Дендриттер
жүктеу/скачать 122,86 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түнгі
| Фотохимиялық реакция нәтижесінде ретинальды фоторецепторлар қозады.
Торлы қабықтағы фотохимиялық процестер өте үнемді түрде жүреді, яғни өте қатты жарыққа ұшыраған кезде таяқшаларда болатын родопсиннің кішкене бөлігі ғана бөлінеді. Сонымен, Уалдтың айтуы бойынша, қарқындылығы 100 лк жарыққа түскенде, 5 секундтан кейін әр таяқшада бар осы заттың 18 миллион молекуласының тек 1200 молекуласы көрнекі күлгін түсті болады, яғни шамамен родопсиннің 0,005% ыдырайды. Родопсинмен жарықтың жұтылуы және оның бөлінуі оған әсер ететін жарық сәулелерінің толқын ұзындығына байланысты әр түрлі болады. Адамның торлы қабығынан алынған Родопсин спектрдің жасыл бөлігінде жатқан, толқын ұзындығы шамамен 500 мм к жарық сәулелерінің әсерінен максималды сіңіруді көрсетеді. Дәл осы сәулелер қараңғыда жарқын болып көрінеді. Родопсиннің әр түрлі толқын ұзындықтағы жарық әсерінен жұтылу және түс өзгеру қисығын қараңғыда жарықтың жарықтылығын субъективті бағалау қисығымен салыстыру олардың толық сәйкес келуін анықтайды. Торлы қабықтың рецепторлы жасушаларында - жарыққа сезімтал пигменттер (ақуыздың күрделі заттары) – хромопротеидтер болады, олар жарықта түсін өзгертеді. Сыртқы сегменттердің қабығындағы өзектерде родопсин, конустарда йодопсин бар. Олардың сіңіру максимумы әр түрлі спектрлік аймақтарда болатындығымен ерекшеленеді: таяқша тәрізді - 500 нм аймақта; колба тәрізді (3 түрі, визуалды пигменттердің 3 түрі болғандықтан) - спектрдің көк бөлігінде (430-470 нм); жасыл түсте (500-530 млн.); қызыл түсте (620-750 м). Қараңғыда - пигменттердің ресинтезі (энергияны сіңірумен) жүреді. Йодопсиннің қалпына келуі родопсинге қарағанда 530 есе жылдам. Тұрақты және біркелкі жарықтандыру кезінде пигменттердің ыдырау жылдамдығы мен қайта синтезделуі арасында тепе-теңдік болады. Түнгі соқырлық - бұл ымырттың көру қабілетінің бұзылуы (ағзада А дәрумені аз, родопсиннің резинтез процесі әлсірейді). Фотохимиялық процестерде фусцині бар эпителий түзетін торлы пигмент қабаты ерекше маңызға ие.Бұл пигмент жарықты сіңіреді, оны шағылыстыруға жол бермейді және айқындылық үшін шашырайды. Пигментті жасушалардың процестері фоторецепторлар метаболизміне және визуалды пигменттер синтезіне қатысып, таяқшалар мен конустың жарыққа сезімтал сегменттерін қоршайды. Торлы жүйке торына жүйке жасушаларының 4 түрі кіреді: ганглион жасушалары, биполярлы жасушалар, амакриндік жасушалар, горизонтальды жасушалар. жүктеу/скачать 122,86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|