Педагогикадағы дидактиканың функциялары (қызметі) Дидактикалық ғылымның екі негізгі қызметі бар: Теориялық. Оқыту процесінде тұлғаны дамытудың педагогикалық тәжірибесін, заңдылықтарын, механизмдерін негіздеуді, жүйелеуді және жалпылауды қамтамасыз етеді. Басқа функция атаулары болжамдық және диагностикалық болып табылады.
Практикалық. Дидактикалық мақсаттарға сәйкес педагогикалық іс-әрекеттің жобасын, мазмұнын, әдістерін, оқыту формаларын әзірлеуді білдіреді. Кейде оны Нормативтік немесе аспаптық деп атайды.
Іс жүзінде бұл функциялар өзара байланысты.
Раткенің замандасы Ян Амос Коменский дидактиканы «барлығын оқытудың әмбебап өнері»- деп те атады. Кейінірек 2 ғасырда өмір сүрген Иоганн Гербарт педагогикадағы осы бөлімнің орнын нығайтты. Ол дидактикалық бағытқа теория мәртебесін берді. Бірақ түсіндірудің эволюциясына қарамастан, құбылыстың мәні өзгеріссіз қалды (және қалады): педагогикадағы дидактика-бұл оқыту мен білім беру мәселелерін шешудің кілті. Дидактиканың негізгі мәселесі бойынша үш басым көзқарас бар:
«Білім мен тәрбиенің мәні неде?». (Вендеровская)
«Пәнді оқу барысында оқушының ойлауы қалай жүреді?». (Вильман)
«Нені және қалай оқыту керек?» (Гребенев)
Бұл пікірлердің әрқайсысының өмір сүруге құқығы бар және оларды құрметті педагогтар топтары қолдап отырады.
Оқыту процесі психология-педагогика тұжырымдамаларына сүйенеді, оларды дидактикалық жүйе немесе оқыту моделі деп атайды. Дидактикалық жүйеге енетіндер: оқыту принциптері, мақсаты, мазмұны, құралдары. Бар жүйелерді жинақтай келе, оларды үшке бөлуге болады: дәстүрлі, педоцентристік және қазіргі дидактикалық жүйелер. Әрқайсысының негізгі бағыттары, ғалымдардық теориясы бар.
Дәстүрлі дидактикалық жүйе. Бұл тұжырымдаманы педагогоцентристік деп те аталды. Бұл жүйеде басты рөлді мұғалім атқарады. Осыған ұқсас ілімді Я.А.Коменский, И.Песталоцци, Ж.-Ж. РуссоИ.Ф.Гербарт сияқты мұғалімдер дамытқан. Бұл доктринаның принципі көшбасшылық, басқару сияқты ұғымдар. Оқыту процесі мұғалімнің оқушыға авторитарлық ықпалына, материалды түсіндіруге негізделген яғни дәстурлі оқыту жүйесінде оқыту, мұғалім іс-әрекеті үстем орын алады. Мысалы, неміс ғалымы И.Ф.Гербарттың (1776-1841) оқыту мақсаты -оқушының ақыл-ой іскерлігін, түсініктерді, ұғымдарды, теориялық білімін қалыптастыру.
