8. Сенімділік критерийінің теориялық мәндері (Стьюдент бойынша, қысқартылып алынған)
Еркіндік дәрежелер саны, v
|
Ықтималдық деңгейлері, Р
|
Еркіндік дәрежелер саны, v
|
Ықтималдық деңгейлері, Р
|
0,95
|
0,99
|
0,999
|
0,95
|
0,99
|
0,999
|
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
|
4,30
3,18
2,78
2,57
2,45
2,37
2,31
2,26
2,23
2,20
2,18
2,16
2,15
2,13
2,12
2,11
2,10
2,09
2,09
2,08
|
9,93
5,84
4,60
4,03
3,71
3,50
3,36
3,25
3,17
3,11
3,06
3,01
2,98
2,95
2,92
2,90
2,88
2,86
2,85
2,83
|
31,60
12,94
8,61
6,86
5,96
5,41
5,04
4,78
4,59
4,44
4,32
4,22
4,14
4,07
4,02
3,97
3,92
3,88
3,85
3,82
|
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31–39
40–44
45–60
70–100
120
150
200
300
500
1000
∞
|
2,07
2,07
2,06
2,06
2,06
2,05
2,05
2,05
2,04
2,03
2,02
2,01
1,98
1,98
1,98
1,97
1,97
1,96
1,96
1,96
|
2,82
2,81
2,80
2,79
2,78
2,77
2,76
2,76
2,75
2,72
2,70
2,66
2,63
2,62
2,61
2,60
2,59
2,59
2,58
2,58
|
3,79
3,77
3,75
3,73
3,71
3,69
3,67
3,66
3,65
3,59
3,55
3,50
3,39
3,37
3,36
3,34
3,32
3,31
3,30
3,29
|
Сенімділіктің бірінші деңгейінде белгілі бір іріктеме көрсеткіші арқылы бас жиынның параметрін бағалауда 100 сынақтан бес рет, екінші деңгейде 100 сынақтан бір рет және үшінші деңгейде 1000-нан бір рет қателік кетеді.
1-мысал. Алдында қарастырылған 100 қойдың салмағы бойынша = 67,92 0,82 кг. Орташа салмағының сенімділігін бағалау керек. v = n – 1 = 100 – 1 = 99 болса 8-кестеде tmeop = 1,98 (0,95) – 2,63 (0,99) – 3,39 (0,999). Р > 0,999.
Бұдан, шаруашылықтағы өсірілетін қойлардың орташа салмағы 67,92 кг тең деп тұжырым жасауға болады және айтылған тұжырым жоғары (үшінші) деңгейде сенімді (Р > 0,999), демек, арифметикалық ортаның қателігі ( ) мәнсіз болып cаналады.
2). Әр түрлі іріктемелердің арифметикалық орталары арасындағы айырымның сенімділігін бағалау
Селекционер, зоотехник немесе кез келген биолог өзінің күнделікті практикалық және ғылыми жұмыстарында әр түрлі топтарды, мысалы, екі іріктемені арифметикалық орта көрсеткіштері бойынша жиі салыстырады. Екі топтың орта көрсеткіштері өздерінің абсолюттік мәндері бойынша бір-біріне дәлме-дәл келмейді яғни олар арасында әр кезде айырмашылық байқалады. Сондықтан биометрия практикасында оны бағалану керек, ол екі бағытқа сүйенеді: 1) айырмашылығы кездейсоқ емес немесе мәнді яғни екі топтың орта көрсеткіштері сенімді айырмашылықта болады (Р ≥ 0,95) және 2) байқалынатын айырмашылық кездейсоқ немесе сенімді емес, демек, салыстырылатын топтардың орта шамаларының мәндері әр түрлі болғанына қарамай олар бірдей деп саналады (Р < 0,95).
Достарыңызбен бөлісу: |