Деятельности

268

Приложения

Известные события в арабских странах и даже в ряде развитых государств по-

казали актуальность постоянного внимания к социальным условиям населения.

К сожалению, рыночные силы не везде смогли решить задачи адекватного обе-

спечения работой и продовольствием, социальной защиты и стабильности. В целом 

результатом указанных дисбалансов стали разрыв между развитыми и развиваю-

щими экономиками; торговые споры; валютные конфликты; растущие долги госу-

дарств; рост численности безработного и малоимущего населения.

Впервые в мировой практике стали потенциально возможными банкротства це-

лых государств.

Осознавая имеющийся потенциал кризисных явлений, извлекая из них уроки, 

нам следует приступить к рассмотрению вызовов и перспективных задач мировой 

экономики во втором десятилетии XXI века.

Сегодня  перед  мировой  экономикой  стоят  глобальные  вызовы  в  трех 

основных  ее  секторах:  финансовом,  индустриально-инновационном  и 

ресурсно-продовольственном.

Вызовы финансового сектора заключаются в дефектности мировой финансовой 

системы и ее основной состовляющей — мировой резервной валюты.

Именно существующая валютно-финансовая система, не отвечая принципам за-

конности и демократичности, ослабляет рост, искажает макроэкономические прин-

ципы, мешает решать возникающие глобальные проблемы.

Для устранения этого дефекта потребуются кардинальные меры, до сих пор не 

имевшие прецедента.

Идея радикального преобразования находит все больший отклик в среде эконо-

мистов, политиков на самом высоком межгосударственном уровне, как ООн и G20.

Дефектность  мировой  валютной  системы  уже  вынуждает  некоторые  страны 

предпринимать практические шаги для использования альтернативных валют. так, 

страны Боливарианского альянса уже говорят об операции с условной единицей су-

кре. Страны БРИКС приняли меморандум об использовании национальных валют 

для взаимного кредитования. Эти примеры не единичны.

В конечном итоге, все экономики мира придут к необходимости создания и вве-

дения наднациональной расчетно-платежной единицы, а затем и глобальной валю-

ты принципиально нового класса.

Об этом я говорил год назад на III Астанинском экономическом форуме с этой 

трибуны.

Индустриально-инновационные вызовы заключаются в необходимости сбалан-

сированного промышленного развития экономик и справедливой торговли.

Все сегодняшние развитые государства всегда исторически защищали свою про-

мышленность, обрабатывающую промышленность на заре их становления, считая 

их младенческой отраслью экономики.

США защищали свою обрабатывающую промышленность в течение 150 лет, сле-

дуя примеру Англии, а не ее советам.

но все это было забыто после падения Берлинской стены. Вашингтонский кон-

сенсус, МВФ, Всемирный банк, ВтО теперь требуют от всех либерализации, прива-

тизации и свободной торговли.

Хочу напомнить, что во времена известного всем нам труда Адама Смита «Бо-

гатство народов» король Англии запрещал завоз в страну мануфактуры и того, что 

269

Приложения

делается в самой Англии. таких примеров в истории очень много, это делали луч-

шие экономисты мира от 1500 до 1700 года.

теперь  же,  предлагая  развивающимся  экономикам  свободную  торговлю  без 

протекции,  индустриальные  страны  сами  продолжают  субсидировать,  защищать 

множество своих отраслей — от сельского хозяйства до высоких технологий.

Как отмечают отдельные эксперты, внедрение этих реформ стало практическим 

синонимом неолиберализма и рыночного фундаментализма.

но сегодня все больше приходит понимание того, что это уничтожает промыш-

ленность в развивающихся странах и консервирует их бедность. К сожалению, ам-

бициозная программа «Цели развития тысячелетия», принятая ООн, не решает эту 

проблему кардинально. то есть бедным странам приказано оставаться сырьевыми 

или «банановыми», а развитым развиваться дальше за счет этого сырья.

В то же время все мы понимаем, что только обрабатывающая промышленность 

дает людям высокую заработную плату, больше поступлений в бюджет страны и од-

новременно развитие аграрного комплекса.

Свободная торговля экономик одного уровня развития выгодна, конечно, обе-

им странам, а для слабых стран торговать с сильными становится губительным для 

их экономик.

такие дисбалансы привели к так называемым «валютным войнам», в основе ко-

торых лежат торговые споры. Поэтому, я думаю, будет понятно создание таможен-

ного союза России, Казахстана и Беларуси для развития конкуренции среди схо-

жих экономик перед общим нашим вступлением в ВтО.

Ресурсно–продовольственный вызов заключается в обеспечении мировой энер-

гетической и продовольственной безопасности. Он связан с первыми двумя вызо-

вами, но ощутим не только для компаний и стран, а для каждого жителя планеты. 

Рост цен на сырье, энергоресурсы вместе с ростом мирового потребления и при-

родными катаклизмами привел к росту цен на продукты питания. По данным Все-

мирного банка, с начала текущего года цены на продовольствие выросли на 36%. 

В результате, страны с низким доходом и продовольственным дефицитом столкну-

лись с проблемами финансирования импорта продовольствия. В итоге, с июня про-

шлого года число людей на планете, живущих ниже черты бедности, увеличилось на 

44 млн. человек. И с ростом инфляции на товары продовольствия это количество 

будет сильно увеличиваться.

Последствия продовольственных кризисов — обострение социальной и полити-

ческой обстановки по всему миру.

В этих условиях необходимо поддерживать продовольственную безопасность на 

региональном и глобальном уровнях. Важна межстрановая координация и прове-

дение согласованных, цивилизованных действий.

Казахстан традиционно является экспортером высококачественного зерна.

наряду  с  этим,  уникальные  природные  условия  позволили  нам  разработать 

программу по развитию экспорта экологически чистой мясной продукции крупного 

рогатого скота и доведения его до 180 тысяч тонн к 2020 году. Это очень серьезная, 

амбициозная программа. Я думаю, мы все имеем для того, чтобы ее осуществить.

Мы приглашаем иностранных инвесторов к участию в проектах, имеющих креп-

кую основу в виде хорошего бизнес-климата, надежных потребительских рынков 

в соседних странах.

270

Приложения

Сейчас ни одна страна не может жить по формуле: развивайся сейчас, а эколо-

гией займемся потом. Человечеству остро необходим реализуемый сценарий обе-

спечения безопасного энергоэкологического состояния планеты. Он должен стать 

выгодным всем странам и сейчас и в долгосрочной перспективе.

Как  страна,  обладающая  огромными  природными  ресурсами,  мы  понимаем 

свою ответственность в обеспечении мировой энергетической безопасности.

Внедрение  ресурсосберегающих  технологий,  инструментов  «зеленой  экономи-

ки»  —  это  главные  составляющие  нашей  индустриальной  политики  на  ближай-

шее десятилетие. Для участия в решении проблем глобального потепления мы бу-

дем ускорять технологическую модернизацию энергетики и развитие энергосбере-

жения.

Еще в 2007 году на 62-й сессии Генеральной Ассамблеи ООн мной была вы-

двинута идея разработать «Глобальную энергоэкологическую стратегию». Я предло-

жил обсудить ее на Конференции ООн по устойчивому развитию «РИО+20», кото-

рая пройдет в Бразилии в 2012 году. надеюсь, что она будет обсуждена и поддер-

жана в рамках сегодняшнего форума.

Примером эффективности таких дискуссий служит объявленная на прошлогод-

нем  III  Астанинском  экономическом  форуме  наша  инициатива  «Зеленый  мост». 

Сейчас она активно реализуется при поддержке ЭСКАтО ООн.

Уважаемые участники форума!

только  совместные  усилия  государств  помогут  трансформировать  текущие 

и глобальные вызовы в новые возможности для обеспечения устойчивого развития.

Как  мне  представляется,  общемировая  политика  будущего  развития  должна 

основываться:

во-первых, на скоординированном макроэкономическом управлении;

во-вторых, на глобальном регулировании рынков от сырьевых до финансовых;

в-третьих, на эффективной валютно-финансовой системе.

Для первого направления важно, что министры финансов G20 определили пере-

чень универсальных индикаторов оценки состояния национальных экономик, спо-

собными стать «лакмусовыми» инструментами выявления дисбалансов.

Сегодня много говорится о создании системы регулирования мировых рынков, 

но скоординированное решение все еще не выработано.

Разумное управление ценами на биржевые товары, особенно энергоресурсов 

и сырья, а также на рынках продовольственных товаров нуждается в международ-

ной координации.

Для решения вопросов обеспечения продовольственной безопасности необхо-

димо стимулирование подъема аграрного сектора, особенно ее обрабатывающей 

части, в развивающихся странах, а индустриальным странам помочь им в доступе 

к развитым рынкам.

В части глобального управления финансовыми рынками акцент следует сделать 

на рынке производных ценных бумаг.

Все  мы  помним,  что  перед  последним  кризисом  оборот  рынка  деривативов 

в 8 раз превышал суммарный ВВП всей нашей планеты.

И,  наконец,  создание  новой  мировой  резервной  валюты  позволит  выстроить 

прозрачную,  понятную  всем  глобальную  валютно-финансовую  систему.  Резервы 

271

Приложения

стран станут более устойчивыми. В целом это позволит укрепить перспективы буду-

щего экономического развития.

Поэтому для усиления международной координации считаю необходимым за-

ключение всеми странами Пакта о глобальном регулировании.

Все вышеизложенные подходы в решении обсуждаемых сегодня вызовов долж-

ны найти, на мой взгляд, отражение в данном документе. Этот Пакт станет реаль-

ным инструментом для согласования ключевых элементов международной эконо-

мической политики.

Уважаемые участники форума!

Сегодня  здесь  собрались  блестящие  умы,  теоретики  и  практики  экономики. 

В том числе проявила огромное внимание Организация Объединенных наций, на-

правив к нам заместителей Генерального секретаря. Здесь участвуют руководители 

крупнейших международных организаций туризма, аграрного комплекса и других.

Хотел бы выразить всем благодарность за то, что вы приняли приглашение, при-

ехали на IV Астанинский экономический форум.

Хочу  особо  отметить  лауреатов  нобелевской  премии,  ученых  мирового  уров-

ня — Роберта Манделла, Джона нэша, сэра Джеймса Миррлиса, Эрика Маскина, 

Роберта Ауманна, Финна Кидланда, Роджера Корнберга и других участников. Боль-

шая вам благодарность и огромных успехов в работе!

Это еще раз подчеркивает интеллектуальный характер нашего форума. И это не 

случайно, так как инициатором и главным организатором форума является Евра-

зийский экономический клуб ученых.

Итогом форума станут уже традиционные рекомендации для саммита «Большой 

двадцатки».

Құрметті қауым!

Мен  біздің  форумның  халықаралық  валюта-қаржы  жүйесін  тұрақтандыруға 

оң ықпал ететініне кәміл сенемін.

Атап  айтқанда,  дүниежүзілік  жаңа  валютаға  өтуі  бойынша  Жол  картасын 

әзірлеуге болады. Әрине, бұл бір күнде немесе бір форумда шешімін табатын қадам 

емес  екенін  бәріміз  білеміз.  Сондықтан  бұл  істі  осы  форумда  бастап,  тұрақты 

жұмыс істейтін форумның виртуалдық сайты арқылы жалғастырып, келесі жылы 

өтетін бесінші форумда қабылдау мумкіншілігіне қол жеткізуге болады деп сенемін.

Баршаңыз білесіздер, Астаналық экономикалық форумының маңызы жылдан-

жылға арта түсуде. Сондықтан келесі жылдан бастап ол тұрақты түрде мамыр ай-

ында өткізілетін болады.

Баршаңызды  келесі  жылдың  23-24  мамырында  өтетін  V  Астаналық 

экономикалық форумның жұмысына қатысуға шақырамын.

Сөз соңында табысты жұмыс тілеймін.

272

Приложения

Выступление

на IV Всемирном курултае казахов

г. Астана, 25 мая 2011 года

Ардақты әлеумет!

төрткүл дүниедегі қазақты туған жердің төсінде қауыштырған осы құрылтайға 

келіп отырсыздар. Бүкіл еліміз Қазақстан сіздерді құшағын ашып, шын жүректен, 

қуанышпен қарсы алуда.

Осы  күні  еліміздің  ақпарат  құралдары,  зиялы  қауым,  жастар,  барлығы  да 

сіздердің келгендеріңізден хабардар. Жолдарыңыз ақ болсын, хош келдіңіздер де-

ген қуанышымызды білдіргім келеді.

Баршаңызды  қасиетті  қазақ  жерінде  қарсы  алып  отырғаныма  мен  де  зор 

қуаныштымын.

Еуразия  төріндегі  ұланғайыр  атажұртқа  сіздер  әлемнің  35  елінен  келіп  отыр-

сыздар.

туған топыраққа сағыныштарыңызды арқалап жеткендеріңіз үшін шын жүректен 

алғысымды білдіремін.

Қасиетті қазақ жеріне, жерұйық-мекен Астанаға келген «қадамдарыңыз құтты 

болсын, ағайын!» деп тағы бір рет айтқым келеді.

Қымбатты бауырлар!

Құрылтай  —  тойласу  үшін  емес,  ойласу  үшін  шақырылатын  жиын  екенін 

баршаңыз білесіздер.

Бабаларымыз  ел  тағдыры  таразыға  түскен  тұста,  жаңа  белеске  қадам  басар 

шақта құрылтай шақырып, кеңес құрған.

Біз бүгін сол игі дәстүрдің ізімен жиналып отырмыз.

тағдыр талайымен төрткүл дүниеге тарыдай шашылып кеткен ағайынның атаме-

кенде бас қосуы бәрімізге зор қуаныш.

Десек де, биылғы құрылтайымыздың жөні бөлек, жолы ерек, маңызы айрықша. 

Өйткені біз тәу етер тәуелсіздігіміздің 20 жылдығы тұсында жиналып отырмыз. 

Сондықтан, бүгінгі құрылтайдың «Қазақ елі» монументі жанындағы мынау біз 

отырған тәуелсіздік сарайында өтуінің өзіндік мәні зор!

Ендеше, өткеніміз бен жеткенімізді байыптап алар сәт туып отыр, ағайын. Соны 

мен сіздерге біраз баяндап өтейін.

Қадірлі құрылтай қонақтары!

Бізді бүгін осы салтанатты ғимаратқа ортақ ниет, ортақ мақсат жинап отыр.

Ол — елдіктің жайы, ел болудың қамы.

«Ер қонысынан айырылса, ел ырысынан айрылады» дейді дана халқымыз.

Ен даланы еркін жайлаған бабаларымыз қашанда ел деген ұлы ұғымды Құрандай 

қастерлеп, ұрандай ұстанып келген.

Бостан күндер бастан ауып, бодан күндер басқа түскен кер заманда да еркіндік 

пен елдіктен еш уақытта үмітін үзбеген.

Баршаңыз білесіздер, бүгінде жер жүзінде мыңдаған ұлттар ғұмыр кешуде.

273

Приложения

Алайда, өзінің тәуелсіз мемлекетін құру олардың бәріне бірдей бұйырмаған.

Алып  планетадан  туын  тігер  алақандай  төбе  таба  алмай  жүрген  халықтар 

қаншама!

Олардың арасында саны жағынан қазақты сан орап кететіндері де бар.

«Бақ — бағалағанның басында тұрады» дейді.

Сондықтан біз басымызға қонған бақты бағалай білейік, ағайын.

Аталарымыздың сан ғасырлық аңсары болған тәуелсіздікті көздің қарашығындай 

сақтап, оны нығайта беруіміз қажет.

Біздің арғы-бергі тарихымызда елдің еңсеріле көшулері аз болмаған.

Әуелі,  еске  түсірсек,  «Қайранда  менің  Еділім»  деп  ел  айырылған  зарлы  көші 

өшпес із қалдырды.

Ұлы дала Қаратаудың басынан құлаған қаралы көштің де куәсі болды.

Одан беріде тағдыр талайымен шетел асқан шерлі көшті де бастан кешірдік.

Ал  тәуелсіз  мемлекет  құрып,  жасампаз  өмірге  бет  бұрған  бүгінгі  көштің  жөні 

бөлек.

Бұл ауған ел қайта оралған, айырылған ағайын қайта табысқан Ұлы көш болып 

саналады.

Біз ғасырлар бойы замана дауылымен жөңкіле көшіп, ғасырлар тоғысында туған 

елдің төріне біржола табан тіредік.

Мен бір айтқан сөзімде:

«Күйінсін жауың, сүйінсін досың,

Жиылсын  қауым,  құйылсын  көшің»  деп  едім.  Дұшпанды  күйіндірген,  досты 

сүйіндірген құтты көш болды.

Біз  қанша  еліміз  кең,  осындай  кең-байтақ  деп  жүрсек  те,  дәл  бүгінгідей  өз 

мемлекеттігіміз  болған  жоқ.  Қазақтың  табан  тірейтін,  дәл  қазіргідей  мағынада 

«елім, жерім» дейтін мемлекеті болған жоқ. Мұндай ауқымда еларалық шекараны 

ресми шегендеген жоқ. Өзінің шылбыр-тізгіні қолына тиген жоқ. Барлығын біз осы 

бір 20 жылда, қысқа, қас-қағым уақытта орнына келтірдік. Ата-бабаның арманын 

орындадық. Біз бақытты ұрпақпыз.

Қадірлі қауым!

Алыстан ат сабылтып жеткен ағайын!

Естеріңізде болса, 1992 жылғы тұңғыш құрылтайда:

«Құрылтайға қатысқан қонақтар Қазақстанның гүлденіп-көркейгеніне таяу жыл-

дарда куә болар» деп айтып едім.

Сондағы тілегім Жаратқанға жеткендей, айтқаным келіп, Қазақстан аз уақытта 

әлемге танылған айдынды ел болды.

Экономикасы  қуатты,  саясаты  тұрақты,  жері  дәулетті,  елі  сәулетті  мемлекет 

ретінде ірге орнықтырды.

Бүгінде бізді бүкіл әлем сыйлайды, бүтін дүние санасады.

Өйткені Қазақ елі адамзат тарихында бұрын-соңды болмаған қадамға барып, 

атом қаруынан өз еркімен бас тартты. 

Ядросыз әлем құру бастамасы арқылы Жер жүзіне ізгіліктің өнегесін көрсетті.

Біз мемлекетіміздің іргесін орнықтырып, еліміздің шекарасын шегендедік.

Аз  жылдың  аясында  Арқа  төсінде,  мынау  өздеріңіз  көріп  отырған,  ғасырдың 

ғажайыбы атанған арайлы елордамыз, асқақ Астананы тұрғыздық.

274

Приложения

Кезінде желмая мініп жер шолған Асан қайғы бабамыз Есілдің бойын көргенде: 

«Алты күнде ат семіртіп мінетін жер екен» депті.

Сол айтқандай, сіздер алты жылда шын мәнінде жерұйыққа айналған Астана-

ны көріп отырсыздар.

Қазақ жері татулықтың туын тігіп, ұлтаралық, дінаралық келісімнің әлем үлгі 

тұтатын айшықты мысалына айналып отыр.

Қазақ халқы ұлысты ұйыстырушы ұлт ретінде өзге этностарды бауырына басып, 

даналығы мен дархандығын көрсете білді.

Осы  жылдар  ішінде  еліміз  жаһандық  ауқымдағы  3  дағдарыстың  толқынына 

төтеп беріп, жаңа дәуірге қадам басты.

Біз дағдарыс тұсында дамудың даңғыл жолына түскен ел атандық.

Егер 1994 жылы ішкі жалпы өнім әр адамға шаққанда 700 доллардан болса, 

бүгін ол жан басына 9 мың доллардан келіп, ол 12 есеге өсті!

Әлемдік тәжірибеде өз тәуелсіздігінің 20 жылында мұндай нәтижеге ешқандай 

ел қол жеткізіп көрмеген екен.

Біз халықтың әл-ауқаты бойынша тМД елдерін озып, халықаралық рейтингте 

50-ші орынға ие болдық.

Қазір Қазақстан халықаралық резервтер деңгейі бойынша дүниедегі алғашқы 

50 мемлекеттің қатарында.

Ұлттық қорды қосқанда, біздің 73 млрд. доллар қаражатымыз бар.

Дағдарыс  жылдарында  әлемнің  көптеген  елдерінде  жалақы,  зейнетақы, 

шәкіртақы  қысқартылып  жатты.  Ал  біз,  керісінше,  бұл  көрсеткіштерді  жылдан-

жылға өсіріп отырмыз.

Соңғы  10  жылда  мұғалімнің  жалақысы  5  есе,  дәрігердің  жалақысы  7  есе, 

зейнетақының орташа мөлшері 6 есе өсті.

Жыл сайын 6 млн. шаршы метрлік тұрғын үй салуды жоспарлап отырмыз.

Жұмыссыздық деңгейі 5%-ға дейін төмендейтін болады.

Өткен жылы біздің еліміздегі ішкі жалпы өнімнің өсімі 7% құрады.

Біз бұл көрсеткіштерге тоқмейілсіп отырған жоқпыз.

Бүгінде біз индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын іске асырудамыз. 

Бұл бағдарлама елімізді жаңа биікке шығаратын болады. Біз шикізатқа малдана-

тын, оның әлемдік бағасына алданатын ел болмауға тиіспіз.

Кен байлығы таусылмай қоймайды. Бәрінен де керегі — ел байлығы. Ел байлығы 

дегенім — бәсекеге қабілетті экономика мен жаңа технологияны игерген білікті ма-

мандар болып табылады.

жүктеу/скачать 9,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: