Қуаныш КЕРІМҚҰЛОВ
ОВ
,
«Қазақстандық медицина ұйымдары
ассоциациясы» ЗТБ кеңесінің мүшесі,
Алматы қаласындағы «Сұңқар ЕДО»
ЖШС директоры:
– Мемл
л
ек
е
ет үшін халықтың денсау-
лы
лы
ғ
ғ
ы
ы
әр
ә
да
дайы
йы
м
м
ең
ең
б
б
ір
ір
і
інші орында тұра-
тын мәселе
б
болуы керек. Бірақ бізде,
өкі нішке қарай, олай емес. Кәсіпкер лер-
дің көздегені ақша табу деп кім айт ты?
Рас, жекеменшік медициналық орта-
лық тарда ем алудың бағасы арзанға
түс пейді. Бірақ біз не
іс
іс
те
т
й
й
алам
м
ыз? Қо
Қо
л-
л
дағы бар қаржыны осы кәсіпті дамыту
үшін жұмсап, біріншіден, ғимарат тұр-
ғы замыз, ол белгілі бір уақыттан кейін
мем лекеттің иелігіне өтеді, миллион да-
ға
ға
н
н
АҚ
А
Ш долларына жабдық а
а
ла
лам
м
ыз
ыз,
,
ол
ол
да
да м
мемлекетке тиесілі болып
шы
шы
ғ
ғ
а
а
ке
келе
ле
-
-
ді. Заң солай...
Бұл қалай болғаны? Біреу білсе, біреу
біле бермес, еліміздегі заң талаптарына
сәй кес жеке
к
меншік мед
д
ициналық ұйым-
дар
ға
ға м
м
ем
ем
ле
ле
ке
ке
т
т ең
ең
ұ
за
за
ғы
ғы
2
2
5-
5-
30
30 ж
ж
ы
ыл ғана
жұмы
ы
с
с
іс
істеуг
ге
е рұ
р
қс
ат
б
б
еред
і.
і Ж
Ж
о
оқ,
б
бұл елі-
міздегі заңға қатысты қайшылық емес,
мұн дай талаптар өзге де елдерде бар. Бел-
гілі межеге жеткен күні-ақ кез келген же-
ке меншік медициналық орталық ғима ра-
тымен, жабдығымен, түгелімен мемле кет-
тің иелігіне өтеді. Бірақ кәсіпкерле
е
р
р
«м
м
ұн-
да
дай
й
та
та
лаппен жұмыс істеу мүм
м
кі
кі
н
н
ем
ем
ес
ес,
,
бастапқыда бұл бизнеске салынған қар-
жысын өндіре алмай жатқандар да бар.
Олар не істейді? Әрине, банкротқа ұшы-
рап, құрдымға кетеді. Одан да саны көп,
сапасы жоқ мемлекеттік емханаларды жа-
уып, б
ос
ос
ағ
ағ
ан
ан
ғ
ғ
им
им
ар
ар
ат
т
ты
ты
ң
ң
ба
ба
рл
рл
ығ
ығ
ын
ын
жеке-
менш
ш
ік
ік о
орт
рт
ал
ал
ық
ықта
та
рғ
рғ
а
а
бе
бе
ре
рейі
йі
к.
к.
Б
Б
о
олмаса
мемлекеттің аурухана тұрғызуға жетпей
жатқан қаржысын жекеменшік емханалар
төлесін, ғимаратты біз-ақ тұрғызайық,
есесіне мемлекет тапсырыс берсін. Әйт-
песе денсаулық сақтау саласындағы кү
ү
нде
өз
өз
ге
ге
рі
рі
п жатқан реформа халық
қ
қа
қа
т
т
иі
и
мс
м
із
із
,
,
па
па
йд
йд
а
асы жоқ. Батыстық жүйе
б
б
із
ізді
дің
ң
әл
ле
е-
уетке сай емес» деп отыр.
БІР МЫСАЛ
Араб елдерінің медицинасы қазіргі
таң да
ә
ә
ле
л
мд
мд
ік дәрежеге
е
көтеріліп үлгерді.
Осыд
ыдан
ан
б
б
ір
ірер
ер
ж
жыл
ыл
б
ұр
ұр
ын
ын
б
бұл
ұл
е
е
лд
лд
е
е
әр кә-
сіпкерге 9
9
9
9
жыл жекеменш
і
ік медицина
кә сі бін жүргізуге рұқсат берілген. Бірақ ха-
лықтың наразылығынан кейін бұл шек теу
де алынып тасталды. Қазір бұл жүйе өмір-
бақилыққа ауыстырылған. Және шет елдік
са
а
ра
ра
пшылар жаңа жүйе енгізіл
ге
ге
лі
л
б
б
ер
р
і
Әлемнің
ң
еш
еш
бі
бір
р
да
да
мы
мы
ға
а
н
н
жә
және
не
д
д
ам
ам
ушы елдерінде
Қазақстандағыдай
й
тег
ін
медициналық қызмет көрсету жү
й
йесі
жоқ екен. Жуырда еліміздің бас дәрігері де отандық денсаулық
сақтау жүйесінің біртіндеп ақылы жүйеге ауысатынымен
халықты құлағдар етті. Десек те, жекеменшік медициналық
ұй
ұ
ым
м
да
д
рд
рд
ың
ң
басшылары бұған сенбе
бе
йд
д
і,
,
тіпті бас к
к
өтер
р
іп,
«ж
«ж
ет
ет
ім
імні
ні
ң»
ң» к
к
үй
ү
ін кешіп отырмыз д
деп
еп н
н
ал
ал
ид
иды.
ы.
..
..
ел дегі медицинаның даму қарқыны еселеп
өскендігін байқаған.
Мамандардың айтуынша, жеке кәсіп-
керл
р
ер
ер
ді қадағалау жүгенсіз кеткен мем-
ле
леке
кетт
тт
ік
ік
м
м
ек
ек
ем
ем
ел
ел
ер мен қызметкерлерді
қа дағалаудан анағұрлым оңай. Оның үс-
тіне бақталастық пен бәсекелестік бар
жер де медициналық қызметтің де сапасы
арта түседі. Ал қазіргі мемлекеттің қарама-
ғындағы ауруханалардың арасында бәсе-
келестік болмаға
нд
нд
ық
ық
та
а
н,
н,
д
д
әр
әр
ігер
ер
ле
ле
рд
рд
і
і
де
де
тек сегіз сағатт
т
ық
ық ж
ж
ұм
ұмыс
ыс
к
к
үн
үнін
ін
ө
ө
тк
тк
із
ізу
у
ға
ға
на
на
тол ғандыратын көрінеді.
ТАПСЫРЫС ТА,
ТЕНДЕР ДЕ – ТЕК АРМАН...
Ел
Елім
іміз
з
де
де
гі
гі
м
м
ем
е
лекеттік немесе мемле-
ке
кет
т
ті
тік
к ем
ем
ес
ес
м
м
ед
едициналық ұйымдардың,
жал пы емханалар мен ауруханалардың
нақ ты саны жоқ. Себебі жекеменшік емха-
налар мемлекеттік емханалармен жарыса
көбейіп келеді. Статистика агенттігі ма-
ман дарының 2013
13
ж
ж
ылдың 1 ақ
қ
па
п
нына
де йінгі берген
ма
ма
ғл
ғл
ұм
ұм
ат
ат
та
та
ры
рына
на
қ
қ
ар
ар
ас
ас
ақ
ақ
,
,
денсаулық сақтау саласы
б
бо
й
йынша заңды
тұлға ретіндегі тіркелген – 3401, ал мем-
лекеттік 1921 денсаулық сақтау ұйымы
бар екен. Бірақ кәсіпкерлер «бұл ұйымдар-
дың жұмыстары ұзаққа бармауы да мүм-
кін» д
д
еп
е
о
о
ты
ты
р.
р.
Себебі мемлекеттік тапсы-
рыс тан қағылып отырған олардың Ден-
сау лық сақтау министрлігіне деген өкпе-
лері қара қазандай.
Ай
Айжа
жа
н
н СА
СА
ДЫ
ДЫҚО
ҚО
ВА
ВА
,
,
«Ұ
«Ұ
лт
лт
ты
т
қ
медициналық ассоциациясы» президенті:
– Мемлекет қазынасы баршаға ор тақ.
Демек, азамат қандай жерде ем ал са да,
қаржы бірдей-ақ бөлінуі тиіс. Же ке меншік
медицина мемлекетпен бір дей-ақ халық-
қа қызмет етіп отыр емес п
п
е?
е?
Сон
он
да
да
н
н
ел
ел
ік
к
-
тен жеке клиникалар ме
м
м
ле
ле
ке
ке
тт
тт
ік
ік
к
к
он
он
ку
ку
рс
рс
-
тардан тыс қалу лары керек? Кәсіпкерлер
мемлекеттен тап сырыс алатын болса, елі-
міздің бюд жеті – 30, 50, тіпті 70 %-ға де-
йін қаржы үн ем дейтін еді. 1997 жылы қо-
сымша құн салығы 20 % болады дегенде
ша
ша
рқ
рқ
ұ
ұ
ры
ры
п
шы
шы
ры
ры
лд
лд
ап
ап
е
е
ді
д
к, Үкімет қол
ұш
ұш
ын
ын
с
соз
озды
ды.
Бі
Біра
ра
қ
қ
бү
бү
гі
гі
нг
нг
і
і
кү
нгі проблема
одан да күрделірек болып отыр. Мемле-
кеттік тендерге қатысқанымызбен, Ден-
сау лық сақтау министрлігінің аяқтан шал-
уы ты йы лар емес.
Кәсіпкерлердің наразыл
л
ығ
ы
ын
ы
тыңдап
болғаннан кейін Денсау
у
лы
лы
қ
қ
са
са
қт
қт
ау
ау
м
м
и-
и
нистрлігіне хабарласып, мәселені
і
ң анық-
қанығын білуді жөн көрдік. Министрлік
қыз меткерлерінің айтуынша, мемлекет
меншік түріне қарамастан, тапсырысты на-
ғыз «жұмыс істеймін» дегендерге бөліп
бе
б
р
р
іп оты
ты
рғ
р
ан к
өр
өр
інед
ед
і.
.
Сандуғаш ӘЛІМЖАНОВА
Ел болашағы – жас тар. Сондықтан да жасөспі рімдер
арасындағы қыл мыстың көбеюі – ел үшін, ұлт үшін алаңдарлық
жағ дай. Елімізде кәме
е
ле
л
тк
тк
е
е
то
то
лм
лм
ағ
ағ
ан
ан
да
да
рғ
рғ
а
а
қа
қ
тысты қыл мыстар
саны 2011 жыл ғыме
е
н
н
са
са
лы
лыст
ст
ыр
ыр
ға
ғанд
нд
а
а 20
20
12
12 ж
ж
ылы 9 пайызға
өскен. Бұл туралы Кәмелетке тол ма ғандардың ісі және олардың
құқықтарын қор ғау жөніндегі ведом ство аралық комиссияның
XI оты рысында сөз болды. Сон дай-ақ соңғы төрт жыл да
жеткіншектерге қатысты қылмыс 76 пайызға артқан.
Да
Да
ни
нияр
яр МЕ
М
ҢІЛБЕКОВ,
Денсаулық сақтау министрлігінің
баспасөз хатшысы:
– Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау
жүйесі енгізілгелі бері бәсекелестік орта
қалыптас
ас
ты
ы
.
Және барлы
лы
қ талаптарға
сай
ке
ке
ле
ле
ті
ті
н
н же
же
ке
кеме
менш
нш
ік
ік ұ
ұ
йы
йымд
мд
ар
ар
д
д
а
а
қа-
зір гі таңда медициналық кез келген қыз-
мет түрлерін мемлекеттік ұйымдармен
бірдей-ақ көрсетіп келеді. Соңғы жыл-
дары жекеменшік медициналық ұйым-
дар дың қатары күрт ұлғайды, олардың
қа
қ
зірг
р
і үл
ү
есі 16 %-ды құрап отыр. Со
Со
н-
н
ды
ды
қт
қтан
ан
т
тендер мен мемлекеттік
та
та
пс
псы-
ы-
рыс қа қатысты арыз-шағымның барлы-
ғын белгілі бір себеппен тендерді ұта
алмай қалғандардың сөзі деп түсінуге
болады. Әйтпесе мемлекеттік тапсырыс
меншік түріне қарамастан теңдей, әділ
бөліне
е
ді
ді.
.
Ал
Ал
қ
қ
ал
ал
ға
ға
н
н
за
за
ңн
ңн
ам
ам
ал
ал
ар
ар
ға
ға
жа-
уап ты
ы
о
орг
рган
ан
да
да
р
р ба
бар.
р
РЕНІШКЕ ТОЛЫ РЕФОРМА
Қит етсе батыстық тәжірибе деп алып-
ұш
ұ
ып бекитін Денсаулық сақтау саласын-
да
да
ғы
ғы
р
р
еф
еф
ор
о
малар соңғы кездері та
а
ғы
ғы д
д
а
а
бі
бі
рт
т
а
ал
ай
ай ө
зг
еріске ұшырады. Ақылы жү
жү
йе
йе
сөз болғанымен, медициналық сақтанды-
руды әлі де түсіне алмай жүрген халқы-
мыз дың әлеуметтік жағдайына Еуропалық
жүйе жайлы бола ма, белгісіз. Бірақ бұл
саланың жілігін шағып, майын ішіп жүрген
кәсіби мам
м
ан
а
да
д
р
р
«ақылы ж
ж
үй
үй
е – нағыз бас
ал десе
е ша
ша
ш
ш
ал
ал
ат
ат
ын
ын
да
да
рд
дың
ың
і
і
сі
сі
»
» де
деп
п
от
от
ыр.
Олардың мәлімдеуінше, Қазақстанға
батыстық жүйе мүлдем келмейді. «Ең дұ-
ры сы – Жапония пен Түркияның ден сау-
лық сақтау жүйесі» дейді олар.
Мысалы, Жапония халқының денсау-
лы
лы
ғы
ғы
1
1
00
0
п
п
айыз Үкіметпен сақтандыр
р
ыл
ыл
а-
а
ды
ды
.
Со
Со
л
л
се
се
бе
пті ол елдің азаматтар
ы
ы
үш
үшін
ін
мем лекеттік емханада да, жекеменшік ем-
ха нада да емделу тегін. Және халық өзі
таң дайды, медициналық қызметтің кез
кел ген түрінің құны барлық жерде бірдей.
Жапония бір адамға бір жылға 2000 АҚШ
доллар
р
ын
ын
а
а
уд
дар
ар
ад
ад
ы.
ы.
Е
Е
лд
д
ег
егі
і ау
ау
ру
ру
ха
ха
на
на
л
л
ар-
дың 62
2%
%-ын
ын
–
–
ж
жек
ек
ем
емен
нш
ші
к
к,
а
а
л
л 38
38
%-
%
ын
мемлекеттік медициналық ұйымдар құ-
рай ды екен. Еліміздегі жекеменшік меди-
ци налық ұйым басшыларының да айтып
отырғаны – осы жүйе. «Бізде де жекемен-
ші
ш
к және мемлекеттік медицина тығы
ғы
з
жұ
жұмы
мы
с
с
іс
іс
те
те
п, серіктестік құрса» дейді
і
ол
ол
ар
ар
.
.
Әр
Ә
ине,
Ж
Жапонияның әлеуметтік жағдайы
й
бізден жақсырақ, десек те біз ұмтылған
Еуропаның денсаулық сақтау саласындағы
жүйе «кедейге – қапалы, байға – сапалы
ем» дегенді ұстанады емес пе?! Ал адам
құқығы к
ед
ед
ей
й
ге
г
д
д
е,
е,
б
б
айға
ға
д
д
а
а
бі
б
р!
р
ара сында кездесулер ұйымдастырып
отырса, құба-құп болар
р
еді. Өйткені ҚР
Спорт және дене
шы
шы
ны
ны
қт
қт
ыр
ыр
у
у
іс
с
те
те
рі
рі
а
а
ге
ге
нт
нт
-
-
тігінің баспасөз қыз
ыз
ме
ме
ті
ті
м
мәл
әл
ім
ім
ет
ет
і
іне
е
қа
қара
ра-
ғанда, бүгінгі таңда денешынықтырумен
және спортпен шұғылданатын балалар
мен жасөспірімдерді қамту балалардың
және жасөспірімдердің жалпы санына
шаққанда 1
1
1 пайызды ғана құрайды екен.
Со
Со
нд
нд
ай
ай-а
-а
қ
қ
қо
қо
ға
ға
мд
мд
ық
ық
ұйым өкілдері мен
жерг
і
ілікті
і
б
б
ил
і
ік өкілдері де жастарға
арналған шаралар ұйымдастырып, үгіт-
насихат жұмыстарын дұрыс жолға қойып
жатса, жағдайдың оң бағыт алуына ықпал
еткен болар еді.
Алайда бүгінгі т
аң
аң
да
да
б
б
ұл
ұл
м
м
әс
әс
ел
ел
ег
ег
е
е
ас
ас
а
а
мән бермей, жүрд
д
ім
ім-б
-б
ар
арды
ды
м
м қа
қа
ра
ра
йт
йтын
ын
да
да
р
р
көп. Кейбір өкілетті органдардың аталмыш
мәселеге қырын қарауына білім және ғы-
лым министрі Бақытжан Жұмағұлов: «Бұл
жерде бес-алты министрдің орын басары,
Адам құқықтары жөніндегі комиссия мү-
ше
ше
л
л
ер
ер
і,
М
М
әж
әж
іл
іл
іс
іс
д
д
еп
еп
ут
ут
аттары отыр. Барлы-
ғы
ғымы
мы
з
з жи
жиыл
ылып
ып
,
мә
мәсе
се
ле
ні шешудің қандай
да болсын жолын іздеудеміз. Ал облыс
әкі мі орынбасарының шараға қатысуға уа-
қыты жоқ. Бұл қалай?» – деп қынжылыс
білдірді.
Жиында орталық және жергілікті атқа-
ру шы орган мамандар
ар
ы жа
ж
стар қылмысы-
ның алдын алу мә
ә
се
селе
ле
ле
лері
рі
н
н та
та
лқ
лқыл
ыл
ап
ап
,
, еу
еу
-
-
ропалық әріптестерін
і
ің т
әж
ір
і
б
иб
ес
і
ін
е
үң
і
і-
ліп, бұл бағыттағы қолға алынатын шара-
лар пысықталды. Отырыс қорытындысы
бойынша Үкіметке ұсыныстар әзірленіп,
орталық, жергілікті атқарушы органдарға
нақт
қ
ы тапс
с
ыр
ыр
малар
р
берілді.
Ен
Ен
ді
ді
гі
гі
ж
жер
ер
де
де
а
а
йт
йт
ыл
ыл
ған мәселелер қағаз
бетінде қалмай, барлық орталық және жер-
гілікті атқарушы органдар тарапынан жү-
зе ге асырылса екен. Өйткені жастары мыз-
дың бүгіні бұлыңғырланып тұр, ал осылай
кете берсе, ертеңі не болары бір Аллаға
аян.
ОҚИҒА
Достарыңызбен бөлісу: |