Дүниетаным туралы түсінік. Дүниетанымның тарихи формалары. «Дүниетаным»


Философиядағы сана мәселесі. Сананың пайда болуы және оның әлеуметтік табиғаты. Өзіндік сана, оның құрылымы мен формалары



бет34/58
Дата22.05.2023
өлшемі0,76 Mb.
#95786
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   58
6. Философиядағы сана мәселесі. Сананың пайда болуы және оның әлеуметтік табиғаты. Өзіндік сана, оның құрылымы мен формалары.
# Сана ұғымына биологиялық көзқарас яғни сана -тірі табиғаттан пайда болуы жəне барлық тірі организмдерге тəн делінеді. Сана — тек адамның қасиеті туралы көзқарас. Сана — тек адам миының жемісі жəне адамға ғана тəн, ал жануарларда сана емес, инстинкт бар. Сана—объективті дүниенің субъективті бейнесі. Ал, бейнелеу- материалдық объектілердің басқа объектілерге өзара қатынастардың арқасында із қалдыру мүмкіндігі. Бейнелеулің қарапайым формалары механикалық; физикалық; химикалық болып бөлінеді.
Философиядағы сана мəселесі–философиядағы негізгі мəселелердің бірі. Философиядағы сана мəселесінде сананың қалыптасуы туралы əр түрлі көзқарастар бар. Солардың бірі сананың космостан (не құдайдың ақылынан) пайда болды деген көзқарас. Сана барлық тірі организмдерге тəн немесе сана тек адамның қасиеті. Сана космостан (құдайдың ақылынан) пайда болғаны туралы көзқарас: монадалар теориясы (монадология) - Лейбниц негізін салды, Даниил Андреев оны ары қарай дамытты. Дүниеде бөлінбейтін жəне мəңгілік монадалар бар — алғашқы рухани бастамалар,олар сананың негізі; Шарден теориясы, бұл теория бойынша сана— адамнан тыс мəн, материяның "ішкі түрі", "миы"; Толбет теориясы, бұл теория бойынша Əлем— гиганттық ақыл, сана—материяны жасайтын өзара өрістердің нəтижесі; Гилозоизм теориясы, бұл теория
бойынша барлық материяның (тірі, өлі табиғат) жаны бар, табиғаттың жаны бар болуы — материяның қасиеті. Өзіндік сана- адамның өзін жəне жеке қасиеттерін түсіну. Адамның өзі кім екендігіне ой жүгіртіп, бойындағы күш- қуатын, ақыл- ойын, қабілеттілігін, əр бір іс- əрекеттерін атқарудағы ниеті мен мақсат- міндетін, өзін қоршаған орта мен əлеуметтік жағдайға, өзге адамдарға, өз басына деген көзқарасын білдіретін қасиеттерін анықтауы, аңғаруы. Өзіндік сана индивидке ғана емес, қоғамға, сыныпқа, əлеуметтік топқа, ұлқа тəн. Өзіндік сана- сезім рефлексиямен тығыз байланысты, мұнда ол теорилық ойлау деңгейіне көтеріледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет