Дипломдық жоба тақырыбы: Жарасқан Әбдіраш «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасын оқыту әдістемесі
Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбында «Дала,сенің ұлыңмын» поэмасын оқытудың педагогикалық-психологиялық дәйектемесі
жүктеу/скачать 430,23 Kb.
|
| 1.2.Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбында «Дала,сенің ұлыңмын» поэмасын оқытудың педагогикалық-психологиялық дәйектемесі
11 сыныпта берілетін білім мазмұны ХХ ғасырдың басынан бүгінгі күнге дейінгі уақытты қамтиды. Осы орайда Х.Есенжолов, І.Есенберлин, Қ.Аманжолов, Ж.Молдағалиев, Ә.Тәжібаев, Ә.Нұрпейісов, О.Бөкей, Ш.Мұртаза, М.Мақатаев, Қ.Мырзалиев, С.Жүнісов, Ә.Кекілбаев, Т.Молдағалиев, С.Мауленов, Т.Ахтанов, М.Шаханов, т.б. қаламгерлердің шығармалары оқытылады. 11 сыныпта ХХ ғасырдың басынан бүгінгі күнге дейінгі қазақ әдебиеті туралы білім қалыптастыру көзделген. Бағдарлы сыныптарда тақырыптық жүйеге орай әдебиет теориясы мен әдебиеттану ғылымынан түсініктер беріледі. Орта буында басталған әдебитеориялық ұғымдар тереңдетіле отырып, әдебиеттiң тектерi мен жанрлары, авторлық стиль, туындының композициясы, тiлдік ерекшелігі, әдеби ағым туралы ұғым тереңдетіледі. 10-11 сыныптарда әдеби мәтінді оқыту әдістемесі орта буын сыныптарға қарағанда өзгеше. Орта буын сыныптарда көлемі шағын әдеби мәтіндер сыныпта не үйде оқытыла отырып, тұтастай талдауға бағытталса, жоғары сыныпта ұсынылатын әдеби шығармалар үзінділер емес, бұл сыныптардағы ақын-жазушылар шығармашылығы монографиялық тұрғыда оқытылады. 11-сыныпта Жарасхан Әбдірашовтың "Дала, сенің ұлың" поэмасының стилі мен жанрлық ерекшеліктерін талдау оқушылар үшін әдебиетті зерттеуде пайдалы болуы мүмкін. Олар поэзия, эпос және проза сияқты автор қолданатын әртүрлі жанрларды зерттей алады және поэмада әр жанрдың қандай элементтері бар екенін талдай алады. Сонымен қатар, олар автордың жазу стилін, оның тілін және шығарманы түсіну мен талдау үшін маңызды болуы мүмкін лексика мен сөз тіркестерін қолдануды зерттей алады. Жарасхан Әбдірашов поэмасының ерекшеліктерінің бірі-Қазақстан мәдениеті мен тарихының маңызды бөлігі болып табылатын мифологиялық бейнелер мен мотивтерді пайдалану. Оқушылар осы бейнелер мен мотивтерді зерттеп, олардың қазақ халқының тарихы мен мәдениетімен қалай байланысты екенін және оларды автор поэмада қалай қолданатынын талдай алады. Мысалы, "дала" бейнесі қазақ әдебиетінде жиі қолданылатын еркіндік пен шексіздіктің символы болып табылады және оны поэмада қолдану оқырманға автор қозғаған терең идеялар мен тақырыптарды түсінуге көмектеседі. Поэманың стилі мен жанрлық ерекшеліктерін зерттеу оқушыларға басқа әдеби шығармаларды жақсы түсінуге және талдауға көмектеседі. Мысалы, Олар поэзия, роман немесе драма сияқты жанрларды зерттеп, шығармада әр жанрдың қандай элементтері бар екенін талдай алады. Олар сондай-ақ автордың жазу стилін және шығарманы жақсы түсіну және талдау үшін лексика мен сөз тіркестерін қолдануды зерттей алады. Мысалы, егер олар романтизм стилінде жазылған поэманы зерттесе, олар шығармада осы стильдің қандай элементтері бар екенін талдай алады, мысалы, метафораларды, символдарды және жарқын эмоцияларды қолдану. Осылайша, Жарасхан Әбдірашовтың "Дала, сенің ұлыңмын" поэмасының стилі мен жанрлық ерекшеліктерін зерттеу оқушылар үшін үлкен педагогикалық құндылыққа ие болуы мүмкін, бұл оларға әдеби шығармаларды жақсы түсінуге және талдауға көмектеседі. Бұл сондай-ақ оларға сыни ойлауды және әдебиеттерді талдау және түсіндіру қабілетін дамытуға көмектеседі. Сонымен қатар, поэманы зерттеу оқушыларға Қазақстанның мәдениеті мен тарихын жақсы түсінуге және қазақ жазушыларының әлемдік әдебиетке қосқан үлесін бағалауға көмектеседі. Жарасхан Әбдірашовтың "Дала, сенің ұлыңмын" поэмасын зерттеу оқушылардың оқу және талдау дағдыларын дамыту үшін үлкен маңызға ие болуы мүмкін. Өлең оқу студенттерге оқу жылдамдығы, оқылған мәтінді түсіну, негізгі және қосалқы ойларды бөлектеу сияқты оқу дағдыларын жақсартуға көмектеседі. Поэманы талдау оларға поэтикалық мәтіндерді түсіндіру және талдау қабілеттерін дамытуға көмектеседі, бұл болашақ зерттеушілер мен әдебиет сыншылары үшін маңызды дағды. Поэманы талдаудың маңызды бөліктерінің бірі - оның мазмұнын түсіндіру. Оқушылар өлеңнің негізгі тақырыптары мен мотивтерін талдап, автордың мифологиялық бейнелер мен мотивтерді қолдануына назар аударуы керек. Олар автордың өз ойлары мен эмоцияларын жеткізу үшін өз тілін қалай қолданатынын талдай алады, сонымен қатар өлеңде қолданылатын кілт сөздер мен өрнектерді бөліп көрсете алады. Мектептің 11-сыныбында "Дала, сенің ұлыңмын" поэмасын оқыту дәйектемесі: "Дала, сенің ұлымынң" поэмасын оқытуда оқушыларды автордың өмірбаянымен және шығарманы құрудың Тарихи контекстімен таныстыру маңызды элемент болып табылады. Жарасқан Әбдірашев-белгілі қазақ жазушысы және ақыны, көптеген шығармалардың, соның ішінде "Дала, сенің ұлың"поэмасының авторы. Автордың өмірбаянымен танысып, оқушылар оның шығармашылық жолын және қазақ әдебиетіне қосқан үлесін жақсы түсіне алады. Өлеңнің құрылымын талдау "Дала, сенің ұлыңмын"поэмасын оқытуда маңызды бөлігі болып табылады. Мұндай талдау шығарманың ұйымдастырылуын түсінуге және автор қолданған негізгі тақырыптар мен мотивтерді бөліп көрсетуге көмектеседі. Сабақтың басында шығарманың құрылымына шолу жасауға болады, ол келесі аспектілерді қамтиды: шумақтар саны, шумақтардың ұзындығы, рифма және метр. Содан кейін оқушыларға автор білдіруге тырысатын негізгі идеяны түсінуге көмектесетін кілт сөздер мен сөз тіркестерін бөліп көрсете отырып, әр шумақты талдауға көшуге болады. Автор қолданатын стиль мен көркемдік техниканы зерттеу "Дала, сенің ұлыңмын"поэмасын оқытудың маңызды элементі болып табылады. Автор өз идеялары мен эмоцияларын оқырманға жеткізу үшін әртүрлі стилистикалық және лексикалық құралдарды пайдаланады. Автор қолданатын негізгі стильдердің бірі-поэтикалық тіл. Поэма тілі бай, бейнелі және метафоралық болып табылады, бұл авторға өз ойлары мен идеяларын ең мәнерлі түрде білдіруге мүмкіндік береді. Ол жарқын бейнелер жасау және эмоцияларын жеткізу үшін метафораларды, эпитеттерді және басқа стилистикалық әдістерді қолданады. береді. "Дала, сенің ұлыңмын" поэмасын оқытуда маңызды аспект-автор өз идеялары мен ойларын білдіру үшін қолданатын мифологиялық бейнелер мен символдармен жұмыс жасау. Бұл жұмыс студенттерге шығарманы жақсы түсінуге және көкжиектерін кеңейтуге көмектеседі. Поэмадағы негізгі мифологиялық бейнелердің бірі-қазақ халқының Отаны мен мәдениетінің символы болып табылатын дала бейнесі. Автор даланы ұлдарынан батылдық пен күш талап ететін күшті, сонымен бірге қатыгез күш ретінде сипаттайды. Оқушыларға осы бейненің мәнін ашуға және оның Қазақстан мәдениеті мен тарихымен байланысын түсінуге көмектесу маңызды. Қазіргі қоғам үшін өзекті және маңызды тақырыптар мен мотивтерді талқылау "Дала, сенің ұлың"поэмасын оқыту сабақтары жүйесіндегі маңызды аспект болып табылады. Бұл поэмада автор Жарасхан Әбдірашов ұлттық бірегейлік, Бостандық, Отанға деген сүйіспеншілік және тарих сияқты маңызды тақырыптарды қозғайды, олар қазіргі қоғам үшін әлі де өзекті және маңызды болып қала береді. Поэманы оқыту сабақтары аясында пікірталас үйірмелерін ұйымдастыруға болады, онда студенттер осы тақырыптар мен мотивтердің өзектілігі туралы өз пікірлерін айта алады, сондай-ақ олардың қазіргі қоғам үшін маңызы туралы көзқарастарын талқылай алады. "Дала, сенің ұлыңмын" өлеңінен үзінділерді тиімдірек оқу және талдау үшін әртүрлі оқыту әдістерін қолдануға болады, мысалы: Проекциялық экрандар, бейнелер және аудио материалдар сияқты медиа технологияларды пайдалану. Бұл әдістер студенттерге шығарманы визуализациялауға және тыңдауға көмектеседі, бұл түсіну мен талдауды жақсартады. Пікірталастар мен семинарлар "Дала, сенің ұлыңмын" поэмасын оқыту бойынша маңызды элементі болып табылады. Бұл сабақтарда оөушылар оқылған жұмыс туралы өз ойлары мен идеяларын айта алады, әртүрлі тақырыптарды, мотивтер мен белгілерді талқылай алады және өз әсерлерімен бөлісе алады. Пікірталастар мен семинарлар барысында студенттер өздерінің шығармашылық қабілеттерін, аналитикалық дағдыларын және өз ойларын жазбаша және ауызша жеткізе алады. жүктеу/скачать 430,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|