Нығмет ЖАҚЫПБАЕВ,
Ауыл шаруашылығы министрлігі
Ветеринарлық бақылау және қадағала
а
у
ко
ко
ми
мите
т
тінің төрағасы:
– Шеттен ауру емес, сау
м
мал сатып
алу қажет еді. Мысалы, Солтүстік
Қазақстан облысындағы «Леонов»
шаруа қожалығы мен «Полтавское»
серіктестігінің Авс
триядан әкелген
си
ыр
ыр
ла
а
ры
ры
на жүр
ү
гізі
і
лг
л
ен зер
р
тханалық
те
те
кс
кс
ер
еріс
іс
те
те
р
р нә
нә
ти
ти
же
жесі
сі
нд
нд
е
е
ви
ви
ру
р
с та-
былды. Ал Австрия тарапынан беріл ген
ветеринарлық сертификатта сау екені
көрсетілген. Бұл ауру бізде жұғуы
мүмкін емес, ал Австрия тарапы ауру
мал сатқанын мойындамай отыр. Бұл
ауру қоздырғыш вирусты диарея не-
ме
ме
се Шмалленберг ауруы деп
а
а
та
та
ла
ла
ды
ды
.
Он
Оның әлі емі жоқ. Өзіміз
ді
ді
ң
ң ел
елді
ді
ң,
ң,
сосын Ресейдің Новосібір қала сындағы
зертханада, кейін Англияда зерттелді.
Төрт ай бойы тексердік. Ауру екені
анықталды. Сондықтан 900-ден астам
басты жоюымыз қажет. Егер олай
іс
с
те
теме
меге
ге
н
н
жа
жа
ғд
ғд
ай
а
да
да
д
д
ер
ер
т
т
ел
ел
ім
ім
із
із
ге түгел
жа
жайы
йылы
лы
п
п ке
ке
ту
туі
і
д
де
м
мүм
үмкі
кі
н
н.
«Ветеринарлар ауру мал Қазақстан
аумағына кірмей тұрып неге әрекет етпеді»
деген сауал туындайды. Себебі кәсіпкерлер
шетелге шығып, емін-еркін сауда жасаған.
Қолы ұзындары өз ветеринарлары
ры
н ала
ба
ба
рғ
рғ
ан
а
. Ал шаруашылығынд
д
а
а ар
ар
на
на
йы
йы
маман жоқтары өз білгенінше әрекет
еткен. Сөйтіп, ет экспортын арттырамыз
деп жү
ү
ргенде, жасырын ауру салдарынан
қа
қаза
зақ
қ
ет
ет
ін
ін е
е
шк
шк
ім
ім
жемей қоюы да мүмкін.
Б
Бұл эконом
ик
амыз үшін үлкен соққы болар
еді.
Ал шаруашылық басшылары болса ве-
теринарлардың шешімімен келісер емес.
Өздері арнайы тексеріс жүргізіп, сиырлар
жаман дертті жұқ
қ
ты
ты
рм
рм
ағанын аны
ы
қт
қт
апты.
Сондықтан әрқа
қа
йс
йсыс
ысы
ы
32
32
00
00 е
е
вр
вр
оғ
оғ
а
а са
са
ты
тып
п
алынған сиырларды өртеуге қарсылық
білдіруде. Ал Астанадан арнайы келген
эпизотикаға қарсы отряд үшінші күн
облыста жұмыссыз жатыр.
Ерлан ЗІКІРИН, «Полтавское» ЖШС
ди
д
ре
ре
кт
кт
ор
ор
ын
ын
ың
ың
о
о
рынбасары:
–
–
Ав
Авст
ст
ри
ри
яғ
я
а менімен бірге ветери-
нарлық дәрігер және Солтүстік Қазақ-
стан мал шаруашылығы ғылыми-
зерттеу инс
титутының қызметкері
бар ды. Солармен бірге малдың денсау-
лығын, анализдерін қарап, таңдап
алдық. Әке
е
лг
лгел
ел
і бә
бә
рі
рі
б
б
ір
ір
қа
қ
лы
лы
пт
пт
ы.
ы.
Т
Т
ез
ез
жерсініп кет
тті
ті. Бі
Біра
рақ
қ
бі
бір
р ай
ай
к
кар
ар
ан
ан
ти
ти
нн
ннің
ің
орнына әлі жабық күйдеміз. Біз
ресейлік ғалымдарды шақырып,
тексеру жүргіздік, ешқандай ауру жоқ.
Мал күйлі. Дер кезінде неге айтпаған?
Ал
л
ты
т
ай бойына малды бостан-босқа
не
не
ү
ү
ші
ші
н
н
ас
ас
ы
ырадық. Жемазық пен
н
жа
жа
ла
ла
қы
қы
ш
ш
ығ
ығ
ын
ын
ы
ы
ба
ба
р,
р
барлығы 240
ми
милл
ллио
ио
н
н
те
те
ңг
ңге
е
шы
шы
ғы
ғы
нғ
нғ
а баттық. Оны
бізге кім қайтарады?
Павел ЛЕОНОВ, «Леонов» ШҚ жетекшісі:
– Шетелге мал сатып алуға барарда
министрліктен ветерина
на
рл
л
ық
ы
дәрі-
герлерді шаруашылы
қт
қт
ар
арға
ға
б
б
өл
өл
іп
іп
,
,
бе
бе
-
кітіп берген болатын. Бі
Бі
рақ соңында
олар бармай қалды. Біздің жұмысымыз
оларға тапсырыс беру, олар бізге
қаржыландыру мәселесін, яғни лизинг
берушіні және малды сатып алатын
же
ж
рд
рд
і айтады
ды
. Біз бард
д
ық, ұнағанын
са
саты
ты
п
п
әк
әк
ел
л
ді
ді
к.
к.
Е
Енд
нд
і
і ас
ас
ыл
ыл
тұқымды мал
фермасын құрамыз деген арманымыз-
дың күлі көкке ұшатын сияқты.
Еліміздің бас ветеринары болса шаруа-
лардың сөзімен келісер емес. Оның
айтуынша, комитеттің бар міндеті елдегі
эпизотикалық жағдайды
қа
қа
ра
р
у
у
ек
ек
ен
ен
.
.
Ал
Ал
шеттен сиыр сатып алат
т
ын
ында
дар
р
ве
ве
те
те
ри
ри-
нарларды өздері жалдап баруы қажет.
Әдеттегідей, бұл оқиғаға кінәліні табу
оңайға түспейтін сияқты. Австрия тарапын
мойындату да мүмкін болмауда. Әзірге тек
Еуро
р
одақ аумағындағы 27 мемлекет пен
Ам
Ам
ер
ер
ик
ик
а
а
құ
құрл
рл
ығ
ығ
ын
ынан
ан
м
м
ал
ал
ә
әкелуге тыйым
са
са
лы
лы
ны
ны
пт
пт
ы
ы.
Осы оқиғадан кейін еліміз мал шаруа-
шылығын дамытудың өзге жолын қарас-
тыруы қажет сияқты. Әйтпеген жағдайда
алтын дегендері мыс болып шығып,
асылтұқымды деген малы
а
а
ур
у
у
у
ар
р
қалап
келіп жатқаны кім-кімді
де
де
о
о
йл
йлан
ан
ды
ды
ру
ру
ы
ы
қажет. Ертең ауру ауыл-аймаққа жайылып
кетіп, қолда бар малымыздың өзін қырып
алуымыз мүмкін.
АУРУ ЖАЙЛЫ АҚПАРАТ:
ү
Шмалленберг вирусы алғаш рет
Германияда тіркелген екен. 2011 жылы
үш
үш с
сау
ау
ын
ын
с
с
иы
иы
ры
ры
ны
ны
ң
ң
бо
бо
йы
йы
нан табылған
бұ
бұ
л
л ви
ви
ру
ру
с
с Ке
Кель
ль
н
н
қа
қала
ла
сы
сына
на
н
н 80 шақырым
қашықтықтағы елді мекеннің атымен
аталған. Ал 2012 жылы бұл ауру Ұлыбри-
танияда зертханада тексеріліп анықтал-
ды. Әлі күнге дейін бұл вирус қалай
таралатыны, қайдан пайда болғаны
нақты анық емес. Әзірге
ол
ол ж
ж
ән
әнді
ді
кт
кт
ер
ер
ді
ді
ң
ң
шағуы және енесінен ұрпа
па
ғы
ғына
на
ж
жат
ат
ыр
ырд
да
жұғады деген болжам бар. Бұған дейін
дерт Люксембург, Италия, Германия,
Нидер ланды, Франция, Бельгия, Англия
сияқты елдердегі ұсақ малда және
си
с
ыр
ы
ларда анық
ық
талған.
Қызылжар
л
л
МӘСЕЛЕ
Мысалға Темірбанкті алатын болсақ,
онда 20 мың акционер бар екен. Яғни заң
жо басы талқысында б
ас
ас
қ
қ
ат
ат
ыр
ыр
ат
ат
ын
ын
нәр
әр
се
се
көп-ақ. Бірақ «ФИН
АМ
АМ
»
»
ин
ин
ве
ве
ст
ст
иц
иц
ия
иялы
лық
қ
хол дингінің сарапшысы Антон Сороконың
пайымдауынша, бір белгілісі, аталған үш
банктің басы міндетті түрде түйістіріледі.
Бұл үдеріс 2013-2014 жылдар бойына
жүргізілуі ықтимал.
–
–
Қа
Қа
йт
т
а
а
құ
құ
ры
ры
лы
лы
мд
мд
алған банктерді
бі
бі
рі
рі
кт
кт
ір
ір
у
у ту
ту
ра
ра
лы
лы м
мәс
әс
ел
ел
ен
е
ің қоғамда тал-
қыланып келе жатқанына біраз уақыт бол-
ды. Егер енді соған жол беретін заң жоба-
сын әзірлеу қолға алынып жатса, демек,
бұл – нақты жүзеге асырылатын іс. Әрине,
мұндай шараның бізге
ге
оң
ң
ықпалы бар
р
.
Біріккен құрылым ө
з
з
жұ
жұ
мы
мы
сы
сы
н
н
жа
жа
нд
нд
ан
ан
-
-
дырып, нарықтағы үлесі
і
н арттырады, өз
кезегінде бұл нарыққа тиімді әсер ете
бастайды. Тәжірибе көрсетіп отырғандай,
мұндай шоғырландыру болғанда нарық-
тағы тәуелсіз несиелік ұйымдардың
жұ
жұ
мы
мы
сы
с
тежеледі. Сол секілді хал
ық
ық
ар
а
ал
ал
ық
ық
на
на
ры
рық
қтағы жағдаймен есепте
се
се
к,
к,
Е
Еур
ур
о-
о-
падан қандай да бір инвесторды күтудің
қажеті жоқ секілді. Ол ислам әлемінен
болуы әбден ықтимал, – дейді ол.
Ал экономика ғылымының докторы,
профессор
р
Бейсенбек Зиябеков: «Үш
банк
к
ті
ті
ң
ң
ба
басы
сы
н
н
қо
қо
сқ
сқ
ан
н
на
на
н
н
ол
ол
ар
ар
ға
ға
а
а
лдын-
дағы
ы
м
мем
емле
леке
ке
тт
тт
ің
ің б
б
өл
өлге
ге
н
н
қа
қа
р
ржысын
қайтарып аламыз деген түпкі мүдде ақтал-
май қалуы ықтимал», – дейді. Ғалымның
айтуынша, бұл арада тиімдісі – екеуін
біріктіріп, ондағы проблемалық несиелер-
ді үшіншісіне аударып, таза етсек, ш
ш
оғ
ғ
ыр
ы
-
ла
ланғ
нғ
ан
ан
банк активінің құны өсе
е
ді
ді,
,
ин
инве
вес-
с-
торларға тартымды болады, оны қымб
б
атқа
сата аламыз. Сонда қаржылық дағдарыс
кезеңінде банк секторына бөлінген мем-
ле
леке
кетт
ттің
ің а
а
қш
қшас
ас
ын
ы
толықтай қайтарып алу
б
әбден мүмк
і
ін
б
болады. Ал үшіншісі реа-
билитациялық банк ретінде қалғаны
дұрыс.
– Қазір банк секторының басты мәсе-
лесі – проблемалық несиелер. Сондықтан
бұл арада осы мә
се
се
ле
ле
ш
ш
еш
еш
іміне ба
ба
сы
сы
мд
мд
ық
ық
берілуі тиіс. Егер
ер ү
ү
ш
ш
ба
банк
нк
ті
ті
б
б
ір
ір
ік
ік
ті
ті
рі
рі
п
п жі
жі
бе
бе
р-
р-
сек, әрқайсысының проблемалық несие
мәселесі сол күйінде қала береді. Мұндай
банкті сату да қиынға соғады. Сондықтан
міндетті түрде үшеуін бірдей қосудың қа-
жеті жоқ деп ойлаймын, – дейді Б.Зия-
бе
бе
ко
ко
в
в мы
мырз
рз
а.
а.
Шы
Шы
ны
ныме
ме
н
н
де
де
, банк секторында проб-
лемалық несиелер мәселесі күннен-күнге
ушығып барады. Оны біржақты ету Ұлттық
банкке былтырғы жылдың алдында
тапсырылған болатын. Бірақ қандай да бір
тиімді шешім әзірг
р
е та
т
былмай тұр
р
. Кеше
«Атамекен» ұлт
т
ты
тық
қ
эк
эк
он
он
ом
ом
ик
ик
ал
алық
ық
п
пал
ал
ат
ат
а-
а-
сының талқы кл
л
уб
уб
ын
ы
да
«
Бі
Бі
зг
е
ақ
қш
ша
-н
ес
с
ие
е
Железин ауданы «Пахарь» ШҚ жанын-
дағы «Жасыл ауыл» облыстың ауыл шаруа-
шылығы с
с
ал
а
ас
ас
ына серпіліс
с
әкелетін агро-
қалашы
ы
қ
қ жо
жоба
ба
сы
сы
а
а
яс
яс
ын
ында
да
б
б
ой
ой к
к
өт
өт
ер
ер
ме
к.
Экологиялық технологияға және жаң-
ғыртылған энергетикаға негізделген «Жа-
сыл ауыл» жобасын жүзеге асыру бойынша
железиндік шаруалар күн, жел қуаты
технологиясын игеру бойынша алғашқы
та
та
лп
лп
ын
ын
ыс
ы
та
т
р жасауда. Жаңа жоба аяс
ын
ын
да
да
өң
өңір
ірде
дегі
г
С
С
.Т
.Т
орайғыров атындағы ПМУ
У
-д
-д
ың
ың
энергетика және қаржы-экономикалық
факультеттері және ресейлік Челябі
университетімен биогаз өндіру бағытында
келіссөздер жүргізілуде. Аталмыш жоба
іске асса, электр энергиясын үнемдеп,
аймақт
ың
ың э
э
ко
коло
ло
ги
ги
ял
ял
ық
ық
ж
ж
ағ
ағ д
д
ай
ай
ын
ын
а
а
нұ
нұ
қсан
келтірмеуге септігін тигізбек. Энергия
үнемдеу жобасының құны 1 млрд теңгені
құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: |