.  

Елбасымыздың  жолдауында:  «Ұлттық  бәсекеге  қабілеттілік  бірінші  кезекте  білім 

деңгейімен  айқындалады»  делінген.  Тәуелсіз  ел  тірегі-  білімді  ұрпақ.  Қазіргі  балабақша 

жағдайындағы  білім  берудің  ұлттық  моделіне  өту  оқыту  мен  тәрбиелеудің  соңғы  әдіс- 

тәсілдерін,  жаңа  инновациялық  педагогикалық  технологияны  игерген,  психологиялық 

диагностиканы  қабылдай  алатын,  педагогикалық  жұмыста  қалыптасқан  бұрынғы  ескі 

сүрлеуден  тез  арада  арылуға  қабілетті  және  нақты  тәжірбиелік  іс-әрекет  үстінде  өзіндік 

даңғылы жол салуға икемді, шығармашыл педагог-зерттеуші болуын қажет етеді.  

Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы  заңының    оқыту  формасын,  әдістерін, 

технологиясын  таңдауға  көпнұсқалық  қағидасы  бекітілген,  білім  мекемелерінің 

педагогтарына  өзіне  оңтайлы  нұсқаны    тиімділігіне  қарай  пайдалану,  педагогтен  үлкен 

шеберлікті талап етеді.  

Сол себептен балабақша педагогтарының кәсіби дамып өсуі жаңа техниканы меңгеруі, 

адамгершілік, рухани , азаматтық және басқада көптеген адами қабілеттің қалыптасуы, өзін-

өзі дамытатын оқу тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруда басты мақсаттардың бірі болуы тиіс 

Сондықтан қазіргі балабақшадағы оқыту, білім беруге арналған инновациялық қызмет 

мектепке дейінгі білім беру ұйымдары педагогтарының кәсіби дамуының  ең басты факторы 

болып отыр. 

«Инновация» термині латын тілінен алған, ол- жаңарту, өзгерту, дегенді білдіреді. Бұл 

түсінік  XXI  ғасырдағы  зерттеулерде  пайда  болып,  белгілі  бір  мәдениеттің  кейбір 

элементтерінің бірінен екіншісіне ену дегенді білдіреді.  

Педагогикалық процесте инновация оқыту мен тәрбиенің тәсілдері, түрлері мақсаты мен 

мазмұны педагог пен бала бірлескен қызметін ұйымдастыру, жаңалық енгізуді  білдіреді.  

Инновациялық  технологиялар  –  заманауи  әлеуметтік-мәдени  жағдайда  баланың 

тұлғалық дамуында динамикалық өзгерістер есебінен позитивті нәтижет жетуге   бағытталған 

тәрбиелеу    құралдарының,  оқыту  тәсілдері  мен  әдістерінің  жүйесі.  Оқытудағы  жаңа 

150 

 

технологиялар,  әдістер,  балалардың    психологиясы  мен  педагогикасын  терең  білуде 

педогогтарға  нақты бір жетістіктерде көмектеседі.Қазіргі таңда мектепке дейінгі орындарда 

инновациялық технологияны ендіруге көптен күш жұмсалуда.  

Сол  себепті  мектепке  дейінгі  ұйымдарда  педагогтардың  негізгі  міндеті: 

технологияларды  дұрыс  қолдана  білуі  және  жаңа  бағыттар  мен  технологияларды  таңдауда 

мұғалім бірінші кезекте оның балаларға берер тиімділігіне  жас ерекшеліктеріне қарай назар 

аударған дұрыс. 

Қазақтың  біртуар  перзенті  Ж.Аймауытов  өз  кезегінде  «Сабақ  беру  үйреншікті  жай 

шеберлік емес, ол-үнемі жаңадан-жаңаны табатын өнер»-дейді.Сол өнер,тәсіл,шеберлік, әдіс- 

дегеніміз-Технология.  

Мектепке дейінгі мекемеде қазақ тілін өзге ұлт балаларына қызықтыра үйрету үрдісін 

тиімді  ету  мақсатында    техникалық  оқу  құралдарын  пайдаланудың  маңызы  зор.Тіл  үйрету 

барысында ақпараттық техналогияларды қолдану мүмкіндігіне тоқталайық. 

Шығыс даналығы былай былай дейді:»Маған айтсаң ұмытып қаламын, көрсетсең есімде 

қалар.Ал,істеуін  көрсетіп  берші,үйреніп  аламын».  Демек  бұл  баланың  ынтасын  жетелеу 

арқылы оқыту,үйрету қажет деген сөз. 

«Мен  тұратын  қала»,  «Қазақстан-біздің  Отанымыз»,  «Мемлекеттік  рәміздер»т.б 

тақырыптарды  өткенде  өзім  дайындаған  слайдтарды  пайдаландым.Слайдтағы  суреттер 

арқылы  балаларға  жүйелі,толық  сөйлем  құрау,әңгімелеу  оңайға  түседі.Біріншіден,уақыт 

үнемдейсің,екіншіден  суретін  көру  арқылы  балалардың  есінде  тез  сақталумен  бірге  

тақырыпты  дамыта  сөйлесе  отырып  баланың  тілін  дамытасың.Тіл  үйретуде    қазақша 

мультимедия  технологиясын  қолданудың  да  пайдасы  көп.Тыңдап,көре  отырып  «Таныс 

заттарды ата» «Аудармашы»т.б ойындарды ойнауға болады. 

Компьютердің  көмегімен  дыбыстық/құстардың  дауыстары,табиғат  құбылыстары  т.б/ 

және бейне фрагменттерді демонстрация жасап көрсету балаларға өте қызықты.М:  

«Үй құстары»  

1.Мынау қандай құстар? 

2.Әтеш қандай ? 

3.Балапанды сана 

4. Неше тауық? 

Тіл үйретуде аудиовизуальдық әдістерді пайдаланудың да пайдасы мол. 

Құлақтандыру әдісі бойынша тілдік материалдар ауызша тыңдалып,сосын техникалық 

құрал пайдаланылады.Әсіресе қазақша өлең тақпақ,ертегі тыңдап оны үйреніп жаттап алуға 

сиқырлы киіз үйдің пайдсы көп. 

Презентациялық  әдісте  көрсетілімнен  кейін  тақырыпты  қайталау  және  тақырыптарды 

еске сақтау балаларға жеңілге түседі. Уақытты тиімді,ұтымды пайдалануға осындай әр түрлі 

тиімді әдіс-тәсілдерді көптен қолдансақ, балалардың да тіл үйренуге деген қызығушылығы да 

арта түседі деп ойлаймын 

Өмір  талабына  сай  жаңа  технологияларды  оқу  процесі  мен  тәрбие  аясында  шебер 

қолдана  білу-мұғалімнің  міндеті  болса,  оны  оқу  іс-әрекетінде  өз  ретімен  қолдана  білу 

тәрбиеленушілерді жан-жақты дамытуда аса зор мәні бар екенін айқындайды. 

 

 

Қолданылған әдебиеттер: 

1.ҚР Білім беруді дамытудың  2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік 

бағдарламасы 

2.Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  2012  жылғы  желтоқсандағы 

«Қазақстан-2050» стратегиясы: akorda.kz. 

3.  Бала мен балабақша журналы № 2. 2012ж 

 

 

 

151 

 

БАЛАНЫҢ МЕКТЕПКЕ ОҚУҒА ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ДАЯРЛЫҒЫ 

 

 

Блял А.Н. 

Қарағанды қаласы, КМҚК №139 «Ақбөпе» балалабақшасы 

 

 

Баланың мектепке оқуға психологиялық даярлығы балалар психологиясы ғылымы мен 

білім беру жүйесі саласындағы өзектілігін жоймас, үлкен мәселелердің бірі. Осы тақырыпты 

зерттеумен  айналысқан  жүздеген ғалымдар еңбегі  теңдессіз  мәліметтер  бергенімен,  зерттеу 

нәтижелерін білім беру жүйесіне ендіру осы уақытқа дейін эксперименттік сипат алып отыр. 

Баланың жеке басын жан-жақты дамыту мен мектепке даярлау ісі - бүгінгі таңда білім беру 

саласындағы аса маңызды шаралардың бірі. Жалпы білім беретін мектептердің 1 - сыныбына 

қабылданған  балалар,  мектептік  оқу  жүйесінде  айтарлықтай  қиындықтарға  ұшырайды. 

Олардың  сәтсіздіктерінің  басты  себебі  -  мектептік  оқуға  даяр  еместігінде.  Оқуға  берерде 

баланың тек биологиялық жасына немесе дене дамуының көрсеткіштеріне сүйенбей, мектепке 

психологиялық даярлығының өлшемін жасап шығару - уақыт талабы екенін тәжірибе көрсетіп 

отыр. [1] 

Мектептік оқуға даярлық үрдісінің қажеттілігі баланың әрі қарай жалпы дамуы мен білім 

алуы  барысында  аса  маңызды  құрал  болып  табылады.  Бұл  бағытта  Л.С.Выготский, 

К.Д.Ушинский,  А.П.Усова,  ФА.Сохина,  Т.В.Тарунтаева,  Л.П.Болтунов,  А.Н.Леонтьев, 

Д.Б.Эльконин,  Л.И.Божович,  В.В.Давыдов,  Ю.А.Левин,  Е.Е.Кравцова,  Е.Г.Сапогова, 

Қ.Қойбағаров, 

Қ.Сейсембаев, 

Б.Баймұратова, 

А.К.Меңжанова, 

Х.Т.Шериазданова, 

Г.М.Қасымова,  Ж.Рысбекова,  М.Сәтімбекова,  М.А.Асылханова  зерттеулерін  атап  өтуге 

болады. [2] 

Мектепке  оқытуға  баланы  психологиялық  даярлығы  –  мектепке  дейінгі  балалық  шақ 

кезеңіндегі психикалық дамудың басты қорытындыларының бірі.  

Мектепке  бару  –  бала  өміріндегі  шешуші  кезең  өмір  мен  іс-әрекеттің  жаңа  күйіне, 

қоғамдағы жаңа орынға, үлкендер және құрдастарымен жаңа қарым-қатынастарға көшу болып 

табылады.  

Оқушы орнының өзгеше ерекшелігі оның оқуының міндетті, қоғамдық мәні бар іс-әрекет 

екендігінде. Оқу үшін бала мұғалімнің, мектептің, үй ішінің алдында жауап береді. Оқушының 

өмірі  мектеп  балаларының  бәріне  бірдей  және  қатал  ережелер  жүйесінде  бағындырылады. 

Оқудың негізгі мазмұны барлық балаларға ортақ блімдерді меңгеру болып табылады. [1] 

Оқушы мен мұғалім арасында қарым-қатынастардың мүлде ерекше типі қалыптасады. 

Мұғалім  баланың  жақтыратын  не  жақтырмайтын  үлкен  адамдардың  бірі  емес.  Ол  балаға 

қоғамдық талаптар қоятын нақтылы адам болып табылады. Сабақта алынатын баға – баланың 

жеке  өзімен  қарым-қатынас  емес,  оның  білімдерінің,  оның  оқу  міндеттерін  орындаудың 

нақтылы өлшемі. Жаман бағаны тіл алумен де, өкінумен де түзеп болмайды.  

Сынып оқушыларының арасындағы қарым-қатынастардың балабақшада орнаған қарым-

қатынастардың айтарлықтай айырмашылығы бар. Құрдастарының тобындағы баланың орнын 

анықтаушы басты өлшемі – сабақта алатын баға мен жетістіктер. Сонымен бірге міндетті іс-

әрекетке  бірге  қатынасу  жалпы  жауапкершілікке  негізделген  қарым-қатынастардың  жаңа 

типін тұғызады.  

«Мектепке бейімделу  - әлеуметтік тәжірибелерді меңгеру үрдісінің тарихи белгіленуі; 

оқушылардың  әлеуметтенуінің  бір  құрылымы  ретінде  анықталды».  Сыналушының  бір 

әлеуметтік ортадан   екінші   әлеуметтік   ортаға   өту   барысы емес, жаңа әлеуметтік орта - 

мектептегі психикалық күйі сипатталды. [3] 

Мектепке  психологиялық  даярлық  мәселесінің  кезеңденуі  осы    мәселенің 

мазмұнын толығырақ қарастыруға негіз болады. Мектепке    оқуға    қабылданар    баланы    

мектептік    болмысқа    ендіру, толыққанды оқу әрекетін қалыптастыру  – мектепке дейінгі 

өтпелі кезеңге тән психикалық дамудың барлық жиынтықтарымен тығыз байланысты. Олар 

152 

 

оқу-тәрбие үрдісін осы жастың психологиялық ерекшеліктерімен қатаң сәйкестікте жүргізуді 

қажет етеді. Сондай-ақ мектепке дейінгі шақтан оқушылық өмірге өту кезеңін зерттеу мәселесі 

мектептегі  оқу-тәрбие  міндеттерін  нақтылауға  мүмкіндік  береді.  Бұл  істің  түпкі  мақсаты 

баланың мектептегі оқуына берік тұғырды қамтамасыз ету. Ол мұғалім талаптары мен мектеп 

ережесін  орындауға  баланың  ерік  күшін  бағындыра  алу  іскерлігінен  көрінеді.  Екі  кезеңнің 

арасындағы дағдарыстың бала психикасына әсері із-түзсіз жойылып кетпейді.  

Балаларды  мектепалды  даярлау  олардың  психологиялық,  педагогикалық    және  

физиологиялық    талаптарын    ескере    отырып,  бастауыш    мектепке    оқытудың    даярлық  

сапасының   жағдайын  жүзеге  асыруы қажет. Алты  жасар  бала  мектеп  жағдайында  оқуға  

дайын.  Себебі  ол  қимыл-тірек    қозғалысы    жағынан    саналы    әрекет    етеді.  Ол    үлкендер  

ұсынған тілек-талаптарды  өздігінше орындай  алады.  Ойын  барысында  да ойлы  әрекет  ету  

арқылы  өзінің  не істегісі  келетінін  біліп,  соны  дұрыс  атқаруға  тырысады,  өз әрекетінен  

белгілі  дәрежеде  қорытынды  шығарады. Жақсы - жаман  қылықтарды  алып, нені істеуге, 

нені істемеу керектігін де  біледі,  яғни  белгілі  дәрежеде өздерінің  мінез-құлықтарын басқара 

алады.  Сонымен қатар, бүгінгі күнде оқуға дайындығы іс жүзінде бағыттары бар: ол кешенді 

психологиямыздың  зерттеулерін  талап  етеді.  Психологиялық  дайындықтың  құрамынан 

мынадай компоненттерді ажыратуға болады. 

-

 

интеллектуалдық 

-

 

жеке тұлғалық 

-

 

әлеуметтік-психологиялық дайындықпен ерекшеленеді. 

Интеллектуалдық дайындық: 

Баланың  мектепке  интеллектуалды  дайындық  компоненті  баланың  ой-өрісінің,  нақты 

білім  қорын  қарастырады.  Балалардың  қоршаған  ортамен  тұрмыстық  білім  қорындағы 

мынадай  мәліметтерді  түсіндіруге  болады:  баланың  өзі  туралы,  туысқандары  туралы, 

қоршаған табиғи ортада тұратындығы туралы, үй тұрмысындағы мүліктер,кеңістіктер туралы 

тағы  да  көптеген  мағлұматтары  болуы.  Бала  өскен  сайын  қоршаған  ортаны  танып,  әлемге 

деген көзқарасы қалыптаса бастайды,оңды-солды айыра алуы бірте- бірте кеңейе түседі. 

Мектепке  келген  сәтінде  баланың  ықыласы  ерікті  болуы  қажет,  яғни  берілген  білімді 

игеруі. Алғашқы күннен бастап оқытудың бірінші сатысында балалардың есте сақтауына көп 

талап  қойылады.  Өйкені  бала  оқу  бағдарламасын  жақсы  меңгеруі  үшін  оның  есте  сақтауы 

ырықты жақсы болуы керек, соның нәтижесінде алған білім өнімдірек болады. Еспен қатар 

ойлау  оқуды  игерудегі  өте  қажетті,  әрі  басты  маңызды  процесс.  Оқуға  түскенде  ойлаудың 

міндетті  түрде  3  негізгі  түрі қамтылуы  қажет;  көрнекі-бейнелік,  сөздік-логикалық, көрнекі-

әрекеттік ойлау. Оқушы берілген сабақты игеріп қана қоймай, сонымен бірге сараптап, талдап, 

анализ жасау қабілеті де болуы өте қажет, әрі оны шыңдау әрбір ұстаздың атқарар міндеті. 

Негізінде  баланың  ойлауы  бейнелік  түрде  қалады,  ол  заттарға,  нақты  іс-әрекетке  сүйене 

отырып жұмыс істейді. Интеллектуалдық дайындықта сонымен қатар балада оқу әрекетінде 

алғашқы  білгірлігі  қалыптасады,  көбінесе  оқу  мақсаты  болу  шеберлігі  және  оны  әрекеттік 

түрде өзіндік мақсатына айналдыруы. 

Жеке тұлғалық дайындық. Балалардың оқуға жеке-тұлғалық дайындығы да маңызды, ол 

яғни танымдық және интеллектуалдық баланың оқуға немесе жетістіктерге жету ықыласына 

байланысты  болады.  Бұл  дайындық  компоненті  баланың  жаңа  әлеуметтік  позициясына 

қабылдауына  дайындығы,  әрі  оқушының  атұаратын  міндеттері  мен  құқықтарын  иемдену 

жағдайлары  басты  болып  табылады.  Жеке  тұлғалық  дайындық  баланың  мектепке,  оқу 

әрекетіне, ұстаздарға, өзіне қатынасын көрсетеді. Сонымен қатар түрткінің (мотивацияның) 

даму деңгейін де жатқызуға болады. Мектепте оқуға дайын баланы тек оқу құралдары, дәптер 

- кітап,  парта немесе сөмке сияқты оқу құралдары ғана қызықты болып қана қоймауы керек, 

ең бастысы оқушы жаңа білім алуға өзінің тәртібін, таным әрекетін өзі басқара алуы керек, 

бұлар  иерархиялық  түртілер  жүйесінің  құрылуына  көп  ықпалын  тигізеді.  Жеке  тұлғалық 

дайындық  баланың  эмоционалдық  даму  деңгейін  ұлғайтады.  Мектептегі  оқуға  келгенде 

баланың  эмоционалдық  қатынасы  жақсы  әрі  нық  болуы  қажет,  ол  оқу  әрекетінің  дамуына, 

шарықтап өрістей түсуіне көп ықпалын тигізеді. 

153 

 

Әлеуметтік  психологиялық  дайындық.  Бұл  дайындық  ерекшелілігі  балалардың  басқа 

балалармен,  мұғалімдермен  қарым-қатынасын,  соның  ішінде  баланың  коммуникативтік 

ерекше  мінезін  көрсетеді.  Мысалы,  ықыластылығы,  қайырымдылығы,  мінезінің 

жұмсақтылығы,  көпшілділігі,  осылармен  қатар  жеке  баланың  жігерінің  ерекшелігі: 

бірбеткейлілігі,  табандылылығы,  қайраттылығы,  және  т.б.  қасиеттері  оқудағы  жетістікке 

жетуінде  едәуір  белгілі  бір  орын  алады.  Мысалы,  бала  мектепке,  өз  сыныбына  келгенде 

барлығы  бір  жұмыспен  айналысады,  осы  кезде  ол  басқа  балалармен  тіл  табыса  алуы, 

басқаларға жол беруі және қорғауы өте қажет. Сондықтан бұл дайындық ерекшелегі баланың 

қарым-қатынасының дамуына, оның бастауында ерекше рөл атқарады. [4] 

Мектепке психологиялық даярлықты зерттеудегі тағы бір бағыт – баланың ересектермен 

қарым-қатынасының  формаларын  талдап,  қарым-қатынас  тетігінің  мектептегі  оқуға 

даярлыққа  ықпалын  ашу  болды.  Бұл  зерттеулерде  баланың  айналасындағылармен  тығыз 

қарым-қатынасының  мәні  атап  көрсетілді.  Олар  ересектермен  және  құрдастарымен  қарым-

қатынаста «жақын арадағы даму аймағы» пайда болады; үлкендердің ықпалының арқасында 

бала жаңа қабілеттерді меңгереді деп есептеді. Бұл бағыттардың барлығын біріктіретін нәрсе 

– мектептегі оқуға даярлықты қалыптастыру мүмкіндігін іздестіруге талпыныс еді. 

Эксперименттік  зерттеу  жұмыстары  Қарағанды  қаласындағы  ҚМҚК  «Ақбөпе» 

балабақшасындағы  «Ақбота»  тобымен  (ересек  топ)  жүргізілді.  Экспериментке  28  бала 

қатысты, бақылау (14) және эксперимент  (14) топтарына.  

5-6  жастағы  баланың  мектепке  даярлық  деңгейі  бір  немесе  бірнеше  күрделі  тестер 

жиынтығынан  тұратын  кешен  көмегі  арқылы  анықталады.  Қарапайым  тестерге 

фонематикалық  есту  тесті,  мағынасыз  буындарды  көшіру  және  сөздік  тестерді  жатқызуға 

болады.  Күрделі  тестерге  қысқа  мерзімді  есте  сақтауды  анықтау  және  ойлау  қабілетін 

бағалауға арналған тестерді жатқызамыз. Сынақ жұмысы 15-20 минут аралығында жүргізілді. 

Сыналушыларға «Фонематикалық есту» тесті жүргізілді. Балаға келесі ұсыныс жасалды: 

«Екеуіміз бір сөз ойланайық, мысалы, «терезе». Мен ол сөзді бірнеше рет қайталаймын, содан 

кейін  оны  басқа  сөзбен  алмастырамын,  мысалы,  «орындық».  Басқа  сөзді  ести  салысымен, 

мынадай белгі жаса (көрсетеді). Осылайша маған менің қателігімді көрсетесің. Содан кейін, 

менің қате айтқан сөзімді атайсың. Егер тек екеуіміз таңдаған сөзді ғана қайталасам, соңында 

сен  «Барлығы  дұрыс»  дейсің.  Түсінікті  ме?»  Қанағаттанарлықтай  жауаптан  кейін  тікелей 

сынаққа көшуге болады. Сынақ төрт тапсырмадан тұрады. Бірінші тапсырма танысу-жаттығу 

түрінде беріледі (оның нәтижелері тест орындалуын бағалау барысында ескерілмейді). Қалған 

үш тапсырма нәтижелері есепке алынады. 

 

Бірінші тапсырма: бағаланатын фонема – Р  

Рама, рама, рама, рама, рама, рампа, лама, рама, рама 

Рампа, рампа, рампа, рампа, алма, рампа рампа, рампа, рампа,  

Қорап, қорап, қорап, қорап, қорап, қолғап, қора, қорап, қорап,  

Ара, ара, ара, ара, ара, арала, ара, ара, ара,    

 

Екінші тапсырма: бағаланатын фонема – С  

Сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, сұр, 

Асан, Асан, Асан, Асан, Асан, Асан, қазан, Асан, Асан, Асан, 

Қасық, қасық, қасық, қасық, қасық,мысық, қасық, қасық, қасық, 

Сары, сары, сары, сары, сары,тары, сары, сары, сары, сары. 

 

Үшінші тапсырма: бағаланатын фонема – Қ  

Қайық, қайық, қасық, қасық, қасық, қасық, қасық, қасық, 

Қауын, қауын, қауын, қауын,қауым қауын, қауын, қауын, қауын, 

Қағаз, қағаз, қағаз, қағаз, қағаз, сағыз, қағаз, қағаз, қағаз, қағаз, 

Қалам, қалам, қалам, қалам, алаң, қалам, қалам, қалам, қалам. 

Төртінші тапсырма: бағаланатын фонема – П  

154 

 

Парта, парта, парта, парта, парта, қарта,парта, парта, парта, парта 

Парақ, парақ, парақ, парақ,, тарақ парақ, парақ, парақ, парақ, парақ, 

Папка, папка, папка, папка, папка, арба,папка, папка, папка, папка 

Пеш, пеш, пеш, пеш, пеш, пеш, кеш, пеш, пеш, пеш, пеш, пеш, пеш  

 

        1 кесте – Фонематикалық естудің даму деңгейінің өлшемі 

 

Алынған ұпайлар саны 

Фонематикалық естудің даму деңгейі 

 

0-4 

Төмен 

 

5-8 

Орташа 

 

9-12 

Жоғары 

Баланың  танымдық  белсенділігін  дамыту  үшін  «Не  өзгерді?»  ойынын  жүргіздік. 

Ойынның  шарты:  үстелдің  үстіне  бірнеше  зат  не  болмаса  кішкентай  ойыншық  қойылады. 

Балаға үстелде тұрған ойыншықтарды есінде сақтау ұсынылады, содан кейін «көзіңді жұм» – 

деп  нұсқау  беріледі,  осы  кезде  жүргізуші  ойыншықтардың  біреуін  алып  тастайды  да  қай 

ойыншықтың жоғалғанын табу ұсынылады. 

Балаларды  мектеп  өміріне  тарту  бірлескен  іс-әрекет  барысында  жағымды  күй 

қалыптасуын қамтамасыз ету, ата-аналардың қанағаттануын негізгі көрсеткіштері мыналар: 

 - балалардың мектеп алды даярлық сабағына барғаннан кейінгі жағымды күй; 

 -  балалардың  педагогпен  және  құрдастарымен  жақсы  қарым-қатынасы  деңгейімен 

қанағаттану; 

- 

педагогикалық 

процес 

және 

оның 

жағымды 

бағасына 

ата-аналардың 

қызығушылығының пайда болуы; 

- баланың өзіндік дамуын ерте бағдарлау қажеттігін ата-аналар сезінуі керек. 

Мектепалды даярлық сыныбындағы бүлдіршіндердің ата-аналары мұғаліммен ылғи да 

байланыста болуы міндетті. Өйткені баланың мектептік оқуға дайындау тек мұғалімге ғана 

жүктелген  ғана  іс  емес,  ол  ата-ананың  негізгі  міндеті  болып  табылады.  Сондықтанда  ата-

анамен хабарласып отыруы тиіс. Мұғалімнің хабарлары қысқа, нақты, түсінікті болуы керек. 

Бұл  байланысқа  «Ата-аналар  бұрышы»,  ата-аналармен  жиналыс,  пікір  алмасу  кеші,  бала 

тәрбиесіне  байланысты  конференциялар,  тәрбие  мәселесіне  байланысты  кеңес  беру 

жұмыстарынан  көрінуі  қажет.  «Ата-аналар  бұрышында»  хабарландыру,  балалардың 

жұмыстары,  еңбек,  спорт,  шығармашылық  дағдыларды  оқыту  іс-әрекетінің  нәтижелері 

жазылған хабарламалар ілінеді. Ата-аналардың балаларына жетістік денгейімен қанағаттануы 

олардың мектепалды сыныбы ісіне қаншалықты қатысқанымен байқалады. [1] 

 

 

жүктеу/скачать 29,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: