Дәріс 1 Тақырып: Кіріспе
Класс Миксобактерии – Myxobacteria
жүктеу/скачать 0,72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КӨК-ЖАСЫЛ БАЛДЫРЛАР БӨЛІМІ (СИНЕ-ЗЕЛЕНЫЕ ВОДОРОСЛИ) - CYANOPHYTA
5. Класс Миксобактерии – MyxobacteriaБұл класқа клеткасы боялмайтын (грамотрицательный), басқа прокариоттардан екі ерекше белгілері арқылы ажыратылатын бактериялар жатады. Бірінші – миксобактериялардағы ригидті клеткалық қабықшасы болмайды, осыған байланысты бұл организмдердің клеткалары өте майысқақ келеді. Қоректік ортаның ‰стімен бұралып тайғанақтап жылжып отырады. Екінші ерекшелігі – миксобактерияның кейбір т‰рлері мөлшері 1 мм-ге дейін жететін жемісті дене т‰зеді. Олар т‰ссіз немесе ашық боялған болуы да м‰мкін. Нағыз миксобактериялардың даму циклы біршама к‰рделі болады, ол эукариотты организмдердің ішіндегі кілегейлердің дамуына біршама ұқсас болады. Осындай м‰лдем әрт‰рлі организмдердің тобының даму циклының ұқсас болуы конвергентті эволюцияның жақсы мысалы бола алады. Миксобактерияның нағыз өкілі Chanbromyces туысының (1972) даму циклын қарастырамыз. КӨК-ЖАСЫЛ БАЛДЫРЛАР БӨЛІМІ (СИНЕ-ЗЕЛЕНЫЕ ВОДОРОСЛИ) - CYANOPHYTAКөк-жасыл балдырлар өте ертеде пайда болған өсімдіктер. Т‰рлерінің жалпы саны 1,4 мың шамасында болады. Құрылысы. Бұлар негізінен колониялы және көп клеткалы, сиректеу бір клеткалы, т‰сі алуан т‰рлі болып келетін организмдер (көк-жасыл,сарғыш, қанықтау-жасыл). Олардың т‰сі клеткада әрт‰рлі мөлшерде болатын әрт‰рлі пегменттердің: көк-жасыл т‰сті фикоцианның, хлорофиллдың, каротиноидтардың және қызыл т‰сті фикоэритриннің орайласып келуімен тікелей байланысты болады. Көк-жасыл балдырлардың клеткаларында қалыптасқан ядросы, хроматофорасы және клетка шырынына толы вакуольдері болмайды. Клетка қабықшасы негізінен пектинді заттардан тұрады және аздап шырышпен қапталған. Клетка қуысы цитоплазмамен толтырылған, ол екі қабаттан тұрады: қатты клетка қабықшасына жақын жатқан, мембраналар мен пигменттерден тұратын, көк- жасыл т‰ске боялған қабат- хроматоплазмадан және ДНК- дан тұратын, т‰ссіз ортаңғы бөлік- центроплазмадан. Клеткасының құрылысының осындай қарапайым бо-лып келуі, көк-жасыл балдырларды дробянка-лармен көп жақындас-тырады. Көп клеткалы көк-жасыл балдырлар әдетте жіп тәрізді болып келеді. Жіптерінің ұзындыққа өсуі клеткалардың жай екіге бөлінуі арқылы ж‰зеге асады. Жіп тізетін біртектес клетка-лардың ішінде гетеро-циста деп аталынатын біршама ‰лкен, қабық-шалары қалың, клетка-ның ішіндегі тірі заттарынан айрылған, сарғыш-қоңыр т‰сті дөңгелек өлі клеткалар болады. Көп жағдайда бір клеткалы және жіп тәрізді көк- жасыл балдырлар өз бойынан шырышты заттар бөліп шығарады және бірігіп біршама ‰лкен колония т‰зеді. Қоректенуі. Көк- жасыл балдырлар автогрофты жолмен қоректенеді. Алайда олардың көпшілігі шіріген қалдықтары мол ластанған суларда өмір с‰руіне байланысты миксотрофты (аралас) қоректенуге қабілетті болып келеді. Яғни фотосинтезбен бірге, органикалық заттарды да өз бойына сіңіре алады. Артық қор заттары ретінде гликопротеид (гликогенге ұқсас), валютин (белок) немесе көк-жасыл балдырларға тән цианофицин (липопротеид) т‰зеді. Көбеюі. Көк-жасыл балдырлар негізінен вегететативтік жолмен көбейеді. Бір клеткалы организмдердің көбеюі клетканың бірнеше ұсақ бөлшектерге бөлініп кетуінің, ал көп клеткаларының жіптерініңгетероциста немесе маманданбаған өлі клеткалар арқылы ‰зіліп кетуінің нәтижесінде ж‰зеге асады. Жіпшенің вегететативтік көбеюге қажетті участогі гормогония деп аталынады. Арнайы маманданған көбеюі органдары болмайды. Көк-жасыл балдырлар еш уақытта талшықты формалар т‰збейді. Жыныстық көбеюі жоқ. Қолайсыз жағдайларда клеткалардан қабықшалары қалың споралар т‰зіледі. Олардың ішінде қор заттары мол болады. Бұл жерде спораларды тыныштық қалыпқа көшкен клеткалар деп т‰сінген жөн, өйткені олар вегететативтік клеткаларға қарағанда сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына көп төзімді келеді. жүктеу/скачать 0,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|